Het plotse ontslag van succescoaches Marjorie Heuls en Yves Kieffer veroorzaakte gisteren een schokgolf in het Belgische turnen. Van hun gecontesteerde aanstelling tot hun schuldbekentenis over grensoverschrijdend gedrag. Een reconstructie van het hobbelige parcours van Heuls en Kieffer bij de Vlaamse gymfederatie.
December 2008: Kieffer en Heuls worden hoofdcoaches ondanks hevig protest
Al bij hun aanstelling zorgen ze voor storm en brand binnen de Vlaamse turnwereld.
Na het ontslag van 3 trainers haalt de Vlaamse gymfederatie (Gymfed) de Fransman Yves Kieffer in 2008 aan boord als hoofdcoach. Hij brengt zijn vrouw Marjorie Heuls mee.
Opmerkelijk, want enkele weken voor zijn aanstelling weigert Kieffer om aan de slag te gaan in Gent door "een te agressief klimaat" en "negatieve media-aandacht."
Maar Kieffer zelf was toen ook geen onbesproken blad. In Frankrijk waren al verschillende klachten tegen hem ingediend wegens "verbale buitensporigheden" en "arrogant gedrag" tegenover jonge turnsters van de Franse gymfederatie.
Die informatie zorgt voor ophef binnen de Vlaamse turnwereld. Verschillende turnsters weigeren te trainen met Kieffer.
De Vlaamse overheid dreigt ermee het loon van de Franse hoofdcoach niet mee te betalen, tenzij de Vlaamse gymfederatie kan aantonen dat Kieffer witgewassen is in gerechtelijke onderzoeken.
Maar volgens de federatie waren de aantijgingen tegen Kieffer al voldoende weerlegd.
Rio 2016: Gymfed vraagt turnster of Kieffer en Heuls ontslagen moeten worden
Kieffer en Heuls tillen het niveau van de turnsters naar een hoger niveau en leggen een fundering voor toekomstige successen.
Maar in de jaren voor Rio 2016 en op de Spelen zelf vervalt Kieffer met Heuls in zijn oude gedrag.
"Resultaten primeerden boven het mentale en fysieke welzijn van gymnasten", getuigde toenmalig turnster Laura Waem daar later over.
"Als we weerstand zouden bieden of trainers zouden aanspreken over hun abusieve gedrag, dan zouden we gesaboteerd worden in de vorm van negeren en het niet mogen deelnemen aan wedstrijden. Hierdoor werd de omerta in stand gehouden en kon men doorgaan met deze praktijken."
Een andere turnster, Gaelle Mys, besliste zelfs om haar carrière abrupt te beëindigen na Rio. "Niet omdat mijn lichaam op was, maar wel omdat ik het beu was om voortdurend te moeten vechten tegen intimidaties en pesterijen", zei ze daar later over.
Na de Spelen van Rio vroeg de Gymfed dan ook aan Mys of coaches Kieffer en Heuls ontslagen moesten worden.
"Ik heb toen gezegd dat ik niet de reden wou zijn dat iemand ontslagen zou worden, maar achteraf gezien had ik wel mijn verantwoordelijkheid moeten nemen."
Uiteindelijk koos de Gymfed ervoor om door te gaan met het Franse trainerskoppel, maar om wel de nadruk te leggen op een meer menselijke aanpak.
Er werd een gedragscode opgemaakt en "er is nu ook een prominente plaats voor de sportpsycholoog", klonk het.
Juli 2020: Het stilzwijgen wordt doorbroken
Een biecht van een ex-coach zorgt dat de omerta wordt doorbroken.
Op 24 juli 2020 geeft de Nederlander Gerrit Beltman in een interview aan het Noordhollands Dagblad toe dat hij als coach te ver is gegaan in het opleiden van jonge turnsters.
Beltman was hoofdcoach bij de Vlaamse gymfederatie in de periode van Aagje Vanwalleghem.
De bekentenis van Beltman zorgt voor een sneeuwbaleffect in de Vlaamse turnwereld.
Ex-turnsters Gaelle Mys, Laura Waem en Dorien Motten getuigen over de wanpraktijken en dat die ook na de Spelen in Rio gangbaar bleven.
Kieffer en Heuls vallen uit de lucht: "Wij hebben nooit iets te maken gehad met machtsmisbruik. Wij hebben een zuiver geweten."
Olympisch kampioene Nina Derwael neemt het op voor haar Franse coaches. "Bij mij zijn er nooit grenzen overschreden. Ik heb ook niet de indruk dat hier mensen rondlopen die er mentaal aan onderdoor gaan."
Hier en daar klinkt de roep om Kieffer en Heuls te ontslaan. Maar de Gymfed blijft achter de coaches staan: "Ze werken aan zichzelf."
De Gymfed benadrukt ook dat dergelijke praktijken tot het verleden behoren.
April 2021: Heuls en Kieffer bekennen schuld in video
Een onafhankelijke commissie komt tot de conclusie dat er wel degelijk sprake is geweest van grensoverschrijdend gedrag.
Heuls en Kieffer bieden als gevolg daarvan hun excuses aan in een video. "We erkennen dat onze trainingsaanpak in het verleden soms hard en te prestatiegericht was", lezen ze af van een blad papier.
"We erkennen ook dat die aanpak als psychisch grensoverschrijdend gedrag ervaren werd en dat het gymnastes gekwetst heeft. Dat was nooit onze bedoeling. We excuseren ons bij alle gymnastes die geleden hebben onder onze aanpak."
"We willen actief meewerken aan het helen van de wonden en leren uit deze ervaringen. We zullen constructief en loyaal meewerken aan de broodnodige cultuurverandering binnen onze sport."
1 augustus 2021: Derwael wordt olympisch kampioen in Tokio
Met de steun van Kieffer en Heuls ziet Nina Derwael haar harde werk in Tokio beloond met een olympische titel aan de brug met ongelijke leggers.
"Deze titel is het resultaat van een systeem dat de voorbije 10 jaar opgebouwd is", reageert Heuls bij L'Avenir.
De grote vraag: zullen Kieffer en Heuls ook na de Spelen van Tokio aan de slag blijven bij de Gymfed? "Als iedereen dat oké vindt, hebben we zin om te blijven", klinkt het.
En zo geschiedde: 2 maanden na de Spelen verbinden Kieffer en Heuls hun lot bij de Gymfed tot en met de Spelen van Parijs 2024.
Januari 2023: Nina Derwael uit haar onvrede over turnschandaal
"Ik ben kwaad en zal daar altijd kwaad over blijven."
Begin dit jaar vertelt Nina Derwael in het Eén-programma Het huis dat ze teleurgesteld is over de manier waarop in 2020 het mentale misbruik in de Belgische gymwereld naar buiten is gekomen.
"De turners die zich toen aan het klaarstomen waren voor de Spelen van Tokio werden daar toen een beetje de dupe van", zegt Derwael.
"Als ze daar ook maar iets over hadden nagedacht, moeten ze geweten hebben dat dat ons even hard of misschien wel harder zouden raken dan de coaches op dat moment."
Bekijk de volledige aflevering op VRT MAX
23 oktober 2023: Gymfed ontslaat Heuls en Kieffer
Ondanks het feit dat Heuls en Kieffer tot en met Parijs 2024 onder contract liggen bij de Gymfed, wordt het Franse trainersduo plots ontslagen.
"Tijdens de evaluatie van het recente WK (Team Belgym werd 17e) is gebleken dat het wederzijds vertrouwen tussen Gymfed en de coaches zoek is", geeft de turnliga als reden aan.
"Daarom heeft het bestuursorgaan geoordeeld dat het beter is om onze samenwerking nu al te beëindigen."
En zo zit Nina Derwael op 9 maanden en 3 dagen van de Spelen in Parijs plots zonder coach.