De hervormingsplannen in de koers: een hindernissenparcours met reddingsboei uit Saudi-Arabië?

De rode draad in het debat is al decennia onveranderd: de wielersport hangt te veel af van het geld van sponsors en mecenassen. Goodwill als levenslijn. 

Als een van die partijen de stekker uit het project trekt, dan dreigt het hele kaartenhuisje in elkaar te storten en zijn fusies of overnames vaak een wanhoopspoging om te blijven overleven.

Met een nieuw businessmodel willen meerdere ploegen het DNA van hun sport omgooien en vooral nieuwe geldstromen aanboren. Het grote doel: de sport duurzamer maken en winstgevend voor (nieuwe) investeerders.

Jumbo-Visma, Soudal-Quick Step, Ineos Grenadiers, Lidl-Trek, EF-EasyPost en Bora-Hansgrohe worden als roergangers geciteerd.

Hoe pak je zo'n revolutie dan aan? "De beste rijders aan de start van de grootste koersen" is al langer de natte droom van heel wat actoren.

Ploegen én koersen zouden daarom gebundeld moeten worden in een format dat lichter verteerbaar is voor de wielerfan, zeker voor potentiële supporters bij wie de passie voor koers nog op een laag pitje staat. Maak alles meer behapbaar en overzichtelijk.

Cruciaal is om een overlap tussen verschillende topkoersen - denk aan Parijs-Nice dat deels samenvalt met Tirreno-Adriatico - te vermijden.

Zo'n initiatief werd in deze eeuw al meermaals gelanceerd, zonder succes. Maar de wil lijkt nu groter en vooral het financiële luik wint aan gewicht.

Dat de renners en ploegen niets vangen van de tv-rechten, is uiteraard een doorn in het oog.

Vergelijk het met een bakkersknecht die elke zondag de lekkerste gebakjes in de toonbank legt, maar niet deelt in de opbrengst of de winst. Dan blijf je op je honger zitten.

Met dit nieuwe bondgenootschap van renners, ploegen en vooral kleinere koersen zou iedereen een stukje van de koek moeten krijgen. Een collectieve benadering, met andere woorden.

Men wil de koersen bundelen in één pakket om zo de tv-rechten gezamenlijk te verdelen en de taart dus samen aan te snijden. Andere sporten leven van die mediasommen, in de koers blijft alles kleven aan de handen van enkele slokoppen. 

Volgens de visie van de trekkers van de denktank kan de sport alleen op deze manier groeien en kan iedereen er de vruchten van plukken.

"We moeten klaar zijn voor de toekomst", onderstreepte Richard Plugge, CEO van Jumbo-Visma, nog eens in de wielerpodcast.

De Nederlander stuurt de werkgroep mee aan - naar verluidt broedt hij al 3 jaar op het plan - en ziet hoe andere sporten zoals voetbal, F1 en rugby "een bedreiging" zijn.

Jonathan Vaughters, de patron van EF-EasyPost, toont zich ook een grote voorstander. "Je merkt hoe ploegen en koersorganisatoren het steeds lastiger krijgen om financieel te overleven. We hangen te veel af van geldschieters", legt hij uit bij RadioCycling.

"Het gaat nu niet over een project waarbij iemand zich kan verrijken, wel om situaties te vermijden zoals we die nu met Jumbo-Visma hebben gehad." Bij de Nederlandse ploeg haakt Jumbo af, de zoektocht naar een vervanger liep niet van een leien dakje.

Hoe die nieuwe kalender er dan zou uitzien, daarover blijft Vaughters vaag. Hij spreekt niet van "een league", wel van "een serie" koersen. Van de ene zondag naar de andere, zo'n "100 à 120 koersdagen".

"Je krijgt dan een rangschikking en aan het eind ook een eindwinnaar. Zo is er meer duidelijkheid."

Vaughters staaft het gebrek aan kennis bij onaangeroerde markten met een anekdote toen zijn team in 2013 met Dan Martin Luik-Bastenaken-Luik won.

Een vertegenwoordiger van zijn toenmalige sponsor Garmin reageerde als volgt: "Cool! En is Luik-Bastenaken-Luik dan een kwalificatiewedstrijd voor de Tour de France?"

Vaughters meent dat kleinere koersen mee de winnaar kunnen zijn. "Een koers als de GP van Plouay betekent op zichzelf niet veel, maar kan in de nieuwe formule wel tot zijn recht komen."

Tegenstanders opperen dan weer dat net die kleinere wedstrijden de eerste slachtoffers zullen zijn bij de modernisering. 

Maar wordt de soep wel zo heet gegeten als ze geschonken wordt? Zoals altijd zijn er meerdere slagbomen in een conservatieve sport als het wielrennen, waar men tegen 2026 - bij het begin van een nieuwe WorldTour-cyclus - zou willen landen met het nieuwe plan.

Eerst en vooral is er geld nodig om het hele plaatje te financieren. Daarbij zou worden gelonkt naar Saudische centen. Het Saudi-Arabische investeringsfonds Public Investment Fund (PIF) is volgens RadioCycling betrokken bij de gesprekken. Hun inmenging levert meteen tegenkanting op.

Het investeringsfonds is alvast geen onbekende speler in de sportwereld. Zo heeft het voetbalclub Newcastle uit de Premier League in handen en is het één van de drijvende krachten achter de spelersexodus richting Saudi-Arabië. Ook in de golfsport heeft het zich ingekocht.

De Internationale Wielerunie UCI zou geen rabiate tegenstander zijn. De UCI zou de spelregels kunnen vastleggen en het kader moeten bewaken, de ploegen zouden hun sport beter kunnen commercialiseren.

Maar het almachtige ASO, organisator van onder meer de Tour, over de streep trekken, dat wordt een ander paar mouwen. ASO heeft de pogingen uit het recente verleden steevast afgeblokt. 

Bovendien moet Richard Plugge ook nog afrekenen met heel wat teams die de Nederlander beschuldigen van belangenconflicten.

Plugge is naast CEO van Jumbo-Visma ook voorzitter van AIGCP, de belangenvereniging voor professionele wielerploegen.

Tijdens de Tour lag Plugge al onder vuur. In een open brief spuwden meerdere teams hun gal over zijn "dubbele pet". Er werd ook een interne audit geëist, maar die werd afgewimpeld.

Vaughters nuanceert: "Plugge zaait misschien verdeeldheid, maar dat mag ons niet afleiden van deze stap voorwaarts. Dit is een broodnodige stap voor de wielersport. Dan moet je die persoonlijke conflicten opzijzetten."

Het zijn echter allemaal elementen die de hervorming nog wat complexer maken dan ze al is. Om de wielersport echt in een nieuw jasje te kunnen steken, zal er nog heel wat water bij de wijn moeten worden gedaan.