Tre Cime di Lavaredo, een afschrikwekkend beest, zelden getemd. Zelden, maar niet nooit. Want er bestaat ene Eddy Merckx. Driemaal reed "De Kannibaal" richting de gevreesde toppen van Lavaredo, driemaal op een unieke manier een grandioos succes. Noem het gerust de "Tre Cime di Merckx".
1967: de ontdekking van een rondetalent
20 mei 1967, "Grande Partenza" in Treviglio. De 21-jarige Eddy Merckx was nog een jonkie in het peloton, maar begon wel met een reputatie aan zijn eerste grote ronde. Niet die van kandidaat-winnaar, wel als het grootste eendagstalent van het moment. Op zijn prille erelijst: tweemaal Milaan-San Remo, de Waalse Pijl, Gent-Wevelgem, en ook nog recentelijke podia in de Ronde van Vlaanderen en Luik-Bastenaken-Luik.
Merckx won meteen 2 ritten, maar door een bronchitis halverwege de Giro kon hij nooit helemaal meedoen voor de roze trui. Desondanks toonde Merckx zijn talent ook in de zwaarste bergritten. De ultieme bevestiging kwam er in een ietwat hallucinante rit richting Lavaredo.
Daar heb ik bewezen dat ik het rondewerk aankon
Er was een onweer. Dat om te beginnen. Maar vooral: het was een van de eerste keren dat zo'n lange, steile beklimming aangedaan werd. De renners, en vooral hun materiaal, waren er niet op voorzien. Wie een blik werpt op de beelden van toen, ziet versnellingen die spontane kniepijn doen opkomen.
En het meest van al zagen de buitenlandse renners af. Niet dat het materiaal van de Italianen wel op punt stond. De tifosi langs de kant begonnen gewoon massaal hun sukkelende landgenoten een duwtje in de rug te geven - letterlijk. Er werden zelfs Italiaanse renners aan auto’s en motoren van de politie gespot.
Volgens Merckx zelf werd hij in de laatste 50 meter voorbijgestoken door Gianni Motta… hangend aan een motor. Dat waren nog eens tijden.
Zoveel gefoefel, pal in beeld bovendien, kon zelfs de chauvinistische Giro-organisatie niet door de vingers zien. De uitslag van de rit werd dan ook niet meegeteld voor het klassement.
“Daar heb ik bewezen dat ik het rondewerk aankon”, zou Merckx na zijn carrière stellen.
1968: Merckxiaans, Merckxiaanser, Merckxiaanst
In 1968 keerde Merckx al terug naar de laars. Als wereldkampioen ditmaal, nadat hij in het Nederlandse Heerlen een sprintje gewonnen had van een kleine groep met, jawel, Gianni Motta. Zonder motor, ditmaal.
In de regenboogkleuren vertrok Eddy Merckx als een van de topfavorieten, naast titelverdediger Felice Gimondi. Als een fusee begon onze landgenoot aan de Giro. Op aanraden van zijn ervaren ploegmaat Vittorio Adorni hield Merckx zich nog wat in. Zo werd de roze trui ook weggeschonken aan de Italiaan Michele Dancelli.
Ik heb daar misschien wel de beste beklimming van mijn loopbaan gedaan.
Tot die eerste juni, een rit richting Drei Zinnen, ofte Tre Cime di Lavaredo. Een vroege vlucht leek met zekerheid te strijden om de zege. Maar dat was buiten ene Eddy Merckx gerekend. Op minder dan 30 kilometer van de streep begon De Kannibaal in verschrikkelijke weersomstandigheden aan zijn grootse nummer. “Ik ben toen gaan aanvallen, maar nooit met de gedachte om de eersten nog in te halen, want die hadden 9 minuten voorsprong”, vertelde Merckx later.
Op de Passo Tre Croce, de opstap naar Tre Cime, schudde een ontketende Merckx zijn laatste concurrenten voor het roze af. Door regen, wind en sneeuw buffelde de wereldkampioen richting Lavaredo.
Langs het Meer van Misurina, aan de voet van de slotklim, hadden de vluchters nog enkele minuten voorsprong. Hoeveel exact is een detail dat met de tand des tijds wat is vervaagd. Elke aanwezige lijkt later wel een ander getal te geven. Zo gaat het al eens met mythische overwinningen.
Of het nu 3, 4 of 5 minuten waren, ze verdwenen alleszins als sneeuw voor de afwezige zon. De vluchters werden één voor één voorbijgestoven. “Ik heb daar misschien wel de beste beklimming van mijn loopbaan gedaan”, zei De Kannibaal na zijn wielerpensioen.
Voor mij is het de zwaarste klim die ik ooit gedaan heb.
Kracht om de armen in de lucht te steken had Merckx niet meer over. Volledig uitgeput door de koude, maar uiteraard ook door de berg zelf. “Voor mij is het de zwaarste klim die ik ooit gedaan heb”, aldus de latere Giro-winnaar.
Want daar, bovenop Tre Cime di Lavaredo, nam onze landgenoot definitief de roze trui over. En ook daar zou volgens de overlevering, en volgens Eddy Merckx zelf, Felice Gimondi na de finish hebben zitten te wenen. De Italiaan verloor meer dan 6 minuten en noemde het achteraf “een vernedering”. Hij mocht uiteindelijk nog net mee op het podium, op het laagste schavot naast Merckx en Adorni.
Een nieuw tijdperk was aangekomen. En voor al wie niet Merckx heette, was dat slecht nieuws.
Maar hoe speciaal was net deze GIro-rit binnen het duizelingwekkende palmares van Eddy Merckx? Na zijn carrière somde de grootste wielrenner aller tijden zijn 3 mooiste overwinningen op: de eerste Ronde van Frankrijk in 1969, het werelduurrecord in Mexico in 1972 en… jawel, die ene overwinning op Tre Cime di Lavaredo in 1968.
Het was dan ook gewoonweg Merckxiaans. Of hoe noemde men zo'n exploot in de tijd van Eddy zelf?
1974: 5e Giro-zege bengelt aan een roze draad
In 1974 was het volledige palmares van Eddy Merckx bijna in steen gebeiteld. Bijna, want er moesten nog enkele uitslagen bij.
Merckx was ondertussen niet meer de gevleugelde klimmer die hij ooit was, maar op karakter wilde hij zich ook in het rondewerk tussen de recordkampioenen hijsen. In de Giro waren dat Alfredo Binda en Fausto Coppi, in de Tour Jacques Anquetil. Om zich ernaast te zetten had Merckx nog van elk één overwinning nodig.
Te beginnen in de Ronde van Italië. En daar had De Kannibaal het vooral in de bergen niet onder de markt. Met name de gevleugelde Spaanse pocketklimmer José Manuel Fuente, bijgenaamd "El Tarangu", zette Merckx in elke bergrit zwaar onder druk. In de tijdrit kon onze landgenoot terugknokken, maar het was vooral in de regenachtige 14e rit dat de smalle Spanjaard door koude en honger in één klap meer dan 10 minuten verloor.
Op 800 meter van de top was ik de trui kwijt, denk ik
In het roze gehuld moest Merckx verdedigen richting Tre Cime di Lavaredo. En daar maakte de tegenstand gebruik van. Met een rits Italianen, waaronder nummer 2 Baronchelli, in zijn wiel moest de leider zelf achter een ontketende Fuente rijden. Op de slotklim naar Lavaredo sprong Baronchelli weg en moest onze landgenoot uitgeput passen.
“Op een 800 meter van de top denk ik dat ik de trui kwijt was”, vertelde Merckx later. “Ik heb dan nog de laatste 400 meter gespurt omdat ik de berg toen goed kende. En gelukkig, want ik heb die ronde nog kunnen winnen met 12 seconden voorsprong.”
En zo geschiedde. Minder Merckxiaans dan 6 jaar eerder, maar zeker zo belangrijk. De Kannibaal won zijn 5e Giro met een minimaal verschil en staat zo nog steeds bij de "record vittorie" naast Binda en Coppi.
En dat alles dankzij Tre Cime di Lavaredo.
