Buitengewone genen: het verhaal van Oksana Tsjoesovitina (48), die haar 9e olympische droom zag uiteenspatten
Een opmerkelijk verhaal uit de turnwereld: Oksana Tsjoesovitina wou eind mei haar ultieme kans grijpen om zich te plaatsen voor Parijs 2024. Maar dat is jammer genoeg niet gelukt. Niets bijzonders, denkt u? Wel als je weet dat ze intussen 48 jaar is en geen enkele Olympische Spelen miste sinds 1992. Onze turnjournaliste Steffy Merlevede dook in haar verhaal en kwam onder meer uit bij Belgisch bondscoach Ulla Koch.
Oksana Tsjoesovitina mag je gerust een fenomeen noemen. Ze heeft 5 turnelementen die haar naam dragen, nam deel aan 16 WK's en verzamelde 10 WK-medailles. Ze is een van de weinige turnsters die na een bevalling terugkwamen op niveau.
En ze vertegenwoordigde op 8 Olympische Spelen 3 verschillende nationale teams. De eerste keer in 1992 met de verenigde ploeg van de voormalige Sovjetstaten, daarna voor haar geboorteland Oezbekistan, dan Duitsland en sinds Rio 2016 opnieuw Oezbekistan. Alleen voor haar geboorteland kon ze nog geen olympische medaille behalen.
Een uitzonderlijk verhaal van iemand met een uitzonderlijk sterk lichaam.
Ulla Koch, huidig coach van Nina Derwael en de Belgische ploeg, werkte een hele tijd met haar samen in Duitsland en bevestigt hoe uitzonderlijk Tsjoesovitina is. "Ze is een heldin in de turnwereld, dat ze dit kan doen én goed doen."
"Ze heeft buitengewone genen, is snel en had nooit gewichtsproblemen."
Ziek zoontje
De wegen van Koch en Tsjoesovitina, geboren op 19 juni 1975, kruisten elkaar begin jaren 2000. Tsjoesovitina had er toen al een succesvolle eerste carrière opzitten met onder meer olympisch teamgoud in 1992.
Na die Spelen ging Tsjoesovitina weer in haar thuisland Oezbekistan turnen. Ze won in die periode meer dan 70 medailles in internationale competities, alleen olympisch eremetaal lukte niet.
In 1997 trouwde Tsjoesovitina. Ze kreeg een zoontje Alisher en door hem kwam ze in Duitsland terecht. Alisher werd op zijn derde heel ziek, hij had acute leukemie.
Tsjoesovitina vond in Keulen de beste specialisten en ze kon ook bij het Duitse nationale team terecht om er te blijven trainen, met dus onder meer Ulla Koch.
Het was een moeilijke periode, waaruit ze wel kracht putte. Dat vertelt Koch: "Het was heel emotioneel, ze was zich heel bewust van haar zoon, toen ze met ons naar Peking en Londen ging. Uiteindelijk won ze 7 medailles voor de Duitse federatie."
Tsjoesovitina vond hulp in Duitsland én ze hielp zelf ook het Duitse turnen vooruit. Koch: "Vóór haar konden we ons niet met een team plaatsen voor de Spelen, met haar wel. Er kwamen meer subsidies en dat zorgde voor een boost. Daar ben ik haar erg dankbaar voor."
En Koch leerde in die periode ook veel over hoe je met oudere gymnastes moet omgaan, hoe anders ze moeten gaan trainen. Tsjoesovitina, toen al een dertiger, koos bijvoorbeeld vaak in de namiddag voor sauna.
"Ze trainde veel in de ochtend, in de namiddag nog een uurtje en dan sauna. Toen de jongere meisjes vroegen of ze ook naar de sauna mochten, zei ik neen."
Wat ze toen leerde met Tsjoesovitina komt voor Koch ook nu nog van pas in de begeleiding van Nina Derwael (24). "Nina is ook op een leeftijd gekomen dat haar lichaam het meeste aandacht vraagt. Ook omdat ze het technische onder de knie heeft. Als ze fysiek fit is, kan ze alles bereiken wat ze maar wil."
Terug naar de carrière van Tsjoesovitina. In 2006 vertegenwoordigde ze voor het eerst Duitsland op het WK, ze won er meteen brons. Maar hét hoogtepunt volgde op de Spelen in Peking: zilver op de sprong. Een tweede olympische medaille, nu voor Duitsland.
Kort na Peking kregen Tsjoesovitina en haar man te horen dat hun zoon, na
6 jaar, genezen was. Vandaag is Alisher afgestudeerd en basketbalcoach, terwijl zijn mama nog steeds turnt, intussen weer voor haar geboorteland Oezbekistan.
Wat Koch bij Duitsland leerde met Tsjoesovitina, komt haar nu ook van pas in de begeleiding van Nina Derwael
De Olympische Spelen in Tokio, 3 jaar geleden, leken het definitieve afscheid van het fenomeen, toen 46. Ze turnde toen enkel op de sprong en haalde in de kwalificaties de finale net niet. Zelfs de Sporza-commentatoren gaven haar toen een staande ovatie in de lege zaal.
Maar het leek dus alleen maar een afscheid. Tsjoesovitina begon opnieuw te turnen, want ze wil eigenlijk afscheid nemen met een olympische medaille voor Oezbekistan. "Ik hou van turnen", is haar verklaring voor haar doorzettingsvermogen.
Parijs 2024 werd dus het doel, alleen raakte ze eind mei vlak voor de cruciale wedstrijd geblesseerd.
Geen negende Olympische Spelen dus voor haar. Ze heeft nog niet laten weten of ze nog doorgaat. Ulla Koch zou het afraden: "Ze kan zich beter concentreren op haar werk in Oezbekistan. Ze richtte er een fameus olympisch trainingscentrum op. Ze kan als coach jonge kinderen helpen zich te ontwikkelen om gymnast te worden. Dat is goed voor Oezbekistan én de turnsport."
In 2028, als de Olympische Spelen in Los Angeles van start gaan, zal ze 53 jaar zijn. Wie weet...
Steffy Merlevede
