Nu het WK voetbal erop zit, is het tijd om enkele vooroordelen die voor het toernooi bestonden onder de loep te nemen. Want hoe zat het nu eigenlijk met de beleving in Qatar en met de temperatuur in de stadions? Lag België echt niet wakker van dit WK? En kon de pers wel in alle vrijheid werken? We maken voor u een balans op.
Vijf vooroordelen voor het WK:
- "Er zal geen WK-beleving zijn in Qatar, dat niet aantrekkelijk is voor voetbalfans."
- "Een WK in de winter zorgt voor een te volle kalender en meer blessures."
- "Het is te warm om te voetballen in de woestijn van Qatar."
- "In België loopt niemand warm voor een WK in de winter."
- "Pers en publiek zullen niet vrij kunnen bewegen en werken."
1: "Er zal geen WK-beleving zijn, Qatar is niet aantrekkelijk voor voetbalfans"
Wist u dat de finale afgelopen zondag niet in hoofdstad Doha, maar in Lusail gespeeld werd? Lusail, de op 1 na grootste stad van Qatar op 20 kilometer ten noorden van Doha, wordt door Qatar gepromoot als "de stad van de toekomst".
In realiteit bestaat die toekomst voorlopig uit hoogbouw en airco in de straten. Veel bewoners zijn er voorlopig overdag niet te vinden. En voetbalfans? Het WK is de vierjaarlijkse hoogmis van voetbal en voetbalnationalisme. Niet alleen voetballers willen schitteren op het WK, ook fans beleven het opperste gevoel van samenhorigheid rond hun nationale team. Liefst ter plaatse natuurlijk.
Vanuit Westers standpunt stonden veel lichten op rood om af te reizen richting Qatar, een land zonder traditionele voetbalcultuur, waar godsdienstige regels op alle bezoekers van toepassing zijn.
Er was de torenhoge kritiek op de WK-organisatie en de hoge kostprijs. Er was de knieval die de FIFA 2 dagen voor het toernooi moest doen om de geplande bierverkoop aan stadions te annuleren. En er waren video’s van "fake fans", betaald door de organisatie, die het vooroordeel enkel leken te onderstrepen.
Vandenbempt: "2/3e van stadion leeg voor affluiten van openingsmatch"
"Er waren 2 WK’s: bij Latijns-Amerikaanse landen zoals Argentinië, Brazilië en Mexico en de Arabische landen leek de supporterssfeer me oprecht. Dat was geweldige, authentieke voetbalsfeer zoals op andere toernooien", stelde onze commentator Peter Vandenbempt vast.
"Bij andere wedstrijden, zeker met Europese landen, was het een rare sfeer. Ik kan niet zeggen dat supporters daar zijn gezet of betaald, maar er waren weinig Europese supporters. Toch zaten die stadions vol."
"Alle fans kregen ook vlagjes van die landen. Niet iedereen met een Kroatisch vlagje was een Kroatische fan bijvoorbeeld. En wat me frappeerde: bij bepaalde wedstrijden was tegen het einde al veel volk vertrokken. Denk aan Kroatië-Japan: bij 1-1 was er al veel volk weg. Dat is toch vreemd."
"Het absolute dieptepunt was de openingsmatch: 2/3e van het stadion was al leeg bij het affluiten. Dat heb ik nooit gezien in al die jaren op een eindronde van een groot toernooi. En Marokko tegen Portugal: we dachten dat de Marokkanen met 50.000 waren, maar rechts van mij was een vak helemaal leeg."
Latijns-Amerikaanse en Arabische landen hebben zich niets aangetrokken van het lot van de LGBTQIA+ - gemeenschap, vrouwen of arbeidsmigranten.
Wie waren dan die fans die de vakken moesten opvullen? "Ik heb geen idee", zegt Peter Vandenbempt. "Er zijn natuurlijk heel veel migranten en arbeiders aanwezig. Misschien maakten zij daar deel van uit. Ook niet alle supporters van Argentinië waren bijvoorbeeld Argentijnen."
"Ik had ook de indruk dat er in de fanzones veel minder volk was dan Infantino ons wil doen geloven. Dat viel toch redelijk zwaar tegen. Ik zat me vaak af te vragen waar die supporters waren, al was dat misschien een momentopname. Toch heb ik nooit beelden gezien van overvolle fanzones die uitbarstten in vreugde bij een doelpunt."
"Van de grote en terechte bezorgdheid over het lot van de LGBTQIA+ - gemeenschap en het lot van vrouwen of arbeidsmigranten heb ik helaas moeten vaststellen dat die bekommernissen en bezwaren vooral Westers waren."
"De Latijns-Amerikaanse en de Arabische landen hebben zich daar niets van aangetrokken. Qatar was wat dat betreft voor hen geen probleem."
2: "Een WK in de winter zorgt voor een te volle kalender en veel blessures"
Elk voetbaltoernooi eist zijn tol. Karim Benzema, Lucas Hernandez, Angel Di Maria, Romain Saiss, Noussair Mazraoui, Nayef Aguerd, Gabriel Jesus, Nuno Mendes, Thomas Delaney,… Allemaal liepen ze tijdens het WK een blessure op.
Hun clubs zullen balen, anderen zullen blij zijn dat hun sterkhouders er zonder kleerscheuren vanaf kwamen. De vraag is of het WK geen sluipmoordenaar is?
Vooraf is al gewezen op de extra belasting die op (top)spelers wordt gelegd door een WK in de winter.
In een rapport schrijft FIFPRO, de belangenvereniging van profspelers wereldwijd: "Een significant kortere voorbereidings- en recuperatieperiode voor dit WK betekent een serieus risico voor de fysieke en mentale gezondheid en de optimalisatie van voetbalprestaties."
De organisatie becijferde dat de normale voorbereidingsperiode op een WK 31 dagen is. Veel spelers hadden dit jaar slechts 7 dagen tussen hun laatste clubmatch en hun eerste groepswedstrijd op het WK.
Gemiddeld hebben spelers na het toernooi 37 dagen voor ze opnieuw aan de slag gaan bij hun clubs. Na het WK in Qatar loopt dat gemiddelde terug tot 8 dagen.
Darren Burgess, die voor Arsenal en Australië werkte als performance directeur, spreekt van een "hoog risico voor WK-gangers om blessures op te lopen, zowel door overbelasting, als door een gebrek aan belasting voor anderen."
Of de overvolle kalender ook na dit toernooi nog tot meer blessures zal leiden, zullen we de komende weken en maanden ontdekken.
3: "Het is te warm om te voetballen in de woestijn van Qatar"
Wie haalt het in zijn hoofd om het WK naar een van de warmste landen van de wereld te halen? Meestal wordt het WK in juni en juli georganiseerd. Dat was
in Qatar geen optie, al werd die beslissing pas genomen in 2015, 5 jaar nadat de organisatie van het WK was toegewezen aan het land.
In juli 2010 werd de hoogste temperatuur ooit in het land gemeten: 50,4 graden Celsius. In juni van dit jaar liep de temperatuur op tot 48 graden.
In november en december loopt ook in Qatar de herfst op zijn laatste benen. Temperaturen zakken langzaam richting de 25 graden op het warmste punt van de dag. Op het moment van de aftrap van de WK-finale gaf de thermometer in Lusail 22 graden aan.
Door de verhuis van het WK naar de winter was de airco in de stadions eigenlijk volstrekt overbodig.
"In de 1e week was het nog redelijk warm, maar naarmate het toernooi vorderde, was die airco in de stadions eigenlijk helemaal niet meer nodig", getuigt Peter Vandenbempt.
"Ik heb bij veel wedstrijden een truitje moeten aantrekken. Die airco was volstrekt overbodig. Tijdens het WK in Rusland was het in Moskou meer dan 30 graden. Op de WK's in Brazilië, Zuid-Afrika of de VS is er gevoetbald op de middag, toen was het veel warmer."
"In Qatar waren de omstandigheden om te voetballen gewoon ideaal. De verhuis van het WK naar de winter heeft de airco eigenlijk overbodig gemaakt. Het is toch godgeklaagd dat je een trui moet aantrekken omdat de airco blaast?"
4: "In België loopt niemand warm voor een WK in de winter"
In eigen land stond de beleving in schril contrast met de taferelen die we zagen tijdens de voorbije EK's en WK's. Veel minder dan voorheen zagen we grote pleinen met enorme schermen, die volstroomden met fans van de Rode Duivels.
Enkele fandorpen werden zelfs nog voor het WK al geannuleerd wegens een gebrek aan belangstelling. Ook de vroege exit van de Rode Duivels heeft de beleving in ons land ongetwijfeld niet in de kaart gespeeld.
Toch was het WK qua kijkcijfers wél een voltreffer. De WK-finale tussen Argentinië en Frankrijk trok ruim 1,6 miljoen kijkers, goed voor een marktaandeel van meer dan 80 procent. Alleen de WK-finale van 2014 lokte met bijna 1,9 miljoen meer kijkers.
Argentinië-Frankrijk noteerde wel het hoogste piekcijfer: nooit eerder keken meer mensen op hetzelfde moment naar de ontknoping van een WK. Daar zat het ultraspannende wedstrijdverloop uiteraard ook voor iets tussen. Het WK in Qatar heeft de tv-kijker dus absoluut kunnen bekoren.
5: "Pers en publiek zullen niet vrij kunnen bewegen in Qatar"
"Het is mooi wanneer mensen hun verschillen aan de kant schuiven en zowel hun diversiteit als wat hen verbindt, vieren", dixit de emir van Qatar tijdens de openingsceremonie op 20 november.
De One Love-armband bleek wel een brug te ver voor de FIFA, maar hoe zat het voor de rest qua bewegingsvrijheid en vrijheid van meningsuiting?
"Er stonden heel veel vrijwilligers, vooral om te zeggen welke richting je moest
uitstappen. Om je te helpen. Ik had niet de indruk dat je voortdurend door mensen werd gemonitord", zegt commentator Peter Vandenbempt.
"Maar er waren volgens mij genoeg tools voor het regime om op elk moment te weten waar je uithing. Ik denk dat de hele stad de hele dag onder videocontrole stond."
Het viel op dat er overal heel veel camera's hingen. Ze hadden je overal gezien.
Dat bevestigt Sporza-journalist Wouter De Smet, die in het spoor van de Rode Duivels reisde. "Het viel op dat er overal heel veel camera's hingen. Daardoor kreeg je wel het gevoel dat ze je overal gezien hebben", klinkt het.
"Toen we een reportage draaiden in de soek, is een veiligheidsagent ook komen vragen vanwaar we kwamen, maar hij zei niet dat er iets niet mocht."
"Dat gebeurde wel toen een cameraman beelden maakte van de woestijn. Dat verlaten stuk woestijn bleek militaire zone te zijn, waar je niet mocht filmen. Maar dat hadden ze in de "middle of nowhere" dan toch meteen gezien. Zelfs in de woestijn wisten ze je dus te vinden."
Het werken zelf ging wel vlot, volgens onze mensen. "Ik heb mijn werk kunnen doen als op andere WK's", zegt Peter Vandenbempt. "Extra strenge controles? Helemaal niet. Ik zou zelfs bijna zeggen: integendeel. Ik heb al WK's meegemaakt waar de security veel strenger was."
