Hoe schadelijk is koppen in het voetbal? Pano trok op onderzoek uit: "Ik ben geschrokken van de resultaten"

di 19 maart 2024 22:23

Koppen in het voetbal: onvermijdelijk, maar is het wel verantwoord? In het buitenland leggen steeds meer studies de link met dementie, maar in België is het thema relatief onbesproken. Pano voerde een onderzoek uit dat dinsdagavond te zien was op VRT 1. "Het is vreemd dat er in ons land zo weinig aandacht naar gaat", vindt reportagemaker Vincent Verelst.

Experts waarschuwen voor de gevaren van koppen in het voetbal

Pano brengt verhalen van Vlaamse oud-voetballers die overleden aan de gevolgen van dementie. Eén ding valt op: ze waren allen kopbalsterk. Zoals Staf Vanhoudt, een verdediger die in de jaren ‘60 en ‘70 voor Beringen en Sint-Truiden speelde. Voor zijn vrouw Diane is het duidelijk: “Staf kreeg zijn ziekte omdat hij zoveel gekopt heeft tijdens zijn voetbalcarrière”. In Schotland doet prof. William Stewart al langer onderzoek naar de hersenen van overleden voetballers. Zijn vaststellingen leidden de voorbije jaren tot verschillende maatregelen in het Britse en Schotse voetbal. Zo mag er in Schotland de dag voor en na de match niet gekopt worden. Maar hoe zit het bij ons? Voetbal Vlaanderen besliste onlangs dat vanaf volgend seizoen koppen verboden wordt voor voetballers onder 9 jaar. Experts zijn kritisch voor die leeftijdsgrens. “Als je zegt dat koppen niet veilig is voor kinderen, dan is het misschien niet veilig op élke leeftijd”, zegt neurowetenschapper Magdalena Ietswaart.

woensdag 06/0342 min

"Ik denk nog altijd dat het door het koppen komt. De kracht waarmee die bal op je afkomt, en de kracht die hij dan nog zette om die bal weg te koppen. Dat moet op den duur toch kwetsuren geven?"

Aan het woord is Diane Vandeweyer, vrouw van ex-voetballer Staf Vanhoudt die in december op 81-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van dementie.

Zij stelt de vraag die eigenlijk maar relatief weinig mensen zich stellen in de (Belgische) voetbalwereld. Wat zijn de gezondheidsrisico's van koppen?

Onze collega's van Pano beten zich nu vast in het onderbelichte onderwerp. Ze spraken met experts in de materie en met enkele familieleden van overleden voetballers.

Onwetendheid in België

Reportagemaker Vincent Verelst trok onder meer naar Schotland om er te spreken met neuropatholoog Willie Stewart, die baanbrekend onderzoek verricht op het brein van overleden voetballers.

"Hij stelde bij 7 op de 10 van de overleden voetballers met dementie CTE (Chronische Traumatische Encefalopathie, red.) vast", vertelt Verelst.

"Schade aan de hersenen die ook voorkomt bij boksers, rugbyspelers en American football-spelers. Hij is stellig dat er op lange termijn een helder verband is tussen veelvuldig koppen in het voetbal en dementie. Persoonlijk ben ik eerlijk gezegd wel geschrokken van de resultaten."

"We woonden ook een experiment bij waarbij je meteen zag wat de impact van een kopbal op het brein is. Dat herstelt zich daar gelukkig van. Alleen: hoe vaak moet je koppen voor het zich niét herstelt?"

Hoe gevaarlijk is koppen in voetbal? Vijf vragen en antwoorden

Verelst - zelf vader van een 14-jarige zoon die voetbalt - stelde bovendien vast hoe het thema veelbesproken is over het kanaal, maar allerminst in België.

"In Engeland en Schotland weet iederéén wat de gevaren zijn. (lacht) Zelfs de taxichauffeur tijdens mijn reportage begon erover. De dag voor en na een match mag er daar niet gekopt worden op training - daar voel je duidelijk de restricties. Maar hier in België is er niemand mee bezig."

"Oké, Voetbal Vlaanderen lanceerde vorige week een maatregel waarbij er volgend seizoen een totaalverbod komt op koppen voor kinderen jonger dan 9 jaar. Maar net op die leeftijd wordt er zelden tot nooit gekopt."

Het gebrek aan informatie en sensibilisering verraste Verelst: "Want je ziet dat voetballers meteen bezorgd zijn wanneer er iets met hun enkel of knie is, maar bij een bots tegen het hoofd staan ze amper stil. Nochtans is net ons brein iets dat niet te vervangen is én ons uniek maakt."