Het knettert in de hoogste regionen van het mondiale voetbal. Zowel wereldvoetbalbond FIFA als de Europese bond UEFA rolt met de spierballen voor plekjes in een overvolle kalender, met een tweejaarlijks WK als hoogste inzet. Achtergrond bij een bitse strijd die de toekomst van het voetbal zal bepalen.
Geloof het of niet: in de voetbalactualiteit van de voorbije maanden was er een onderwerp dat nóg vaker aan bod kwam dan de scheidsrechters of VAR.
Dagelijks deed wel minstens één speler of bestuurder zijn beklag erover. Of was er een hoge voetbalinstantie die de plannen besprak. Aangevuld met ook nog eens een handvol studies.
Allemaal over hetzelfde topic... de voetbalkalender. Waar komt alle commotie plots vandaan?
Inkomstenstroom
De planning van het mondiale topvoetbal gebeurt op basis van de "international match calendar". Een schema dat voor een periode van 10 jaar de momenten voor club- en landenvoetbal bepaalt.
De huidige cyclus loopt af in 2024.
Hét moment om de kalender voor een nieuw decennium vast te leggen nadert dus. Op 20 december zou de knoop doorgehakt kunnen worden. Vandaar dat grootmachten als de FIFA en de UEFA momenteel volop lobbyen om hun belangen zo goed mogelijk vertaald te zien in het nieuwe kalenderontwerp.
Die belangen zijn (uiteraard) vooral van financiële aard.
Een blik op de omzetcijfers van de FIFA toont aan waarom zij vooral aandringen op een tweejaarlijks WK vanaf 2028.
In de jaren van een wereldkampioenschap (2014 en 2018) is er een duidelijke piek in de inkomsten van de wereldvoetbalbond. Tijdens de overige jaren wordt steevast verlies gedraaid. Snapt u al wat beter waarom de FIFA zo graag het aantal WK's wil verdubbelen?
De UEFA daarentegen is het idee veel minder genegen - ook al zouden zij eveneens een tweejaarlijks EK kunnen organiseren. De Europese voetbalbond teert veel minder op dat ene landentoernooi, omdat ze genieten van een hoge jaarlijkse inkomenstenstroom dankzij de Champions en Europa League.
Hoogspanning
De voorbije jaren probeerde de FIFA al een graantje van dat lucratieve clubvoetbal mee te pikken. Onder meer door het WK voor clubs uit te breiden naar een format met 24 ploegen. Omgekeerd mengde de UEFA zich in het landenvoetbal door het opzetten van de Nations League. Volgens de FIFA is dat laatste toernooi evenwel “onmogelijk uit te leggen aan mensen en moet het geschrapt worden”.
Die vermenging in de voetbalkalender zorgde voor hoogspanning tussen beide partijen. Maar nu de FIFA absoluut een tweejaarlijks WK wil doorduwen, bereikt de onenigheid een climax. Onder meer omdat de eerste “dubbele” editie in 2028 zou samenvallen met een EK.
De marketingafdeling van de wereldvoetbalbond trok nochtans alle registers open om iedereen ervan te overtuigen dat een verdubbeling van het aantal WK's weldegelijk een goed idee is. Met enkele ex-vedetten die doorzichtige promopraatjes voerden én een compleet scheefgetrokken peiling bij fans.
Uit het onderzoek bleek namelijk dat bij alle leeftijdsgroepen een WK om de vier jaar nog steeds de meest populaire optie is - zelfs het meest bij jongeren. Dat vermeldde de FIFA evenwel niet in zijn persbericht.
Nieuwe kalender
De kritiek op het idee klinkt oorverdovend luid uit alle hoeken.
Heel wat spelers en trainers vrezen een nóg vollere kalender. Romantici waarschuwen voor een devaluatie van de waarde als er plots twee keer zoveel WK’s zijn. Zelfs de UCI en het Olympisch Comité uitten hun zorgen, omdat het andere sporten zou ondermijnen.
En volgens de UEFA zou het de kwaliteit van het clubvoetbal schaden. Al broeden zij natuurlijk zelf op plannen om de Champions League uit te breiden.
Het laat de FIFA allemaal koud. Zij gaan voorlopig gretig door met hun plannen om het voetbal door elkaar te schudden. Deze week hield Arsène Wenger, directeur voetbalontwikkeling bij de FIFA, een meeting met alle bondscoaches om de opties rond een hervorming van de kalender te bespreken.
Twee opties liggen op tafel - beiden met veel minder interlandperiodes. Plan A is één lange break in oktober, plan B twee kortere in maart en oktober. Grote toernooien kunnen dan in juni plaatsvinden. En in juli is er een verplichte rustperiode van 25 dagen voorzien.
FIFA promoot dat model met cijfers die aantonen dat het aantal airmiles drastisch zou verminderen. Zo reisde Messi tussen 2014 en 2018 maar liefst 324.000 kilometer om overal zijn kunstjes te laten zien. In het nieuwe voorstel zou dat ruim gehalveerd worden.
Toch kan ook dat de critici niet overtuigen. Zij counteren de nieuwe kalender opnieuw met een handvol argumenten. Zitten fans wel te wachten op zoveel interlands op rij? Wat als een land net in die ene beslissende periode veel geblesseerde sleutelspelers heeft? En wat vinden clubs ervan dat ze drie volle maanden per jaar hun peperdure spelers niet zullen zien?
Consensus
Vooral de Europese voetbalbond schuwde de voorbije weken de oorlogstaal niet om de revolutie een halt toe te roepen.
Zo verkondigde UEFA-voorzitter Aleksander Ceferin dat hij bereid is om het toernooi te boycotten. “Voor zover ik weet, denken de Zuid-Amerikanen er hetzelfde over. Dus veel succes met een WK zonder die landen.”
Alleen hebben beide continenten samen niet genoeg stemmen (65) om de hervormingen tegen te houden tijdens de mogelijke vergadering op 20 december. Bovendien is een verhoging van het aantal WK’s wél aanlokkelijk voor Aziatische en Afrikaanse landen.
Toch nam FIFA-opperhoofd Gianni Infantino woensdag opvallend genoeg wat gas terug, door te verklaren dat hij een consensus wil vinden. Eerder was hij een uur lang onder vuur genomen door Europese bondsvoorzitters in een videocall.
Welke grootmacht zal straks als eerste toegevingen doen?
