En plots denk je dan: het toernooi is bijna afgelopen en er is nog nooit iets verteld over "la terre battue", de "brique pilée", de gemalen baksteen, het gravel, la "tierra batida", la "terra rossa" van Roland Garros. Daarom nu dus, voor de halve finales bij de mannen. Lees hier de bijdrage van onze tennisreporter Dirk Gerlo.
Roland Garros is dan wel het hoogfeest van het graveltennis. Niet de Fransen, maar wel twee Engelse broers die we dan nog met Wimbledon vereenzelvigen, zijn de uitvinders van de "brique pilée". Hun namen, William en Ernest Renshaw.
William won 7 enkeltitels op Wimbledon, met zijn tweelingbroer Ernest won hij ook 5 keer het dubbelspel. In de beginjaren van de sport – de jaren 70 van de 19e eeuw - werd tennis exclusief op gras gespeeld. En vooral in het warmere Zuiden (de broers trokken heel vaak naar de Franse Azurenkust) was dat een probleem.
Het gras op hun tennisbaan werd dor en verloor zijn natuurlijke soepelheid. Spelen werd er door bemoeilijkt. En daar moest iets op gevonden worden. Anders moest William Renshaw ook zijn lucratieve tennislessen in Cannes staken.
De oplossing kwam er in de vorm van gemalen poeder dat de broers verkregen door het verbrijzelen van rode terracottapotten. De broers strooiden het poeder over het gras. De ballen veerden weer beter op. William perfectioneerde zijn uitvinding.
Gravel was de ondergrond waarop gespeeld werd voor de allereerste "Championnats de France sur terre battue" in 1891. Voor de finale van de Daviscup in 1928 tussen Frankrijk en de Verenigde Staten in het nagelnieuwe stadion van Roland Garros werd ook voor het eerst officieel gravel als ondergrond gebruikt.
"Klei onderhouden is een kunst"
Maar wat is gravel nu echt? Vermalen baksteen dus. Van de website van de firma Scheepers die in 2015 in Flanders Expo de gravelbaan aanlegde voor de finale van de Daviscup tussen België en Groot-Brittannië, plukten we dit: "Het zijn bakstenen die geselecteerd worden op basis van kleur en kwaliteit Ze worden gemalen en gemengd met een bindmiddel."
"Het resultaat is een zacht drainerend materiaal dat naast een perfecte binding ook een uitstekende waterdoorlaatbaarheid heeft. Het traditionele Belgische gravel bevat een speciale mengeling met een percentage leem en een percentage gemalen baksteen. De leem heeft als eigenschap dat de banen snel "hard" zijn en blijven."
De aanleg van een gravelbaan is niet eenvoudig. Roland Garros heeft al ruim 20 jaar de firma Supersol uit het dorpje Pontpoint uit de Oise als leverancier. Elk jaar heeft Roland Garros tussen de 50 en de 80 ton gravel nodig voor de competitie- en de trainingsbanen.
Directeur Didier Durand legt uit hoe de banen worden aangelegd: “We beginnen op een diepte van pakweg 80 centimeter. Er is een opeenvolging van structuren. Eerst zijn er 40 tot 60 cm kiezelstenen met daarboven een drainagenetwerk, dan een laag klinkers en een laag witte kalksteen met een dikte van minimaal 6 centimeter. Daarbovenop komt het laagje (2 mm) gemalen baksteen."
De aanleg van de baan (kostprijs van een gewone baan ongeveer 50.000€) is één zaak, het onderhoud is nog wat anders. Om de 18 banen aan de Porte d’ Auteuil speelklaar te krijgen heeft Roland Garros om en bij de 150 tereinverzorgers nodig. Tijdens de competitie heeft elke baan 8 verzorgers.
"Harken, uitspreiden met schoppen, water geven... Klei onderhouden is een kunst", zegt Didier Durand. "De klei leeft, zoals een plant! Als ze niet verwend wordt, is ze na twee dagen dood. Het vereist regelmatig, dagelijks onderhoud, met zorg na elke wedstrijd, na elke trainingssessie. Het is behoorlijk intensief!“
"Geduld is zo belangrijk op gravel"
Over hoe moeilijk tennissen op gravel wel is en waarom het meer dan elders vergeleken wordt met schaken, zouden we hier nog wel even kunnen doorgaan.
Over waarom Pete Sampras, Boris Becker, John McEnroe, Venus Williams of Martina Hingis hier nooit konden winnen. Over waarom Rafael Nadal het ultieme geluk beleeft op gravel en waarom Daniil Medvedev dan weer zegt dat hij op gravel tegen om het even wie kan verliezen.
Laten we het houden bij 2 quotes nog van twee specialisten. José Higueras, de Spanjaard die 15 titels op gravel won en er 11 finales op verloor: "Graveltennis heeft boven alles vooral van doen met tennis-IQ."
En Chris Evert, 7 keer winnares in Parijs: “Geduld is o zo belangrijk op gravel. In tegenstelling tot op hardcourt kan je niet winnen met alleen maar kracht. Voetenwerk, schaken in je hoofd, beweeglijkheid, stamina. Alleen als je dat allemaal beheerst, maak je een kans op gravel.”
