Hoe herstel je van een hersenschudding? "Neem een time-out van 24 uur en laat je begeleiden"

De campagne Sport Slim. Bescherm je hoofd wil sporters wijzen op het belang van bescherming en een verstandige aanpak bij hoofdimpact met hersenschudding.

Professor Bart Depreitere, neurochirurg aan het UZ Leuven, hamert op het belang van een adequate evaluatie en begeleiding. “Eerst en vooral is het cruciaal om de hersenschudding zo snel mogelijk na de botsing vast te stellen.”

Stefan Küng, die na zijn vreselijke val in de EK-tijdrit nog naar de finish reed, is dus een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet: “Na zo’n val ben je niet scherp meer. Hij liep duidelijk een verhoogd risico om opnieuw te vallen.”

Sven D’Hooghe, rugbyprof bij RCHCC in de Franse derde klasse en gewezen Black Devil, liep in zijn carrière al een stuk of zeven hersenschuddingen op. “Allemaal tijdens een wedstrijd of training. Meestal was ik zelf de tackelaar en botste ik met mijn hoofd tegen een knie, heup of hoofd aan."

"Al is elke situatie anders, de eerste reactie is meestal identiek: eventjes op één knie  steunen om te bekomen en de schok te verwerken, daarna een test die bepaalt of je mag verderspelen."

Na elke hersenschudding had Sven D'Hooghe heel wat last: "Draaierigheid, hoofdpijn, hevige emoties, ‘brain fog’, last van lawaai… De lijst symptomen is eindeloos. Het enige wat je kan én moet doen, is rust nemen.”

Bart Depreitere knikt: "We raden aan om je hersenen zeker 24 uur te ontzien. Vroeger legde men de nadruk op langdurige rust (‘de donkere kamer’), maar dat is intussen geëvolueerd naar een kortere time-outperiode."

Hoe minder belasting voor je hersenen, hoe beter dus.  Sven D’Hooghe: “Het is moeilijk om je volledig af te sluiten, zeker van je telefoon. Maar je moet een hersenschudding ernstig nemen. Ze negeren is niet cool of dapper. Je hebt maar één hoofd."

"En na die eerste 24 uur kan je onder begeleiding bekijken of je klaar bent om je activiteiten gradueel weer op te bouwen.”

Dat gebeurt volgens een strikt plan, legt Depreitere uit: “Na die verplichte time-out bouw je geleidelijk weer op, met minstens 24 uur per stap."

"Je begint met dagelijkse activiteiten, vervolgens doe je lichte aerobe oefeningen, daarna wat sportspecifiek werk, dan naar training zonder contact en zo verder."

"Je zet de volgende stap pas als eerdere activiteiten geen symptomen uitlokken. We noemen dat graded activity.”

Sven D’Hooghe is vertrouwd met die aanpak: “Eerst mocht ik wat fietsen, daarna lopen, dan fitnessen en uiteindelijk weer contactsport doen. Pas als dat helemaal symptoomvrij kon, mocht ik weer aansluiten bij de groepstrainingen.”

"Een goede begeleiding is daarbij cruciaal”, vindt Depreitere: “Het is niet aan de sporter zelf om beslissingen te nemen, ook niet als je individueel sport. Schakel een huisarts, kine of trainer in die weet hoe je een hersenschudding aanpakt."

“Je sportactiviteiten toch hervatten zonder adequaat herstel kan gevaarlijk zijn. Zolang je niet helemaal hersteld bent, zijn de hersenen extra kwetsbaar.” 

"Een nieuwe impact leidt dan tot veel ernstigere - en mogelijk blijvende - symptomen zoals hardnekkige hoofdpijn en slaapproblemen. In dat opzicht is 1 + 1 hier niet 2, maar 3.”

Dat iemand als Sven D’Hooghe misschien beter gebaat zou zijn bij een andere sport, vindt Depreitere overdreven: “Dat zou hetzelfde zijn als trappen weren uit woningen om het risico op vallen te verminderen."

"Het is aan de sportfederaties om enerzijds maximaal preventieve maatregelen te nemen, zoals een helm of tok, en anderzijds te investeren in bewustmaking, adequate aanpak en begeleiding.”

“Anderzijds, als je meerdere hersenschuddingen hebt gehad en je hebt symptomen die niet meer verdwijnen, is het – in het belang van je toekomstig functioneren – allicht nuttig om over te schakelen op een sport met een kleiner risico.”

Ook op het vlak van preventie is er dus nog winst te boeken. De zware botsing van AA Gent-doelman Paul Nardi afgelopen weekend doet de roep om helmplicht voor doelmannen weer luider klinken.

Wat vindt professor Depreitere van dat idee? “Moeilijke vraag. In een ideale wereld misschien wel, maar dan zouden ook de veldspelers een helm moeten dragen."

"Vooral bij hoekschoppen waarbij spelers gelijktijdig in de lucht springen om te koppen, knallen de hoofden regelmatig tegen elkaar met risico op een hersenschudding.”