Wie wint WK schaken: de stille boekenlezer Ding of de flamboyante maar mentaal broze "Nepo"?

Voor het eerst sinds 2012 krijgen we een nieuwe wereldkampioen schaken. Magnus Carlsen hield de troon 10 jaar warm. De Noor veroverde de kroon in 2013 en verdedigde die vervolgens met succes tegen achtereenvolgens Anand, Karjakin, Caruana en Nepomniasjtsji.

Maar omdat Carlsen nog weinig uitdaging ziet in een nieuwe, tijdrovende en mentaal slopende, titelverdediging, geeft hij vrijwillig zijn plaatsje op.

Op die manier krijgt Jan Nepomniasjtsji 2 jaar na zijn pijnlijke duel met Carlsen in Dubai een nieuwe kans op de wereldtitel, nu tegen de Chinees Ding Liren.

De uitdager voor de wereldkampioen wordt al een aantal jaar bepaald door een zogenoemd Kandidatentoernooi, waar de beste spelers ter wereld die geen wereldkampioen zijn het in een poulefase tegen elkaar opnemen.

Omdat Carlsen pas na het Kandidatentoernooi liet weten dat hij zijn titel niet zou verdedigen - naar verluidt liet hij die beslissing afhangen van de potentiële tegenstander - was het bij de start van dat toernooi onduidelijk of ook de nummer 2 om de hoogste schaakeer zou mogen spelen.

Nepomniasjtsji won het toernooi in Madrid overtuigend, door vroeg een voorsprong te nemen en die daarna met een conservatieve tactiek te behouden.

Spannender was de strijd om de 2e plaats. Die leek lange tijd voor Hikaru Nakamura weggelegd, de Amerikaan die met zijn schaakstreams en -video's jaarlijks miljoenen binnenrijft.

Maar in de 14e en laatste partij stak Ding Liren hem een rechtstreeks duel nog voorbij.

• Ding Liren werd in 1992 geboren, één jaar nadat Xie Jun als eerste Chinese vrouw ooit wereldkampioen schaken was geworden. 3 jaar later kwam Xie in zijn geboortestad Wenzhou een exhibitiematch spelen tegen de Rusissche grootmeester Kortsjnoi. Wenzhou werd omgedoopt tot de Chinese schaakhoofdstad en hierdoor verkoos de jonge Ding deze sport boven het in China nog altijd veel populairdere go. Meer dan 30 jaar later is hij de eerste Chinese man die de WK-finale schaken mag spelen.
  

• Zowel de vader als de moeder van Ding hebben een medische achtergrond. Ze noemden hun zoon Liren (= "de gezondmaker") naar een uitspraak van de Chinese wijsgeer Confucius: "Als je gezond wil worden, maak dan anderen gezond."

• Ding is een van de weinige toppers in het schaken die toch nog een universitaire studie heeft afgemaakt. Hij is een alumnus van de rechtenfaculteit van de Universiteit van Peking.

• Ding heeft geen spijt van zijn keuze voor rechten, maar zijn interesse ligt eigenlijk meer in de Chinese literatuur. Daarnaast is hij ook een fan van de Japanse schrijver Haruki Murakami en de Amerikaanse kortverhalenschrijver Raymond Carver.

• Daarnaast is hij ook een voetballiefhebber. Ding is fan van zowel Bayern München als Juventus.

• Op zijn 30e woont hij nog altijd bij zijn ouders in Wenzhou. Al het geld dat hij verdient op toernooien stort hij op een bankrekening die door zijn moeder beheerd wordt. "Ik heb niet veel geld nodig, dat interesseert mij weinig."

• Rond alles wat Ding zegt of doet, hangt altijd een beetje een waas. Dat is alleen nog maar versterkt door corona. Het virus heeft de Chinese schakers bijna volledig van de buitenwereld afgeschermd. Het zorgde ervoor dat ze in China in allerijl een schijntoernooi hebben georganiseerd, zodat Ding aan voldoende matchen kwam om aan het Kandidatentoernooi te mogen deelnemen.

• Ding zoekt de publiciteit nooit op, wat het mysterie rond zijn persoon alleen maar versterkt. Hij zit niet op Instagram of Facebook en heeft amper volgers op het Chinese alternatief Weibo. "Ik wil helemaal niet beroemd worden. Ik wil niet dat er elke dag over mij gesproken of geschreven wordt."

De voorbije jaren was het tijdens elk WK-duel duidelijk wie de grote favoriet was: Magnus Carlsen. Nu ligt de strijd volledig open.

De meeste bookmakers geven Nepomniasjtsji een licht voordeel op Ding. Dat is wellicht vooral te verklaren door zijn ervaring van 2021.

Toch is het twijfelachtig of "Nepo" mooie herinneringen heeft overgehouden aan de match tegen Carlsen. Na een gelijkopgaand begin maakte de Rus een onbegrijpelijke blunder in het 6e spel.

De mentaal broze Nepomniasjtsji explodeerde voor het oog van alle camera's en verloor nog 3 van de laatste 5 partijen. Met 7,5-3,5 de zwaarste nederlaag uit de recente WK-geschiedenis.

Kan de flamboyante en expressieve Nepomniasjtsji zijn demonen overwinnen of bijt hij zijn tanden ook stuk op het enigmatische ijskonijn uit China?

Het WK schaken vindt plaats tot (uiterlijk) 1 mei in Astana, Kazachstan. De winnaar gaat met 1,2 miljoen euro aan de haal, de verliezer krijgt 800.000 euro.