Topsport als familietrekje. Terwijl Thibau Nys zondag voor de ogen van zijn vader het BK veldrijden won, zag Kim Clijsters haar dochter Jada alweer uitblinken in het basketbal. Ook in andere sporten schitteren de kinderen van voormalige toppers. Het zit in hun DNA, wordt dan gezegd. Is dat zo? Onze podcast Sporza Daily zocht het uit.
Aangeboren: spierkracht, lichaamslengte, uithoudingsvermogen...
Thibau Nys: Belgisch kampioen veldrijden.
Jada Lynch: de indrukwekkende kaap van 1.000 punten gerond voor haar schoolteam.
Amando Lapage: zijn debuut gemaakt voor de hoofdmacht van Anderlecht.
Het was een memorabel weekend voor (klein)zonen en dochters van bekende ex-sporters. Ook onder meer Mathieu Van der Poel en Liam Everts trokken al de succesvolle sportstamboom van hun familie door.
Hoeveel heeft genetica met hun topprestaties te maken?
"Spierkracht, lichaamslengte of je uithoudingsvermogen bijvoorbeeld worden bepaald door genetische factoren. Ongeveer 50 procent ligt al vast van bij de conceptie", legt professor inspanningsfysiologie Wim Derave (UGent) uit.
"De manier waarop ons lichaam bijvoorbeeld zuurstof transporteert in ons bloed, is heel erg genetisch bepaald", pikt wetenschapswatcher en DNA-liefhebber Lieven Scheire in.
Als de zoon van Sven Nys liever gamet dan fietst, gaat hij geen hoge VO2-max-waarden ontwikkelen.
"Maar je wordt geen goede sporter omdat je over de juiste genen beschikt", merkt Derave op. "Als je er niks mee doet, ga je geen topprestaties leveren."
"Als de zoon van Sven Nys liever gamet dan fietst, gaat hij geen hoge VO2-max-waarden ontwikkelen. Je zal liters moeten zweten om te presteren", verzekert de professor.
Aangeleerd: fietsen, basketballen, ...
Met liters zweten bedoelt professor Derave hard trainen. "Je geraakt niet aan de top zonder een stevige genetische aanleg, begeleid door een heel goed trainingsprogramma", vult Lieven Scheire aan in Sporza Daily.
"Naast genetische spelen ook omgevingsfactoren een grote rol", gaat Derave voort. "Belgian Cat Nastja Claessens bijvoorbeeld bezit niet alleen de genen van haar ouders, zij is ook opgegroeid in een basketbalwereld."
Het is dus een optelsom van wat aangeboren is en wat je aangeleerd krijgt. Thibau Nys zag je al van kindsbeen af heuveltjes op en af fietsen, bij Claessens was er altijd een basketbal in de buurt.
Als je mama of papa een medaille gewonnen heeft, is de kans 50% groter voor jou om een medaille te halen.
"Met de juiste elementen aan boord heb je iets meer kans om op topniveau te presteren", stelt professor Wim Derave.
Iets meer of veel meer. "Als je mama of papa een medaille gewonnen heeft, is de kans 50% groter voor jou om een medaille te halen. Bij een tweelingbroer of -zus stijgt die kans naar 75%, met een identieke broer of zus zelfs naar 85%", weet Derave uit studies. "Als je er alles voor doet natuurlijk."
Maar elke medaille heeft een keerzijde. "Diezelfde wet geldt ook voor het risico op blessures", merkt Derave op. "Kijk naar de broers Borlée. Jonathan blesseerde zich aan zijn voet, niet veel later maakte Kevin net hetzelfde mee."
