De oorlog die niet genoemd wordt: waarom is de voetbalwereld muisstil over Israël en Hamas?
Nergens een minuut stilte, zelfs geen club die medeleven voor de vele slachtoffers toont. Zijn ze in de voetbalwereld eigenlijk op de hoogte van de humanitaire ramp in Gaza en Israël? De oorverdovende stilte is, vergeleken met de reactie op de oorlog in Oekraïne, opvallend. Hoe komt dat toch?
De golf van solidariteit anderhalf jaar geleden was ongezien in het voetbal.
Na de Russische invasie in Oekraïne konden clubs, instanties en media niet snel genoeg hun medeleven uiten voor de slachtoffers.
Het collectieve verdriet op sociale media was groot. Sommige clubs zetten grote liefdadigheidsacties op touw. En geen wedstrijd begon zonder een minuut stilte of applaus.
Tijdens de laatste interlandperiode was er ook al zo'n ingetogen moment voor de slachtoffers van de natuurrampen in Marokko en Libië.
Maar waar blijft het medeleven voor de vele duizenden doden van de oorlog tussen Hamas en Israël?
Sport als versneller
De stilte in de sportwereld - zeker het voetbal, dat de grootste megafoon heeft - is eigenlijk te opvallend om te negeren.
Vijf dagen na de escalatie van het conflict is er nog geen enkele Belgische eersteklasser die enige vorm van empathie getoond heeft. Clubs in de topcompetities evenmin.
Zelfs de grootste voetbalorganisaties stuurden nog geen officieel statement uit. De UEFA communiceerde voorlopig alleen dat de geplande interlands van Israël uitgesteld zijn, maar repte met geen woord over de slachtoffers.
Onze mailtjes naar de persdienst van de Europese voetbalbond - normaal bijzonder meewerkend - bleven tot donderdagmiddag (zie inzet onderaan) onbeantwoord.
Ook de Belgische federatie hoorde tot dan nog niets over eventuele acties, zoals een traditionele minuut stilte, voor de aanstaande wedstrijden tegen Oostenrijk en Zweden.
Bizar, toch?
"Achter de afwezigheid schuilen meerdere aspecten", weet Jeroen Scheerder, professor en hoogleraar sportsociologie aan de KU Leuven.
"Eerst en vooral is er natuurlijk de enorme gevoeligheid van dit conflict, door de lange historiek en sterke aanwezigheid van de betrokken partijen. Neem bijvoorbeeld Antwerpen: daar wonen veel joden, maar eveneens moslims."
"Kijk, sport kan voor veel zaken een versterker zijn, een vergrootglas voor wat misloopt in de samenleving. Ook hier zou dat kunnen door gepast aandacht te geven aan de slachtoffers."
Nu, het Israëlisch-Palestijns conflict zorgt wel al vele jaren voor een moeilijke evenwichtsoefening binnen de voetbalwereld.
In maart moest de FIFA in laatste instantie nog het WK onder 20 jaar weghalen uit Indonesië, omdat het als gastheer weigerde Israël te laten deelnemen. Verder in het verleden moest Israël al noodgedwongen verhuizen van de Aziatische naar de Europese voetbalfederatie.
Andere aanpak
Interessant om aan te stippen: de voorzichtigheid in ons land wordt niét gestuurd van bovenaf.
Navraag leert dat de Pro League, de verzameling van Belgische profploegen, tot dusver geen richtlijnen uitstuurde. Omgekeerd stelden ook de clubs nog geen vragen over hoe de situatie behandeld moet worden.
Er heerst dus zelfbesef dat er behoedzaam omgesprongen moet worden met alle communicatie. En dan is de meest veilige optie om helemaal níks te zeggen.
Want elk half woord kan voor een stortvloed aan kritiek zorgen - vraag dat gerust aan Thibaut Courtois.
Volgens Scheerder keert het voetbal door deze aanpak eigenlijk een beetje terug in de tijd.
"Want sport hield zich vroeger het liefst zo ver mogelijk weg van politiek", herinnert hij.
"Het stond boven de wereldse problemen. Maar na de inval van Rusland in Oekraïne merkte je dat daar eigenlijk niet meer aan te ontsnappen viel. Het was wel merkwaardig om te zien hoe snel er toen gereageerd werd."
Scheerder ziet meerdere redenen voor de blitzrespons van toen.
"Er was een veel groter draagvlak voor het onrecht van Oekraïne door de militante houding van Rusland. Bovendien stonden zij binnen de sportwereld al lange tijd in een slecht daglicht door hun dopingverleden. De afkeer tegenover Rusland is alleen maar versterkt door die inval."
Je kan perfect aandacht vragen voor de slachtoffers zonder iemand te schofferen.
Maar moet het voetbal dan de actuele menselijke tragedies blijven negeren? Door de pijnlijke stilte wek je nu toch wat de indruk dat de ene dode belangrijker is dan de andere.
Ook Scheerder vindt dat het anders kan.
"Zonder een standpunt voor één van de partijen in te nemen, kunnen alle actoren wel uitspreken hoe verschrikkelijk deze oorlog wel niet is. Je kan perfect aandacht vragen voor de slachtoffers zonder iemand te schofferen."
Reactie UEFA
Donderdagmiddag kwam de UEFA met een reactie op onze vraag of er een minuut stilte gehouden zou worden tijdens deze interlandperiode.
"We kunnen bevestigen dat de UEFA ieder verzoek van deelnemende landen om een minuut stilte te houden steunt."
Politieke druk in Verenigd Koninkrijk
Ook over het Kanaal begint het stilzwijgen in de sportwereld een item te worden. De grootste disciplines werden woensdag "aangemoedigd om de gebeurtenissen op gepaste wijze te benoemen".
De Engelse voetbalbond maakte donderdag bekend hoe ze de slachtoffers gaan eren tijdens het vriendschappelijke duel met Australië.
De spelers zullen rouwbanden dragen en houden ook een moment stilte voor het duel. De Engelse voetbalbond FA zegt dat het gaat om het "herdenken van de onschuldige slachtoffers van de verwoestende gebeurtenissen in Israël en Palestina".
De FA staat geen Israëlische en Palestijnse uitingen zoals vlaggen en tenues toe.
De boog boven Wembley - uitgegroeid tot een solidariteitssymbool - zal niet verlicht worden. Anderhalf jaar geleden kleurde die bijvoorbeeld wel blauw-geel als steun voor Oekraïne.
Binnen de KBVB kwam het thema voorlopig niet op tafel.
