Vervuilde voedingssupplementen: makkelijk excuus na positieve dopingtest of niet aan te ontkomen?
De Roemeense tennisster Simona Halep mag weer de baan op: haar dopingschorsing werd eerder deze week gereduceerd tot 9 maanden, omdat het TAS bewezen achtte dat ze het slachtoffer was van een vervuild voedingssupplement. Maar waarom zijn zulke supplementen zo populair en hoe raken ze vervuild? Sporza Daily zoekt naar antwoorden.
Deze week leerden we dat een vrijpartij voor een positieve dopingtest kan zorgen, of toch volgens de Franse topschermster Ysaora Thibus.
Een uitleg die we al vaker hoorden na een dopinggeval is die van de Roemeense tennisster Simona Halep. Zij weet haar positieve test aan een vervuild voedingssupplement.
Besmetting via voeding is slechts een van de manieren die je onbewust een positieve dopingtest kunnen opleveren. Dat legt de Nederlandse dopingexpert Douwe de Boer uit.
Grofweg zijn er 3 soorten vervuiling: via voedingssupplementen, via voeding en via medicijnen.
"Grofweg zijn er 3 soorten vervuiling: via voedingssupplementen, via voeding en via medicijnen", weet De Boer, die ook uitlegt hoe voedingssupplementen vervuild kunnen raken.
"Fabrikanten van zulke voedingssupplementen maken soms ook supplementen die niks met voeding te maken hebben. Die kunnen mogelijk ook iets bevatten wat op de dopinglijst staat."
"Wanneer die supplementen op dezelfde machines gemaakt worden, kunnen ze vervuild geraken en in het lichaam van een atleet terechtkomen." En zo dus voor een positieve test zorgen.
"Voedingssupplementen zijn geen doping"
Moderne atleten lijken niet meer zonder voedingssupplementen te kunnen. Wim Derave, professor Sportwetenschappen en onderzoeker van voedingssupplementen aan de Universiteit van Gent, legt uit waarom ze zo populair zijn.
"Met voedingssupplementen ga je bepaalde stoffen in een zuivere vorm aanbieden, met de bedoeling om een prestatie nog een klein beetje te verbeteren", zegt Derave.
Klinkt misschien wat als doping, maar dat is het niet, benadrukt Derave. "Het zijn geen dopingproducten, omdat het natuurlijke componenten van ons lichaam zijn. Er is niks artificieels aan."
Het is voor topsporters heel belangrijk om een betrouwbare leverancier van voedingssupplementen te kiezen.
Douwe de Boer legde al uit hoe zulke producten gecontamineerd kunnen geraken. Maar kan het ook dat producenten het niet zo nauw nemen met wat ze nu precies in hun supplementen verwerken?
"Er zijn inderdaad producenten die wat meer malafide zijn en die het misschien toch bewust doen, om de reputatie van hun product of de werkzaamheid ervan te verbeteren", weet Derave.
"Daarom is het voor topsporters ook heel belangrijk om een betrouwbare leverancier van voedingssupplementen te kiezen."
"Niet alle producenten laten alles testen"
Een betrouwbare leverancier dus. En er bestaat ook een lijst van fabrikanten die hun supplementen laten controleren. Hoe kan het dan dat topsporters toch nog positief testen door voedingssupplementen?
"Het is mogelijk dat ze niet elke batch testen", zegt Wim Derave. "Maar er zijn ook bedrijven die elke batch die de deur uitgaat laten testen. Dan kun je als atleet zelf op de website het batchnummer van jouw potje ingeven en zien wat daarvan het resultaat was."
"En het is ook mogelijk dat sporters in ruil voor aantrekkelijke voorwaarden een sponsordeal afsluiten. Ik snap dat het aanlokkelijk kan zijn om je supplementen gratis te krijgen en er nog geld bovenop. Maar als die supplementen van een onbetrouwbaar bedrijf komen, loop je echt wel een groot risico."
Het is allemaal heel moeilijk te bewijzen. We zullen het helaas nooit echt weten.
Als het gaat om onbewuste besmettingen is veldrijder Toon Aerts jammer genoeg een ervaringsdeskundige. Aerts is pas weer actief na een schorsing van 2 jaar, nadat in zijn urine sporen gevonden waren van een verboden product. Hij heeft altijd zijn onschuld staande gehouden.
"Maar het is allemaal heel moeilijk te bewijzen", aldus Aerts, die ervan uitgaat dat gecontamineerd voedsel in Flamanville (Fra) de oorzaak moet geweest zijn van zijn positieve test.
"We zullen het helaas nooit echt weten. Maar ik denk dat de kans het grootst is dat het daar gebeurd is."
Straffen moeten proportioneel zijn. Er moet altijd een logica achter zitten.
Voor Toon Aerts betekende het een schorsing van 2 jaar. Dopingexpert Douwe de Boer pleit opvallend genoeg voor mildheid in zaken waarin sprake is van onbewuste inname.
"Ik vind dat straffen proportioneel moeten zijn. Wanneer er een heel geringe contaminatie is, moet je gewoon geen straf meer uitdelen. Het is ook heel moeilijk om aan te tonen waardoor het komt. Pas als je boven een bepaalde grens uitkomt, zou je gestraft moeten worden."
De Nederlander stelt ook vast hoe straffen door de jaren heen steeds strenger geworden zijn. "Op een gegeven moment is het niet meer proportioneel. Het Wereldantidopingagentschap WADA wil ook niet dat er te veel zaken komen met nuances en strafverminderingen, omdat dat jurisprudentie oplevert. Maar ik vind wel dat er altijd een logica achter moet zitten."
Toon Aerts: "De angst blijft"
Proportionaliteit dus. Het hoeft niet te verbazen dat ook Toon Aerts zich daarin kan vinden. "De UCI heeft letterlijk gezegd dat het gebruik onbewust was. Dan snap ik niet dat daar een schorsing van 2 jaar moet aan vasthangen", zegt Aerts, die intussen alweer enkele dopingtesten achter de rug heeft.
"Ik ben wel blij dat die controles er zijn, want het zorgt ervoor dat de sport eerlijk blijft."
"Maar bij mijn eerste controle zat ik wel te trillen. Ik weet nu wat de gevolgen kunnen zijn. Want ook al wist ik in het verleden dat ik nooit iets fouts genomen had, toch is daar een positieve test uit gekomen. Met die angst zal ik wel de rest van mijn carrière blijven zitten, denk ik."
