Het mooiste basketbalsprookje is misschien al wel geschreven in de aanloop naar de Olympische Spelen. Zuid-Soedan, het jongste land ter wereld, had nauwelijks 5 jaar geleden nog geen basketbalteam, maar staat nu tussen de grote jongens in Parijs. Met dank aan één man: voormalig NBA-speler Luol Deng, die de Zuid-Soedanezen het basketbal deed omarmen.
September 2023. Met een overwinning tegen Angola verzekert Zuid-Soedan zich van de status van beste Afrikaanse land op het WK basketbal én het bijhorende ticket voor de Olympische Spelen.
"Ik had niet verwacht dat het zo snel zou lukken. Het is krankzinnig", zucht bondsvoorzitter Luol Deng in de catacomben van de basketbalarena in Manila, waar Zuid-Soedan een stukje basketbalgeschiedenis schreef.
Deng speelde 15 jaar lang in de NBA en zet in 2019 zijn schouders onder het basketbal in Zuid-Soedan, pas onafhankelijk geworden in 2011 en daarmee het jongste land ter wereld.
Luol Deng is in 2019 nog maar net profspeler af en aanvaardt de uitdaging om het nog jonge land op de basketbalkaart te zetten. Deng groeide zelf op in Groot-Brittannië, maar is wel geboren in (Zuid-)Soedan. Zijn ouders ontvluchtten het land in 1990 door de burgeroorlog.
In 2012, één jaar na de onafhankelijkheidsverklaring van Zuid-Soedan, vertegenwoordigde Deng Groot-Brittannië op de Olympische Spelen in Londen. Van een Zuid-Soedanees basketbalteam was op dat moment nog lang geen sprake.
"Ik ben heel dankbaar voor alles wat Groot-Brittannië me gegeven heeft, maar als Zuid-Soedan een team gehad had, had ik daarvoor gespeeld", zegt Deng.
Het is die uitdaging, een Zuid-Soedanees basketbalteam op poten zetten, die Deng jaren later aanneemt. Spelers zijn er wel, maar faciliteiten niet. Het land telt niet één indoor basketbalveld.
Geld is er evenmin: een piepjonge natie, bovendien een van de armste landen ter wereld, heeft wel andere katten te geselen dan een nationale basketbalploeg op de been te brengen.
"Ik moest alles zelf betalen", vertelt Deng, die het Zuid-Soedanese team al 4 jaar haast integraal uit zijn eigen zak betaalt. "Veel mensen begrepen er het nut niet van. Het is moeilijk geweest om mensen te overtuigen. De meeste mensen die ik sprak, zagen niet in hoe dit een positief verhaal kon worden."
Gratis coach
Luol Deng mikt meteen hoog: de Olympische Spelen. Om daar te geraken moet Zuid-Soedan eerst het WK halen. Daarvoor moet Deng, die het team een tijdje zelf leidde, op zoek naar een coach.
Hij klopt aan bij zijn jarenlange vriend Royal Ivey, op dat moment assistent-coach bij de Brooklyn Nets in de NBA. Deng heeft geen budget om hem te overtuigen, maar Ivey stemt toe en aanvaardt de job. Gratis.
Met hun tweetjes proberen Deng en Ivey zoveel mogelijk spelers te overtuigen om mee te stappen in het nieuwe project. Talent is er genoeg. Onder meer Wenyen Gabriel en Carlik Jones, twee spelers met heel wat NBA-ervaring, happen toe.
We hebben nu twee feestdagen in Zuid-Soedan: onze onafhankelijkheidsdag én de dag waarop we ons konden kwalificeren voor de Spelen.
Een eerste succesje volgt al snel: op het Afrikaans kampioenschap in 2021 haalt het land de kwartfinales, waarmee het mag deelnemen aan de WK-voorronde. Daarin trekt Zuid-Soedan de positieve lijn door: voor het eerst mag het land naar het WK, nauwelijks 4 jaar na de start van Dengs project.
Het summum volgt in 2023 in de Filipijnen. Door winst tegen rechtstreekse rivaal Angola sluit Zuid-Soedan het WK af als beste Afrikaanse land, goed voor een ticket richting Parijs.
"We hebben nu twee feestdagen in Zuid-Soedan", lacht Deng. "De ene is onze onafhankelijkheidsdag en de andere is de dag waarop we ons konden kwalificeren voor de Olympische Spelen."
Inmiddels lijkt alles op wieltjes te lopen bij de federatie. Er werd onder meer een sponsordeal afgesloten met een Chinese kledingsponsor en ook sportief blijft het team stappen zetten. In de voorbereiding op de Spelen flirtte Zuid-Soedan zelfs met een stunt tegen het grote Team USA.
Toch rust grote bezieler Luol Deng niet op zijn lauweren. "We hebben nog een lange weg te gaan", klinkt het. Zijn eerste prioriteit is het bouwen van een basketbalzaal in Zuid-Soedan, de eerste in het land. Het doel is dat er daarna nog 9 volgen.
"Basketbal leeft nu echt in Zuid-Soedan. De natie is trots op haar status als beste Afrikaanse land. En dit is nog maar het begin", blijft Deng ambitieus.
Op de Spelen zit het land in een poule met Puerto Rico, Servië en titelverdediger Amerika. De eerste match tegen Puerto Rico werd alvast gewonnen. Kan het jongste land ter wereld woensdag ook nog stunten tegen de VS?
| Zuid-Soedan op de Spelen | ||
|---|---|---|
| Zuid-Soedan | Puerto Rico | 90-79 |
| Verenigde Staten | Zuid-Soedan | 31 juli, 21 u |
| Servië | Zuid-Soedan | 3 augustus, 21 u |
