Politieke saus doet Barcelona en Real bekvechten: "Spanje heeft zijn verleden nooit verwerkt"

Het onderzoek naar mogelijke competitievervalsing van FC Barcelona - met verdachte transacties die zouden kunnen duiden op beïnvloeding van de scheidsrechters - hangt als een donkere wolk boven het Spaanse voetbal.

Barcelona wast zijn handen in onschuld en op een persconferentie gaf de voorzitter van Barça concurrent Real Madrid een veeg uit de pan. 

Real werd door preses Joan Laporta gecatalogeerd als "club van het regime van generaal Franco", de man die vorige eeuw 40 jaar met ijzeren vuist regeerde in Spanje.

Die woorden zijn bij Real in het verkeerde keelgat geschoten en in een filmpje kaatste de Koninklijke de bal terug.

Zo zit het spel dus helemaal op de wagen en overstijgt de discussie het voetbal. 

Historicus Enrico Castro-Montes beschrijft wat er te zien is in de beeldmontage van Real.

De Limburger met Spaanse roots is de broer van AA Gent-speler Alessio Castro-Montes en heeft zijn thesis geschreven over sport en de Spaanse burgeroorlog.

"Real Madrid toont in het filmpje dat Camp Nou - het stadion van Barcelona - ingehuldigd werd door een minister van Franco, dat Barcelona Franco meermaals gedenktekens gaf en dat Real gedurende 15 jaar tijdens zijn bewind geen enkele titel heeft gepakt, terwijl Barcelona zelf 8 titels en 9 bekers onder Franco won."

"Er is ook een fragment waarbij Santiago Bernabeu, de ex-voorzitter van Real naar wie het stadion ook vernoemd is, ontkent dat Real het team van het regime was."

"Dat vind ik opvallend, want Bernabeu heeft zelf nog als vrijwilliger meegevochten in het leger van Franco en onderhield tijdens zijn periode als preses nauwe banden met het Franco-regime."

En zo is de discussie dus weer brandend actueel. "Dat is altijd al zo geweest, maar nu is het weer heel hevig."

"Real werd beschouwd als de club van Franco. Hij heeft de successen van Real in Europacup I - ze wonnen de eerste vijf edities - misbruikt als ideaal propagandamiddel."

"Spanje was een gesloten land door de dictatuur, de rest van West-Europa bloeide. Franco wou met Real een positiever beeld van Spanje aan de buitenwereld tonen."

Barcelona presenteert zichzelf dan weer als anti-Franco, als een tegenhanger van het fascisme. "Dat klopt ook wel, maar het beeld van Barcelona én Real Madrid moet genuanceerd worden", schetst de historicus met Spaans bloed.

"Je kunt het niet zwart-wit stellen. Er wordt ook gefluisterd dat Franco niet echt geïnteresseerd was in voetbal en dat hij ook vooral voor Atletico Madrid sympathie gehad zou hebben."

"Het klopt wel dat Camp Nou onder Franco een vrijhaven was voor inwoners om er zich te uiten als Catalanen, buiten het stadion was Catalaans nationalisme verboden. Maar zoals het filmpje aantoont, onderhield het Barça-bestuur ook goeie banden met Franco."

Dat de materie een halve eeuw later weer wordt opgerakeld, is toch opmerkelijk. "Het is zelfs vrij ongezien. Ik kan me niet inbeelden dat clubs in Duitsland elkaar zo'n verwijt zouden maken."

"Waarom dit dan gebeurt? Ik denk dat Spanje zijn verleden met de burgeroorlog en de dictatuur nooit heeft verwerkt. Het leeft er nog altijd. In Spanje weten families exact wie aan welke kant stond."

En die tweespalt zie je ook in het voetbal. "Real-fans zouden politiek rechts zijn, maar dat zijn ze natuurlijk niet allemaal. Barcelona wordt als links nationalistisch gezien, maar ook bij hen is er geen duidelijke identificatie van een politieke voorkeur."

En ook bij de familie Castro-Montes is er verdeeldheid. "Ik ben supporter van Real, Alessio is fan van Barcelona. Maar dat heeft niets met politiek te maken."

"Ik ben Real-fan geworden door mijn vader en grootvader, Alessio identificeert zich meer met spelers of legendes van Barcelona zoals Lionel Messi."