Waarom is het vrouwenvoetbal zo wit? Een ploegfoto van Arsenal met enkel blanke speelsters bracht deze week het onevenwicht onder de aandacht. Vanavond zal de interland tussen Engeland en België de tendens nog eens bevestigen. Op zoek naar duiding.
Het gebrek aan contrast was te groot om te negeren.
Toen de vrouwenploeg van Arsenal enkele weken geleden trots zijn ploegfoto voor het nieuwe seizoen deelde, regende het opeens verontwaardigde reacties.
De oorzaak? In de selectie van 27 zat geen enkele speelster uit een minderheid. Statistisch bijna onmogelijk voor een club uit het multiculturele Noord-Londen.
De Gunners, die wél een diverse mannenploeg hebben, zouden deze week mea culpa slaan in een statement: "We beseffen dat ons huidige damesteam niet de diversiteit weerspiegelt die bestaat binnen de club en gemeenschap", viel te lezen. "Het is een prioriteit om beter te doen."
Niet alleen Arsenal, maar met z'n allen. Want ook andere vrouwenteams kampen met een ondervertegenwoordiging van minderheidsgroepen.
De Engelse nationale ploeg? Amper drie zwarte speelsters.
En onze Red Flames? Zelfs maar twee - Welma Fon en Kassandra Missipo. Wat een verschil met de Rode Duivels, waar er in de laatste selectie tien spelers voor kleur zorgden.
Dat enorme verschil roept vragen op.
Spelen met hijab
Onder meer Jeroen Scheerder, professor en hoogleraar sportsociologie aan de KU Leuven, raakte gefascineerd door het thema.
Tijdens het recente WK voetbal voor vrouwen was het ook hem opgevallen dat veel nationale ploegen weinig divers waren.
"Ik heb toen wat research gedaan", vertelt Scheerder, die zijn eerste indrukken bevestigd zag door cijfers.
"Op dat moment hadden 8% van de Flames een migratieachtergrond, tegenover 46% bij de Rode Duivels. De percentages uit de Engelse voetbalcompetities leunden daar tegenaan, maar de Cats waren bijvoorbeeld wel veel diverser."
| Rode Duivels | Red Flames | |
|---|---|---|
| Diversiteit | 46% | 8% |
| Premier League mannen | Premier League vrouwen | |
| Diversiteit | 43% | 10% |
| Belgian Lions | Belgian Cats | |
| Diversiteit | 29% | 17% |
“Dat is opvallend, want voetbal is net een sport die zich goed leent om sociale en culturele verschillen te overbruggen”, gaat Scheerder verder. “In het vrouwenvoetbal blijkt dat vooralsnog niet het geval. Daar zijn de elftallen nog geen demografische weerspiegeling van de samenleving.”
En dus is de vraag van één miljoen: hoe komt het dat vrouwenvoetbal vooralsnog een witte sport is?
"Het infrastructurele is volgens mij een eerste belangrijke reden", aldus Scheerder.
"De beschikbare ruimtes voor voetbal gingen in het verleden vaak naar jongens en mannen – pas relatief recent worden de accommodaties gedeeld met vrouwen."
Tien jaar geleden had niemand gedacht dat er in Molenbeek een vrouwenploeg zou zijn, maar nu is er met de RWDM Girls een geweldig initiatief.
Ook Katrien Jans, manager vrouwenvoetbal bij de Belgische voetbalbond, stipt aan dat de kortere voorgeschiedenis een rol speelt.
"Het kost tijd vooraleer diversiteit doorstroomt naar de top. Dat proces zal nog een paar jaren nodig hebben, maar we zien nu al dat onze nationale jeugdteams veel multicultureler zijn."
Scheerder haalt nog een tweede element aan in zijn zoektocht naar een verklaring.
"Het religieuze speelt volgens mij eveneens een rol", klinkt het.
"Op het WK speelde er voor het eerst een speelster met een hijab, maar dat was lange tijd geen evidentie voor moslima's. Recent besliste men in Frankrijk nog dat er op het voetbalveld geen hoofddoek gedragen mag worden. Voor heel wat vrouwen betekent dat het einde van hun voetbalambities, hé.”
Jans vult aan: "In veel culturen was er vroeger minder openheid om meisjes te laten voetballen. Tien jaar geleden had niemand gedacht dat er in Molenbeek een vrouwenploeg zou zijn, maar nu is er met de RWDM Girls een geweldig initiatief."
Beleidsinspanningen
Bij de Belgische voetbalbond zijn ze alvast van plan om nog meer in te zetten op soortgelijke projecten.
"Na het EK in 2022 hebben we de vaststelling gemaakt dat we zouden inzetten op meer diversiteit in het vrouwenvoetbal", zegt Jans.
"Dat willen we vooral doen door de instroom aan de basis te laten groeien. In overleg met al onze vleugels, zoals Voetbal Vlaanderen, werken we daar hard aan."
Voor Scheerder mogen er inderdaad nog meer beleidsinspanningen gebeuren. Want de sportsocioloog benadrukt graag het maatschappelijke potentieel van voetbal.
"Kijk naar Belgische iconen als Vincent Kompany en Romelu Lukaku. Ook voor hen was de sport een middel voor sociale mobiliteit. Waarom zou dat voor vrouwen anders moeten zijn?"
