Waarom gravelbiken een blijvertje is. Met materiaaltips en de mooiste Vlaamse routes

Een stevige racefiets met brede profielbanden waarmee je zowel op de weg als offroad comfortabel kan rijden, zo zou je de gravelbike kortweg kunnen omschrijven.

De hype is nog maar een paar jaar oud, maar het concept bestaat al ruim 30 jaar. De Amerikaan John Tomac, een begenadigd mountainbiker, legde in 1991 onbewust de kiem voor de huidige gravelgekte. 

Tijdens het WK cross-country in Italië verraste hij zijn tegenstanders door een racefietsstuur te monteren op zijn mountainbike. Het aerodynamische voordeel leverde hem de wereldtitel op. Zijn actie kreeg niet onmiddellijk navolging, maar de innovatie was wel een feit.

Of een wielerdiscipline toekomst heeft, wordt mee bepaald door de renners die ze beoefenen, vindt Paul Herygers: "Ik herinner me nog de eerste MTB-wedstrijden in de zogenaamde "Grundig-cup". Daar deden mannen als John Tomac en Mike Kluge aan mee. Toen stond die sport nog in zijn kinderschoenen en kijk waar het moutainbiken nu staat."

"Ook gravelbiken zie ik zo'n progressie maken, zeker als toppers als Mathieu van der Poel zich ermee gaan bemoeien. Het zal als een raket aan populariteit winnen."

Vreest hij dan niet dat de wielermarkt verzadigd zal geraken? "Er is nog wel wat ruimte in om dit erbij te nemen. Ik vind het fijn dat de UCI dit uitgevonden heeft en ga zeker kijken." 

Paul Herygers maakt wel één bedenking: "Tot nu toe werd gravelbiken bestempeld als pure fun, als ontspannen samenzijn onder fietsliefhebbers." 

"Dat kan snel veranderen nu er wedstrijden georganiseerd worden. Het competitie-element gaat doorwegen en er zal dus ook stress meespelen. Ik hoop dat de fun blijft overheersen in het gravelbiken." 

Het hoge fungehalte lijkt de grote troef te zijn. Maar wat is het precies dat gravelbiken leuker maakt dan een tochtje op de racefiets of de mountainbike?

Kristof Seyen uit Geel is een liefhebber van het eerste uur: “Eigenlijk is mountainbike mijn grote passie, maar met mijn gravelbike rijd ik comfortabel op élke ondergrond, zowel op verharde als onverharde wegen. Hierdoor kan ik elk weggetje inslaan. Zo ontdek je vanzelf veel ongekende paden in eigen streek.”

Ook op het vlak van tempo en afstand kan je variëren, zegt Seyen: “Alles is fijn met die fiets. Je kan er korte snelle ritten mee maken, maar evengoed langere afstanden doen en zo je basisconditie trainen. Dat kan je natuurlijk ook met een koersfiets, maar dit is veel leuker en biedt meer variatie.”

De juiste fiets kiezen is nooit makkelijk en dat geldt ook voor de gravelbike. Met welke aspecten hou je bij een aankoop best rekening?

Thomas Mariën-Bouwens, fietsenverkoper uit Lichtaart, maakt de keuze al wat makkelijker: “Kies sowieso voor een stalen frame, dat is veel comfortabeler dan aluminium en robuuster dan carbon. Titanium kan ook, maar is wel een stuk duurder."

"Een gravelbike is trouwens ook erg geschikt voor bikepacking vakanties en dan is een stevig frame noodzakelijk."

"Qua banden is 45 mm in mijn ogen de heilige graal. Rijd bij voorkeur tubeless. Je krijgt hierdoor meer grip en je lekbestendigheid is een pak hoger dan met een klassieke binnenband." 

"En vooral: wees niet te zuinig op je afmontage (de onderdelen die in verband staan met het schakelen, aandrijven en afremmen van de fiets, red.) en kies daarbij voor hydraulische schijfremmen. Zowel in droog als nat weer heb je veel meer remkracht, wat de veiligheid ten goede komt."

"Als je een fiets koopt moet je zeker meerdere merken en modellen testen. Probeer ook verschillende banden uit, want die bepalen mee het rijcomfort.”

In welke regio je moet zijn staat voor Thomas buiten kijf: “In de Kempen zijn we wat gravelwegen betreft erg verwend, en ik blijf alsmaar nieuwe paden ontdekken. Maar ook de provincies Vlaams-Brabant, Limburg en Luik zijn stuk voor stuk aanraders.”

Wie graag een heuveltje bedwingt, trekt best naar de Vlaamse Ardennen. Ook de Voerstreek biedt een combinatie van heuvels en gravelwegen.

In Vlaanderen zijn er vandaag nog geen permanent bewegwijzerde gravelroutes te vinden. De provincie Vlaams-Brabant heeft wel vier mooie gpx-routes uitgetekend.

Op de website Komoot kan je heel makkelijk je eigen traject uittekenen of een bestaande route downloaden en zelf aanpassen. Beperk je in natuurgebied wel tot de trajecten die opengesteld zijn voor fietsers.

Gravelmap.com is een open source wereldkaart en geeft een overzicht van alle wegen, routes en segmenten, die het predicaat 'gravel' verdienen. Je kan zelf routes downloaden en toevoegen.

Ondertussen schieten ook de gravelevents als paddenstoelen uit de grond: Strada Campina in Turnhout, Lumberjack Gravel Rides in Genk, Dirty Boar Gravel Ride in Ovifat… In elke provincie vinden er wel evenementen plaats.

Ook grote spelers als Flanders Classic (Flanders Gravel) en Golazo (Yuzzu Gravel Series) deden hun intrede in de gravelwereld.

Ex-profwielrenner Laurens ten Dam heeft met Ltd Gravel Raid zijn eigen gravelfestival. Zijn voormalige collega’s Bram Tankink en Jos van Emden zijn op hun beurt bezig met alle gravelwegen rond de Belgisch-Nederlandse grens in kaart te brengen. 

Thomas ziet wel een verschil met toertochten op de racefiets of de mountainbike: “Het gaat er heel ontspannen aan toe. De sfeer en de beleving zijn belangrijker dan de sportieve uitdaging. Je geniet voornamelijk van de mooie wegen en de natuur en staart je niet blind op de snelheid die je haalt.”