De risee of de verlosser van Engeland? Bekogelde en bekritiseerde Southgate bepaalt tegen Zwitserland zijn lot
"It's coming home" of "They're coming home"? Op basis van de kritiek over het Kanaal lijkt het laatste scenario het meest geloofwaardige na vier slappe EK-matchen van Engeland. Gareth Southgate, nog 6 maanden onder contract als bondscoach, voelt dat het zijn laatste kans kan zijn.
De tickets voor de terugreis waren bijna geboekt. De droom van een eerste titel sinds het WK in 1966 leek een nachtmerrie te worden.
Tot Jude Bellingham uitpakte met een heerlijke omhaal. De 21-jarige starboy behoedde Engeland voor de vroegtijdige uitschakeling op het EK met een gelijkmaker in de 95e minuut tegen Slovakije.
Net zoals in de lyrics van The Beatles - "take a sad song and make it better" - had Jude van een treurlied een zegezang gemaakt.
In zijn eentje herschreef de ster van Real Madrid een zwarte pagina in het Engelse voetbal door alsnog de kwalificatie voor de kwartfinales af te dwingen.
Wat Bellinghams "bicycle kick" evenwel niet kon voorkomen, was de snoeiharde kritiek op de prestatie van de Three Lions.
"Een ramp", "een ondraaglijke puinhoop" en "een schokkend optreden". Het waren maar enkele van de beschrijvingen die de Engelse pers op de voorpagina's liet drukken.
Er werden parallellen getrokken met de pijnlijke uitschakeling tegen IJsland op het EK in 2016, toen ook in de achtste finales. Het was de zwanenzang van Roy Hodgson, de voorganger van bondscoach Gareth Southgate.
Slechts drie spelers uit de EK-selectie hebben die afgang in 2016 meegemaakt: Harry Kane, Kyle Walker en John Stones. Voor heel wat nieuwe gezichten is de scherpe kritiek op de nationale ploeg dan ook een primeur.
Onder Southgate was na een verjongingskuur de Engelse hoop op een wereld- of Europese titel weer aangewakkerd. "It's coming home", herinner je je nog?
Geen bondscoach heeft meer knock-outwedstrijden gewonnen op eindrondes met Engeland dan Southgate. Hij loodste de Three Lions naar een kwart- en halve finale op het WK en drie jaar geleden verloor hij de EK-finale na strafschoppen.
Na 8 jaar aan de zijlijn is het dan ook meer dan ooit "nu of nooit" voor Southgate. De man die op het EK in 1996 de beslissende strafschop miste in de halve finale tegen Duitsland, had iets goed te maken.
Bierdouche
Groot was dan ook de verbazing over het lamlendige spel van Engeland in de groepsfase van Euro 2024.
Engeland speelde volgens de statistieken het traagste voetbal van de 24 deelnemers. En dat met sterren die het Premier League-tempo gewoon zijn van bij Arsenal, Manchester City en Liverpool.
Vooral bondscoach Southgate kreeg de volle laag, omdat hij niet het beste uit de gouden generatie haalde. Amper twee goals in de groepsfase met zoveel aanvallend talent ... Het werd over het Kanaal met veel onbegrip onthaald.
Toen Southgate en zijn spelers de supporters gingen groeten nadat ze zich met een 0-0-gelijkspel tegen Slovenië hadden verzekerd van groepswinst, werden ze getrakteerd op boegeroep en een bekogeling met bierbekers.
Het mikpunt: Gareth Southgate.
De grote frustratie op het Britse eiland is het gebrek aan een duidelijk plan.
Dat Southgate in de achtste finale tegen Slovakije voor nagenoeg hetzelfde elftal koos als tegen Slovenië, wakkerde de kritiek nog wat aan. "Er waren signalen dat het aanvalsspel begint te lopen", verklaarde de bondscoach zijn keuze.
Vreemde signalen, want tegen Slovenië had Engeland amper 7 doelpogingen. En tegen Slovakije kwam er in de eerste helft zelfs geen Engels schot op doel.
Die vraagtekens blijven nu dus ook voor de kwartfinale tegen Zwitserland overeind. "Ik zie nog steeds niet wat ze in een wedstrijd willen doen", vertelde Cesc Fabregas. "Spanje heeft een duidelijk plan: agressief zijn. Bij Engeland ontbreekt dat."
Afgrond
De kritiek valt niet in dovemansoren. Southgate lijkt voor de kwartfinales terug te grijpen naar een systeem met drie verdedigers, het succesrecept op het WK in 2018 en het vorige EK.
Hoewel de ingreep deels uit noodzaak is - centrale verdediger Marc Guéhi is geschorst - wordt de tactische aanpassing in Engeland geïnterpreteerd als een reactie op de kritiek.
"Southgate zal wel beseft hebben dat hij heel dicht bij de afgrond was", stelde Gary Neville bij Sky Sports.
We moeten een deel van de schuld op ons nemen, want er is maar zoveel dat de bondscoach kan doen.
Ondanks alle kritiek op Southgate zijn ook zijn spelers niet vrij van zonde. Sterren zoals Kane, Walker en Foden komen op dit EK maar moeizaam op gang. Het was vaker flets dan opwindend.
Foden nam zijn bondscoach dan ook in bescherming. "Ik heb medelijden met Gareth", zei de ploegmaat van Kevin De Bruyne. "Op training vraagt hij ons wel om hoog druk te zetten."
"Soms moet het ook van de spelers komen. We moeten leiders zijn en oplossingen vinden. We moeten een deel van de schuld op ons nemen, want er is maar zoveel dat de bondscoach kan doen."
"Ik ben een beetje gefrustreerd, daar kan ik niet over liegen. Ik ben niet de beste speler in de Premier League geworden om hier dan niets te laten zien."
Tegen Zwitserland krijgen Foden en co. een kans om de Engelse hoop weer aan te wakkeren. Maar bij strafschoppen wenden ze zich misschien best niet tot hun bondscoach.
