Wie is Caster Semenya en waarom mag ze niet naar de Olympische Spelen?

Caster Semenya, intussen 30 jaar, laat voor het eerst van zich horen als talentvolle middellangeafstandsloper op het WK in Berlijn in 2009. Ze haalt er goud op de 800 meter. 

Maar die zege is niet onbesproken. In aanloop naar de finale wordt er al twijfel gezaaid en wordt de vraag gesteld of ze wel "100% vrouw" is. Semenya moet een geslachtstest ondergaan, maar mag toch deelnemen aan dat WK. Ze pakt goud en zou in de jaren daarop nog 2 wereldtitels pakken: in 2011 en 2017. 

Ook op de Olympische Spelen schittert ze op de 800 meter. Ze pakt 2 olympische titels, de eerste op de Spelen in Londen in 2012, de tweede in Rio in 2016. 

Maar dit jaar zal ze haar olympische titel niet kunnen verdedigen in Tokio. Of beter gezegd: niet mogen verdedigen. De Internationale Atletiekfederatie (IAAF) voerde namelijk een maximale testosteronwaarde in voor loopsters die deelnemen aan de afstanden van 400 meter tot de mijl. Vooral op die afstanden zou het voordeel het grootst zijn. 

Semenya vindt dat er onvoldoende bewijs is voor de regel van de IAAF: "Als je over een onderzoek gaat praten, dan moet je daar een bewijs voor geven. Ik wil alle studies zien, maar die lijst is er gewoonweg niet."

De oplossing van de Internationele Atletiekfederatie (IAAF)? Medicijnen die haar testosteronwaarden onderdrukken. Semenya weigert ze te slikken: "Ik ben een vrouw en een atlete van wereldklasse. Medicijnen nemen de ziel uit mijn lichaam. De IAAF kan mij niet drogeren of mij ontnemen te zijn wie ik ben."

Ze heeft de voorbije jaren enorm gevochten voor haar zaak. Zo trok ze in eerste instantie naar het Internationaal Sporttribunaal (TAS) om de regel te schrappen, maar haalde daar bakzeil. Ze stapte vervolgens naar het Zwitserse federale hooggerechtshof, maar ook daar kreeg ze ongelijk.

Nu trekt ze naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Dat moet zich nog uitspreken. Semenya: "Gerechtigheid moet geschieden. Als het Europese Hof vindt dat vrouwenrechten niet geschonden worden op deze manier, dan is dat maar zo. Maar als ze het geen goede beslissing vinden, dan moeten ze de IAAF aanklagen. Zo eenvoudig is het."

En zo groeide Caster Semenya de laatste jaren uit tot het boegbeeld van de strijd van hyperandrogene vrouwen (die te veel androgenen aanmaken en dus een te hoge testosteronspiegel hebben) tegen de atletiekbonzen.   

Het lange wachten, de frustraties en de beschuldigingen zouden iemand weg kunnen drijven van de sport, maar dat is bij haar allerminst het geval. Ze blijft er kalm onder. 

"Ik trainde als een gek om de allerbeste te zijn. Ik keek naar de trainingen van Usain Bolt. Die waren gek, net als de mijne. Ik werd geboren met te hoge testosteronwaarden, het is een afwijking. Maar die afwijking maakt me niet de beste, wel de trainingen en de wetenschappelijke kennis."

Caster Semenya is intussen 30 jaar en verlegt haar ambities naar de 5 kilometer, een afstand waarvoor de regels niet gelden. Voor die afstand kon ze zich echter niet plaatsen voor de Spelen.