Van schijntoernooien tot 'farming': race richting wereldtitel schaken ontaardt in farce
De 8 schakers die van 2 tot 25 april mogen deelnemen aan het Kandidatentoernooi in Toronto zijn bekend. Maar de race voor dat toernooi, waar de uitdager van de wereldkampioen wordt bepaald, was de voorbije maanden doorspekt met controverse.
Het zijn zowat de meest begeerde tickets van de schaakwereld: de uitnodigingen voor het Kandidatentoernooi. Dat toernooi is een onvermijdelijke tussenstap naar een eventuele wereldtitel. Wie het wint, mag het opnemen tegen de titelverdediger, Ding Liren.
7 tickets werden vrij eenduidig uitgereikt, maar het laatste plaatsje werd toegekend op basis van de ELO-ranking. En daar is het helemaal misgelopen.
De tot Fransman genaturaliseerde Iraniër Alireza Firouzja leek een zekerheid voor dat ticket, maar het rastalent speelde de voorbije maanden zo belabberd dat zijn ranking beetje bij beetje begon te zakken.
De Amerikaan Wesley So nam virtueel het stokje over, tot plots zijn landgenoot Leinier Dominguez als onverwachte uitdager opdook.
Dominguez kon pas door het forfait van wereldkampioen Ding aan de prestigieuze Sinquefield Cup deelnemen in eigen land. Daar verzamelde hij zoveel punten dat hij zowaar over So sprong in de ranking.
Maar plots kwam de Internationale Schaakbond FIDE met een nieuw reglement op de proppen: om het WK te bereiken, moet je aan toernooien deelgenomen hebben in verschillende landen. Dominguez werd zo gedwongen om op de valreep nog een buitenlands toernooi aan zijn programma toe te voegen, maar dat bracht geen soelaas.
"Farmer" Alireza Firouzja
Zo kwam Wesley So weer in poleposition. Maar dat was buiten de vastberadenheid/vindingrijkheid van Firouzja gerekend.
Twee weken voor het einde van het kalenderjaar, wanneer de ranking afgesloten zou worden, organiseerde hij in zijn thuishaven Chartres een minitoernooi tegen enkele 'mindere goden'. Die leken een voor een nogal makkelijk te zwichten voor de eigen organisator. Eén van hen gaf zelfs op toen hij in een winnende positie stond!
Opnieuw mengde FIDE zich in het debat: er zou streng gecontroleerd worden op 'schijntoernooien'. Achteraf verdwenen alle resultaten van dit schimmige toernooi dan ook van de officiële lijst. Maar omdat Firouzja zijn laatste partij niet kon winnen, leek zijn missie sowieso al van de baan.
Maar nog gaf hij zich niet gewonnen. In Rouen vond hij nog ergens een vrij onbenullig kersttoernooi waarvoor hij zich inschreef.
Nu moet je weten dat voor de ELO-ranking elke overwinning, tegen wie dan ook, minstens iets oplevert, al zijn het soms maar enkele tienden van een punt. Dankzij 'farming' (boeren) kun je zo je rating kunstmatig oppompen.
En dus nam Firouzja (zelf met een rating van 2764) het in Rouen op tegen schakers met een rating van soms amper 1850. Alsof Novak Djokovic aan een interclubtoernooi in Zagreb zou deelnemen om punten te sprokkelen voor de ATP-ranking.
Maar het plan werkte: Firouzja behaalde 7 overwinningen op een rij, de laatste op 29 december. Net genoeg om Wesley So voorbij te steken op de ranking en alsnog deel te mogen nemen aan het Kandidatentoernooi.
Bij FIDE lijken ze zich na deze farce alvast te bezinnen. Er wordt overwogen om de criteria voor het volgende Kandidatentoernooi bij te sturen.
De 8 deelnemers aan het Kandidatentoernooi
- Jan Nepomniasjtsji (Rus) - verliezend finalist 2023
- Rameshbabu Praggnanandhaa (Ina) - 2e op de Wereldbeker
- Fabiano Caruana (VS) - 3e op de Wereldbeker
- Nijat Abasov (Aze) - 4e op de Wereldbeker
- Vidit Gujrathi (Ina) - winnaar Grand Swiss
- Hikaru Nakamura (VS) - 2e op de Grand Swiss
- Dommaraju Gukesh (Ina) - 2e op FIDE-circuit
- Alireza Firouzja (Fra) - op basis van de ranking
Het kandidatentoernooi vindt van 2 tot 25 april plaats in Toronto (Can). De winnaar neemt het tegen Ding Liren op voor de wereldtitel.
