Dommaraju Gukesh heeft zich als jongste schaker ooit geplaatst voor de tweestrijd om de wereldtitel. Gukesh won in Canada een spannende editie van het Kandidatentoernooi en mag eind dit jaar tegen regerend wereldkampioen Ding Liren om de titel strijden.
Op het Kandidatentoernooi kampen 8 schakers om de twee jaar om een gooi te mogen doen naar de wereldtitel, in dit geval tegen de regerende kampioen Ding Liren.
Het toernooi in Toronto, dat meer dan twee weken duurt, kenmerkte zich door een karrenvracht overwinningen. Opvallend, want een gelijkspel is veruit het meest voorkomende resultaat tussen topschakers, omdat ze zó enorm goed voorbereid zijn dat ze elkaar in evenwicht houden.
Maar door in de openingen voor onbekende of weinig courante varianten te kiezen - ook al zijn die volgens de computer niet zo geweldig goed - wordt die voorbereiding tenietgedaan en drijft het pure schaaktalent boven.
Dat talent is bij Jan Nepomniasjtsji in overvloed aanwezig. Hij leek voor de derde keer op een rij het Kandidatentoernooi te winnen (hij verloor twee WK-kampen op een rij, tegen Magnus Carlsen en Ding Liren, red), maar zag in de tweede helft zijn concurrenten naderen.
Gukesh niet van de wijs te brengen
Zo kregen we de spannendste ontknoping van een Kandidatentoernooi sinds lang, misschien wel ooit. Op de slotdag stonden 4 schakers op een half puntje van elkaar: Jan Nepomniasjtsji, de Amerikanen Fabiano Caruana en Hikaru Nakamura en de amper 17-jarige Indiër Gukesh Dommaraju.
Gukesh lag in poleposition, want hij had een minieme voorsprong op zijn rivalen. Maar een slotmatch met de zwarte stukken tegen de populaire streamer en content creator Nakamura was geen cadeau.
Terwijl je zou verwachten dat de onervarenheid van Gukesh op zo'n moment afgestraft zou worden, kwam zijn onwaarschijnlijke maturiteit toch weer naar boven.
Die maturiteit is misschien wel zijn grootste troef. Gukesh ziet er niet alleen veel ouder uit dan zijn 17 jaar - hij heeft al een baard sinds zijn 15e - hij speelt ook als een door de wol geverfde schaker.
Nakamura probeerde Gukesh uit de tent te lokken, ook omdat hij zelf absoluut moest winnen. Maar alles wat hij naar het hoofd van zijn bijna 20 jaar jongere tegenstander gooide, werd vakkundig verwerkt.
Omdat Caruana in de andere clash, tegen Nepomniasjtsji, een winnende positie niet kon verzilveren, werd Gukesh een beslissende tiebreak bespaard. Met zijn 17 jaar is hij de jongste schaker ooit die zich kon kwalificeren voor de kamp om de wereldtitel.
Straks ook de jongste wereldkampioen ooit?
Ook na deze historische overwinning behield Gukesh, de zoon van een chirurg en een microbiologe, zijn cool. Hij kan nu al vooruitkijken naar eind dit jaar, wanneer hij het tegen Ding Liren opneemt om de wereldtitel.
Ook daar ligt weer een record voor hem in het verschiet, want hij kan veruit de jongste wereldkampioen uit de geschiedenis worden. Magnus Carlsen en Garry Kasparov, misschien wel de twee grootste schakers aller tijden, waren beiden 22 jaar toen ze hun eerste titel behaalden.
De triomf van Gukesh is ook een triomf voor het Indische schaken. Dat land plukt de vruchten van het pionierswerk van voormalig wereldkampioen Viswanathan "Vishy" Anand.
Door Anands enorme populariteit is een hele generatie Indiërs aan het schaken geslagen, met als gevolg dat 3 van de 8 schakers op het Kandidatentoernooi uit India kwamen.
De WK-strijd brengt met India en China ook de twee grootste landen ter wereld tegenover elkaar en wellicht ook de twee landen die het schaken de komende decennia zullen domineren.
De persconferentie met winnaar Gukesh
Chinese tweestrijd bij de vrouwen
Gelijktijdig met de mannen (officieel de 'open categorie') hebben ook de vrouwen hun Kandidatentoernooi afgewerkt in Toronto. Hier kregen we al een voorsmaakje van wat ons binnenkort ook bij de mannen te wachten staat, want in de top 4 eindigden 2 Chinese en 2 Indische vrouwen.
Tan Zhongyi leidde van start tot finish en won uiteindelijk met een straatlengte voorsprong op Koneru Humpy.
Dat betekent dat we een Chinees duel krijgen om de wereldtitel, tussen Tan en regerend kampioene Ju Wenjun.
