Niks heerlijker dan sporten in de zon, toch? Zonlicht geeft een mentale boost en zorgt voor vitamine D. Toch kan je je best wapenen tegen de schadelijke effecten. Maar doen onze topsporters dat eigenlijk ook?
Wie buiten sport, stelt zich bloot aan schadelijke ultraviolette straling (uv), vaak zonder het te beseffen en dus zonder de nodige bescherming.
Nochtans is het risico reëel. Elk jaar telt ons land ongeveer 39.000 nieuwe huidkankerpatiënten. Daarbij zijn ruim 3000 gevallen van maligne melanoom, de meest gevaarlijke variant.
De campagne #smeerem, een initiatief van Sport Vlaanderen, Gezond Sporten en UZ Brussel/VUB met medewerking van de Stichting tegen Kanker, roept jonge sporters daarom op zich beter te beschermen.
De stand van de zon bepaalt het risico op zonnebrand
Merkwaardig genoeg is het risico op zonnebrand even groot in de lente dan tijdens de zomermaanden.
Sportarts Frank Pauwels (Gezond Sporten) legt uit: “Door de warmte voelen sporters in de zomer de kans op verbranding beter aan. Nochtans is temperatuur geen versterkende factor, je gaat er niet feller van verbranden.
In april en mei is het vaak nog koel. Dat zomerse warmtegevoel is er nog niet, en dus smeren we ook minder. Nochtans kan de zon dan al verraderlijk hoog staan.”
Warmte is geen versterkende factor, je gaat er niet feller van verbranden.
Het is de stand van de zon die het risico op zonnebrand bepaalt, zegt Pauwels: “Hoe lager de zon staat, hoe schuiner de uv-stralen op het aardoppervlak staan en hoe langer ze dus onderweg zijn.
Bij een hoge stand van de zon is de afstand tot het aardoppervlak korter. Dat betekent ook minder filtering door de atmosfeer en dus een sterkere straling.
De zon bereikt haar hoogste punt rond 21 juni. Wat uv-straling betreft is mei dus ongeveer even gevaarlijk als juli, en april net zo riskant als augustus. Jezelf beschermen in april en mei is dus zeker zo belangrijk als in de vakantiemaanden.”
Mei is ongeveer even gevaarlijk als juli en april net zo riskant als augustus.
Hoe gebruik je de uv-index?
Te veel en te sterke uv-straling kan de huid verbranden, met een levenslang verhoogd risico op huidkanker als kwalijk gevolg.
Gelukkig is er de uv-index, die aangeeft wanneer je je moet insmeren met zonnecrème: “In Vlaanderen hanteren we een schaal van 1 tot 10, verdeeld over vier kleurcodes. Vanaf niveau 3 (code geel) moet je je beschermen."
Je kan de index raadplegen op de site uvindex.be van de Stichting tegen Kanker. In de zomer geeft de VRT de index ook mee in haar weerberichten.
5 tips om uv-proof te sporten:
- Zoek de schaduw op tussen 12 en 15 uur, als je sport dat toelaat.
- Kleed je slim: “Hoe meer je jezelf bedekt, hoe minder huidoppervlak kan verbranden. Te warm? Er bestaat ook verkoelende, uv-werende kleding.”
- Draag een pet
- Zet een zonnebril op: “Ook je ogen lopen gevaar. Zeker mensen met lichte ogen hebben minder melaninepigment, dat beschermt tegen uv-straling.”
- #smeerem: “Factor 50, om de twee uur. Smeer meer als je een licht huidtype hebt.”
Bescherm jij je huid tijdens het sporten?
Je mening is belangrijk. Met een korte bevraging peilt Sport Vlaanderen of buitensporters de gevaren van zonnebrand kennen. De enquête neemt maar vijf minuten van je tijd in beslag.
#smeerem in de topsport?
Zijn topsporters zich bewust van de risico's? En nemen ze de juiste maatregelen? We schotelden Ward Vanhoof, profwielrenner bij Team Flanders-Baloise, en kajakster Lize Broekx deze vijf vraagjes voor:
- Ken je de gevaren van zonnebrand?
- Ben je ooit verbrand tijdens het sporten?
- Hou je rekening met de uv-index?
- Smeer je jezelf in?
- Hoe bescherm je je nog?
Ward Vanhoof:
- “Ik ken de gevaren maar ben er niet bewust mee bezig. Wat extra kennis zou niet slecht zijn.”
- “Dat is wel eens gebeurd. Telkens als ik vergat zonnecrème te smeren natuurlijk.”
- “Ik heb de uv-index eerlijk gezegd nog nooit gebruikt.”
- “Zeker, er is altijd zonnecrème aanwezig in de ploegbus. Tijdens winterstages let ik altijd extra op bij de eerste zonnestralen. De ploegleiding hamert er ook op dat we ons goed insmeren. We weten natuurlijk waarom. Bovendien wordt vaak gezegd dat verbranden het herstelproces vertraagt. Da’s een extra reden om goed te smeren.”
- “Ik draag een zonnebril tijdens de wedstrijd en bij echt warm weer ook een pet”.
- “Ik ben wel op de hoogte, ja. De weerkaatsing in het water versterkt de uv-straling, dus dat is iets waaraan je als watersporter toch aandacht moet schenken.”
- “Uiteraard, dat valt elk jaar wel eens voor. Zeker de eerste maanden van het jaar, als mijn huid er nog niet op voorbereid is. Meestal gebeurt het tijdens een zonovergoten buitenlandse stage.”
- “Ja, ik volg weerman Ruben Weytjens. Hij geeft dat dagelijks mee in zijn weerbericht. Ik weet ook dat je kans om te verbranden het grootst is als de zon hoog staat.”
- “Onze coach voorziet altijd zonnecrème. Ik smeer altijd mijn gezicht in, maar als de zon harder schijnt mijn hele lichaam. Vaak laat ik me ook insmeren, omdat het niet evident is een peddel te hanteren met vettige handen.” (lacht)
- “We hebben nu ook uv-werende kleding met lange mouwen. Dat voorkomt zonnebrand én zorgt voor extra verkoeling. Win-win dus! Vanaf dit jaar ga ik ook lippenbalsem met zonbescherming gebruiken.”
Bescherm jij je huid tijdens het sporten? Laat het ons weten en vul deze korte bevraging in. De enquête neemt maar vijf minuten van je tijd in beslag.
