Wil Real Madrid nog enige titelhoop koesteren dit seizoen, dan lijkt de Clasico van morgenavond bij Barcelona een te winnen wedstrijd. Leider Barcelona telt immers 9 punten meer dan de nummer 2. Sportief gaat het de Catalanen dus voor de wind, maar buiten het veld staan ze in het middelpunt van een orkaan. Barça-gate werpt een schaduw over het Spaanse voetbalfeest: "Het zijn de donkerste dagen ooit".
Het gaat in sport jammer genoeg vaak niet om de sportieve prestatie an sich. Morgenavond ook in Camp Nou.
Spanje is in de ban van een ongezien omkoopschandaal bij de Catalaanse topclub. Volgens het Openbaar Ministerie zou Barça jarenlang een van de toplui van de scheidsrechterscommissie in Spanje betaald hebben om beslissingen in zijn voordeel te nemen.
Het nieuws dook een maand geleden op, met sportjournalist Koen Frans (GVA en gastheer van een podcast over het Spaanse voetbal) maken we een stand van zaken op. "Er is heel veel geld aan die man overgemaakt en het is nog altijd niet duidelijk waarom precies."
"De voorzitter van La Liga, Javier Tebas, noemde het onlangs "het grootste schandaal" en "de donkerste dagen ooit voor het Spaanse voetbal", schetst Frans de ernst van de zaak.
Waar stinkt het potje? Frans: "De fiscus is erachter gekomen dat Barcelona 17 jaar lang aan een bedrijfje van de vicevoorzitter van de scheidsrechterscommissie een som geld heeft overgemaakt via allerhande constructies." Het gaat om José Maria Negreira, een oud-scheidsrechter.
Het gaat om een courante praktijk in Spanje. "Verschillende clubs in Spanje betalen ex-scheidsrechters voor advies. Dat gaat om profielschetsen van het volledige scheidsrechterskorps, zodat de spelers van die clubs weten hoe zich tegen refs te gedragen."
"Maar in dit concrete geval van Barcelona is het anders, omdat deze man nog in dienst was en nog een impact had binnen het korps. Dat neigt naar corruptie en sportieve fraude."
Het zijn de donkerste dagen ooit voor het Spaanse voetbal.
Oorlog in de media
Barcelona haalt wel in zijn verdediging aan dat zo'n advies dus een heel normaal gebeuren is.
Het betaalde bedrag is wel enorm: meer dan 7 miljoen euro. "Aanvankelijk dacht men dat het om telkens 500.000 euro ging tussen 2016 en 2018, maar intussen is gebleken dat het al sinds 2001 bezig is."
Zoveel geld voor wat profielschetsen lijkt heel veel. "Dat is wat iedereen nu denkt", stelt Frans. "De verdediging van Negreira en van Barcelona komt niet echt geloofwaardig over."
Ondertussen woedt Barça-gate volop in de kranten. Marca, de huiskrant van Real Madrid, en El Mundo Deportivo, met basis in Barcelona, pakken in hun berichtgeving uit met getuigenissen in het voordeel van "hun" club. Om maar die 2 te noemen.
"Elke dag komen er in Spanje meer en meer bewijzen. Dit onderzoek loopt al sinds de lente van vorig jaar, pas 4 weken geleden lekte het uit in de media. Elke dag komen er nu nieuwe gegevens boven."
De topman van de refs verdedigt zich wel en zegt dat hij nooit scheidsrechters mocht aanduiden voor bepaalde wedstrijden. Er is ook geen bewijs dat hij geld zou doorgegeven hebben aan refs.
De journalist kreeg via de media zo'n profielschets onder ogen. "Dat was gewoon een verslag van hoe een scheidsrechter handelt, voor welke zaken hij snel geel trekt... En daar betaalde Barcelona 45.000 euro voor per profielschets."
De aanklagers vermoeden dat het geld voor iets anders moest dienen. "Dat Negreira een rol zou hebben gespeeld in het beïnvloeden van de scheidsrechters onder zich."
"Negreira verdedigt zich wel en zegt dat hij nooit de scheidsrechters mocht aanduiden voor bepaalde wedstrijden. Barcelona blijft ook volhouden dat ze alleen maar een overeenkomst hadden voor advies en dat er van omkoping geen sprake is."
Heel wat volgers vermoeden dat een deel van het geld door Negreira gebruikt is om refs te betalen. "Maar voorlopig is er nog geen bewijs dat Negreira dat geld zou hebben doorgegeven aan scheidsrechters."
Barcelona-voorzitter Joan Laporta heeft al vaak gezegd dat dit alles onzin is en dat de club er alles aan zal doen om haar onschuld te bewijzen.
"Het lijkt wel of iedereen tegen Barcelona is"
De scheidsrechters van vroeger en nu roeren zich ook. "Er is nog geen enkele scheidsrechter voor uitgekomen, de meeste ontkennen het zelfs sterk."
"Eduardo Ituralde Gonzalez, een heel bekende scheidsrechter, een man van bijna 60 jaar, die in die periode veel wedstrijden van Barcelona en Real heeft gefloten, reageerde openlijk: "Ik denk dat iedereen de impact van Negreira overschat." Er zijn veel refs die hem nog verdedigen."
Alle betrokkenen in het Spaanse voetbal reageren als door een wesp gestoken. "Ik zag het voorbije weekend Bilbao-Barcelona. De supporters van Bilbao smeten met bankbiljetten met de foto's van de voorzitters van Barcelona naar het veld. Het lijkt wel of het in Spanje op dit moment iedereen tegen Barcelona is."
Real Madrid op kop zou je dan verwachten. Enkele dagen geleden stelde de grote rivaal uit Madrid zich burgerlijke partij in de zaak. Real zat in een lastig parket, weet Frans: "Real nam aanvankelijk een spreidstand in. Want ze zijn samen met Barcelona volop bezig met het ontwikkelen van een Super League. Toen zijn het eigenlijk bondgenoten geworden."
"Met die burgerlijkepartijstelling is de relatie tussen de 2 clubs echter helemaal verzuurd. Het gebruikelijke diner tussen de voorzitters vooraf aan de Clasico zal al niet doorgaan, want Barcelona voelt zich in de steek gelaten door Real Madrid."
"Real Madrid heeft even moeilijk gedaan om zich samen met de andere clubs tegen Barcelona te scharen, maar heeft dan nu toch beslist."
Schadelijk voor Barcelona en het Spaanse voetbal
Het onderzoek is nog in volle gang, maar hoe ziet Frans dit evolueren? "Dit is enorm schadelijk voor het imago van voetbalclub Barcelona, maar ook voor het Spaanse voetbal in het algemeen."
"In België hadden we enkele jaren geleden het matchfixingschandaal met KV Mechelen. Dat hebben ze in Spanje ook gehad in het seizoen 2013-2014 met 2 kleinere clubs, Osasuna en Real Betis, waar er op de laatste speeldag ook opvallende dingen gebeurden en de ene club geld betaalde aan de andere om toch maar te proberen winnen van een concurrent in de degradatiestrijd."
"Toen is er 6 jaar niks gebeurd, waarna er toch een strafzaak werd geopend. Uiteindelijk zijn 2 jaar geleden een aantal individuen gestraft – een voorzitter, een financieel directeur, een paar spelers... Maar niet de clubs zelf."
"Niemand in Spanje zal op zijn geweten willen hebben dat Barcelona ontbonden wordt.
Als er wel degelijk onregelmatigheden worden bezwezen, kunnen de gevolgen heel groot zijn, schetst Frans: "In het meest extreme geval wordt de club ontbonden en houdt ze op te bestaan. Maar dat zal niet gebeuren, dat zal ook niemand in Spanje op zijn geweten willen hebben."
"Dat is nog een keer geëist bij een geval van financiële fraude met de transfer van Neymar van Brazilië van Santos naar Barcelona. Toen is er een minnelijke schikking getroffen. Iedereen heeft geweldig hoge boetes moeten betalen met hier en daar een individuele straf."
"Uiteindelijk is Barcelona uiteraard niet ontbonden. Ook nu lijkt dat weinig waarschijnlijk, want dan zouden ze ook moeten aantonen dat de voorzitters die betalingen aan Negreira hebben gedaan, dat deden met het medeweten van heel het bestuur. Dat zal volgens mij onmogelijk zijn."
In deze sfeer zal morgenavond de bal rollen, hopelijk kunnen ze in Spanje en elders toch gewoon ook van het spelletje genieten en kan het morgen daarover gaan.
