De rechtszaak die het voetbal voorgoed kan veranderen: barst de bom rond Super League?

Als was het Kevin De Bruyne die zoals in zijn beste dagen met één splijtende pass de hele defensie in zijn hemd zet.

Zondag 18 april 2021, rond middernacht, lanceerden 12  Europese topclubs hun plan om een European Super League op te richten. 

6 Engelse clubs (Arsenal, Chelsea, Liverpool, City, United en Tottenham), 3 Italiaanse grootmachten (AC Milan, Inter, Juventus) en 3 Spaanse topteams (Atletico Madrid, FC Barcelona en Real Madrid) bundelden hun krachten.

Nagelnieuw was het project niet, want een gesloten competitie met de beste spelers uit de beste clubs is al sinds 2009 een natte droom op het Europese voetbalcontinent, met Florentino Perez (voorzitter Real Madrid) als een van de grote roergangers. 

De nieuwe midweekse topcompetitie werd met veel bombarie door de strot van de voetballiefhebbers geduwd, maar zonder fans heb je geen voetbal, zo werd nog maar eens bewezen. Binnen ongeveer 48 uur was het hele plan geïmplodeerd na hevige protesten, vooral in Engeland.

Niet alleen door de bakken kritiek van de supporters trokken de meeste clubs pijlsnel hun staart in, ook de Europese voetbalfederatie UEFA was uiteraard als door een wesp gestoken.

Preses Aleksandr Ceferin brandde het megalomane voorstel af en wilde tegen elke prijs de Champions League als paradepaardje bewaren. 

In zijn oorlogsverklaring dreigde de UEFA met strenge sancties en toen de Super League in elkaar gestort was, probeerde de UEFA de (kleinere) clubs te paaien met een hervorming van de Champions League en aangepaste solidariteitsbijdragen.

Het kon FC Barcelona en Real Madrid - rivalen kunnen ook bondgenoten zijn - niet op andere gedachten brengen. Met de steun van Juventus, of toch voor een tijdje, weigerden ze hun geesteskind ten grave te dragen.

Met A22 Sports Management als vehikel werd er achter de schermen druk gelobbyd en werd uiteindelijk een rechtszaak aangespannen tegen de UEFA, van wie de dubbele pet gehekeld wordt.

Redeneren de voorvechters van een Super League: de UEFA beschermt zijn monopolie en speelt een tweeledige rol.

Enerzijds staat het hoogste Europese voetbalorgaan in voor de regels en het toezicht van de competities, anderzijds organiseert het ook toernooien (zoals de Champions League) en genereert het op die manier ook bakken geld. 

Is die positie van de UEFA nog houdbaar? Dat is de inzet van de rechtszaak waarover het Europees Hof van Justitie zich donderdag dus moet buigen. 

Het huwelijk tussen reguleren, organiseren en commercialiseren, waarbij externe spelers niet worden toegelaten en geen zeggenschap hebben, zou in strijd zijn met de Europese spelregels.  

Sporteconoom Thomas Peeters vat samen in onze Sporza Daily. "Het Hof bestudeert in welke mate de UEFA zijn monopolie rond de organisatie van competities mag beschermen en in welke mate ze maatregelen mag nemen tegenover clubs die niet naar hen luisteren."

"Is het met andere woorden geoorloofd dat UEFA dat monopolie heeft en als dat toegestaan is, in hoeverre mag de UEFA maatregelen nemen om dat te beschermen?"

Het Europees recht is erg strikt rond de principes van recht op arbeid. "Bij de lancering van de Super League waren er destijds dreigementen rond deelname aan het EK. Ik vrees dat zo'n argument de juridische toets niet zal overleven."

Dat ze vooral in Madrid en in Barcelona vurig hopen op een positief arrest van het Hof, hoeft niet te verbazen.

Zoals gezegd is Real-preses Florentino Perez (76) al enkele decennia een pleitbezorger. Met een juridische overwinning zou de Spanjaard zichzelf kunnen afficheren als de man die het Europese voetbal heeft wakkergeschud en definitief in de 21e eeuw heeft gebracht.

Perez droomt van een legendarische status zoals Santiago Bernabeu, die destijds mee zijn schouders zette onder grote hervormingen in het Europese voetbal. 

De lucratieve Super League zou - hoe kan het ook anders - natuurlijk ook een flink spaarpotje opleveren, wat dan weer als muziek in Perez' oren klinkt voor de financiering van de facelift van het stadion en voor het aantrekken van toekomstige Galacticos.

Wie spreekt over veel meer opbrengst, vindt natuurlijk ook een gewillige gesprekspartner in Barcelona. Barça kampt met een gigantische schuldenberg en voorzitter Joan Laporta beseft dat hij die put kan vullen met de Super League. Dat men in Catalonië een bloedhekel heeft aan de UEFA, is alleen maar een pluspunt. 

A22 Sports Management, de denktank achter de Super League, heeft het oorspronkelijke plan intussen al hervormd en heeft vooral de scherpe kantjes bijgevijld om toch wat meer goodwill te creëren. 

Permanent lidmaatschap ging op de schop, het aantal speelkameraadjes loopt op tot 60 à 80 clubs. Door een systeem van promotie en degradatie zou van een gesloten gemeenschap dus geen sprake meer zijn.

Ook al behoren de Belgische clubs niet tot de hoofdrolspelers in het debat, toch volgt ook de Pro League de hele saga met argusogen. Welke rol spelen zij nog in de Europese clubcompetities na het arrest en wordt er gesnoeid in de prijzenpot en de solidariteitsstromen?

Of het charmeoffensief voldoende is om het Hof te overtuigen, daar durft niemand zich over uit te spreken.

Bij het Europees Hof wordt in de aanloop naar een arrest altijd een advies uitgesproken door een advocaat-generaal. Dat advies heeft gewicht, maar het staat de rechters vrij om hiervan af te wijken. 

Volgens Athanasios Rantos, een advocaat-generaal bij het Hof, is er niet meteen sprake van een intern belangenconflict bij de UEFA. Een Super League zou zich enkel bekommeren om de toplaag, terwijl de UEFA de hele voetbalpiramide omarmt. 

"Door de meeste experts wordt dat advies van Rantos als pro-UEFA gelezen", verduidelijkt Thomas Peeters. "Hij zegt dat de UEFA die wapens nodig heeft om de clubs in het gareel te houden."

"Veel juristen menen echter dat het Hof zal opschuiven richting een keuze voor de UEFA, en eigenlijk ook de FIFA. Willen ze organiseren of reguleren?"

"Als ze regulator zijn, dan moeten ook andere organisatoren de kans krijgen om iets te doen."

"Op basis van wat ik hoor en lees, wordt de opinie van de advocaat-generaal toch als vreemd beschouwd. Ik vermoed dat het Hof zal meegaan richting een beteugeling van de almacht van de UEFA en de FIFA."

Zoals altijd kun je je afvragen of de soep wel zo heet gedronken zal worden als ze geschonken wordt. 

"Ook na die ruzie bij de lancering zijn de plooien vlot gladgestreken. Op termijn komen ze er wel uit, want er is altijd genoeg geld om de boel te smeden", weet de sporteconoom. "Ik verwacht niet dat de UEFA donderdag is uitgespeeld, ongeacht de uitspraak."

De Europese bond heeft sinds die bewuste bom in april 2021 ook al geanticipeerd op wat donderdag volgt. "Men kan bij een negatieve uitkomst zeggen dat men al voldoende initiatieven genomen heeft."

"Dat is een verklaring voor de veranderingen die we sindsdien gezien hebben, zoals een grotere rol voor de ECA (de organisatie die de clubs vertegenwoordigt) en de hervorming van de Champions League."

Maar ook Peeters ontkent niet dat een inkrimping tot de rol van regulator, de deur kan openen voor nieuwe investeerders. Dan verwacht iedereen dat vooral Saudi-Arabië op de deur zal kloppen.

"Zij proberen hun economie te diversifiëren, maar je kan niet blijven spelen met die sterren binnen de eigen grenzen. Zelfs met al die grote namen levert dat geen substantiële bijdrage aan je economie."

"Als je echter deelneemt aan mondiaal voetbal met topclubs, dan spreek je over andere activiteiten. Het eindspel van Saudi-Arabië is dus niet Cristiano Ronaldo die in de woestijn voetbalt."