Op 29 mei 1985 stierven 39 supporters in de grootste catastrofe die ons voetbal kende. Een drama dat evengoed niet had kunnen gebeuren, maar door een giftige cocktail van haantjesgedrag, angst en ondermaatste stadionregulaties, plaatsvond op de Heizel. Sportjournalist Frank Raes gaat in 'Heizel 1985' op zoek naar de oorzaken.
De finale van de Europacup 1 werd in 1985 gewonnen door Juventus tegen Liverpool met 1-0. Een strafschop van Michel Platini zorgde voor het verschil. Zo vindt u het terug op het internet, en in de lijstjes van winnaars op Wikipedia zal u niets over het volgende lezen.
Voor de aftrap brak er paniek uit in het neutrale supportersvak Z, waar - tegen de regels - ook Juve-supporters zaten. Liverpoolfans joegen hen op stang, een hoop probeerde te vluchten en de fans vertrappelden elkaar in de chaos. Een muur stortte in en 39 mensen lieten het leven.
En toch werd de wedstrijd gespeeld.
"Het moet natuurlijk ook gekaderd worden"
"Het was wel hoog tijd dat het Heizeldrama eens goed geduid werd. En ook dat we konden horen hoe de betrokkenen er nu zelf naar kijken", vertelt Frank Raes.
Raes (68) maakte de catastrofe zelf mee als journalist voor de VRT. "Ik liep van de perstribune naar beneden toen het al gebeurd was. Allemaal op zeven minuten tijd. Alles wat nog overbleef in de tribunes waren handtassen en schoenen. Beneden zag ik de lijken liggen."
De Engelsen die op een bepaalde manier dan toch schuld bekennen, dat is me het meest bijgebleven.
37 jaar later is de sportjournalist de gebeurtenissen uiteraard niet vergeten. En ook de supporters langs beide kanten niet. In de reeks gaat Raes in drie afleveringen op visite bij fans van eerst Juventus en dan Liverpool, en in de slotaflevering wordt het verhaal vanuit Belgisch perspectief verteld.
"De Engelsen die op een bepaalde manier dan toch schuld bekennen, dat is me het meest bijgebleven", vertelt Raes.
"Maar het moet natuurlijk gekaderd worden: Liverpool is een vrij linkse stad en was - zeker toen - ook een arme stad. De werkloosheidsgraad was er in sommige wijken bijna 100%. Dat kan je je niet voorstellen. Liverpool is ook geen club met hooligans, maar de fans hebben zich - ook onder invloed van drank - laten opjagen door de paniek in blok Z."
"De reeks heeft ook een verhalende logica nodig"
Samen met de redactie van Canvas werkte Raes maandenlang aan een goede verhaalstructuur. "Het verhaal moet verteld worden, het moet makkelijk te volgen zijn."
"Dat betekent ook dat we hebben moeten selecteren. Ik heb bijvoorbeeld een fotograaf geïnterviewd, die met zijn toestel vlak voor de ramp stond. Hele sterke beelden. Maar dat hebben we moeten knippen. Kill your darlings, maar daar heb ik me niet mee bezig gehouden, want daar word ik een beetje gek van. De regisseur heeft daarin uitmuntend werk geleverd."
Maar ook zonder fotograaf komt het verhaal rond. Met getuigenissen van reeds veroordeelde Engelse supporters en Italiaanse (ex-)heethoofden.
"Die mensen overtuigen was allesbehalve makkelijk. Sommigen hebben zich uiteindelijk ook teruggetrokken. Maar het is ons wel gelukt, met een sterke reeks als gevolg."
Waarom moet u kijken?
"Omdat alles veranderd is na het Heizeldrama. Toen wisten ze niet wie in het stadion zat en kon je bij wijze van spreken 100 tickets kopen zonder gegevens achter te laten. Nu is dat uiteraard gereglementeerd. Maar goed ook."
"En ook om het collectieve geheugen te voeden. 37 jaar is het ondertussen geleden. Voor de meesten is het nu een vage herinnering, maar door de reeks wordt die toch iets concreter."
De eerste aflevering van 'Heizel 1985' is vanaf vrijdag te bekijken op VRT MAX en wordt om 21u20 uitgezonden op Canvas.
