Bij de werkzaamheden voor het WK voetbal volgend jaar in Qatar zouden zeker al 6.500 doden zijn gevallen. De Belgische voetbalbond (KBVB) wil via internationale druk een verbetering van de mensenrechten afdwingen in Qatar, maar een boycot van het toernooi ligt niet op tafel. "Dat is niet de juiste oplossing", benadrukt CEO Peter Bossaert.
Volgens de Britse krant The Guardian zijn de voorbije 10 jaar, sinds de toewijzing van het WK voetbal 2022 aan Qatar, zeker 6.500 arbeidsmigranten omgekomen. Niet alleen door de hitte, maar vooral ook door de barslechte werkomstandigheden.
"We kijken als voetbalbond niet weg van die problematiek", reageert Peter Bossaert voor het eerst. "We willen het voetbal als hefboom gebruiken om verandering mogelijk te maken. Nu het WK in aantocht is, moeten we de internationale aandacht gebruiken als drukkingsmiddel."
Volgens Bossaert is er al veel gebeurd sinds in 2013 de eerste rapporten verschenen over de penibele werkomstandigheden. "Niet alleen van de voetbalorganisaties, maar ook van de mensenrechtenorganisaties kwam veel druk", zegt hij.
"Ondertussen is Qatar het enige land in de regio waar hervormingen worden doorgevoerd. Dat bewijst dat het systeem van internationale druk werkt bij een geopolitiek probleem."
Ondertussen is Qatar het enige land in de regio waar hervormingen worden doorgevoerd. Dat bewijst dat het systeem van internationale druk werkt
"Boycot WK is niet opportuun"
De KBVB overweegt geen individuele acties, maar probeert de krachten te verenigen met de wereldvoetbalbond FIFA. "Er zijn al veel concrete gesprekken geweest tussen de FIFA en Qatar."
"Sinds 8 september is de arbeidswetgeving grondig hervormd. Het systeem van moderne lijfeigenschap is afgeschaft. Dit jaar heeft de FIFA ook een overeenkomst gesloten waarin ze niet alleen verbeteringen benadrukt, maar ook controle. De aanpassingen mogen geen dode letter blijven."
Een boycot van het toernooi is "niet het juiste middel", volgens Bossaert. "Een boycot is niet opportuun. De grootste slachtoffers zijn dan de gastarbeiders zelf."
"Nu verbeteren de werkomstandigheden, bij een boycot zouden de arbeiders teruggestuurd worden naar hun land van herkomst en belangrijke inkomsten verliezen. Een boycot is dus niet de juiste oplossing."
"Respect voor mensenrechten" wordt pijler bij WK-toewijzing
Toch kan de KBVB nog een belangrijke verandering overwegen: vermijden dat een WK-organisatie nog wordt toegewezen aan landen als Qatar. "Het is duidelijk dat de toewijzing in 2010 volledig is foutgelopen", zegt Bossaert.
"We hebben bij de FIFA benadrukt dat dit niet voor herhaling vatbaar is. We moeten ervoor zorgen dat belangrijke principes, zoals respect voor mensenrechten, maar ook duurzaamheid en ecologie, hun plek krijgen in de biedprocedures. Daar is vandaag al een paragraaf voor toegevoegd."
(Lees verder onder de video)
"Arbeidsmigranten moeten winnaar zijn van WK"
Qatar mag dan wel hervormingen doorvoeren, er is nog veel werk aan de winkel. Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen, schetst de leefomstandigheden van de 2 miljoen arbeidsmigranten in Qatar.
"Ze krijgen te weinig loon en in de werkkampen zijn het abominabele levensomstandigheden: weinig sanitair, weinig elektriciteit, weinig voedsel. Er komen stapsgewijs hervormingen, maar nu dreigen ze teruggeschroefd te worden onder druk van de lokale industrie."
"Het WK voetbal moet en mag een feest zijn, maar ook de arbeidsmigranten moeten de winnaar worden van het toernooi. We moeten het WK gebruiken als hefboom om de mensenrechten te verbeteren."
(Lees verder onder de video)
"We hebben al monumentale vooruitgang geboekt"
Dat Qatar wel degelijk werk maakt van de arbeidsomstandigheden, ziet Max Tunon van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) dagelijks. "De voorbije drie jaar hebben we monumentale vooruitgang geboekt", bevestigt hij.
"De uitdagingen zijn groot en er is zeker nog ruimte voor verbetering, maar we werken er elke dag aan. Ik wil zeker geen rooskleurig beeld scheppen, maar de zaken zijn positief aan het veranderen."
"Vroeger hadden gastarbeiders toestemming nodig om het land te verlaten of van werkgever te veranderen. Dat is nu via wet verboden gemaakt. Er wordt werk gemaakt van de slechte leefomstandigheden van de arbeiders. Ook dat is in een wet gegoten en wordt nu afgedwongen door het ministerie."
Ik wil zeker geen rooskleurig beeld scheppen, maar de zaken zijn positief aan het veranderen.
"Er is nu ook een minimumloon voor arbeiders, onafhankelijk van hun nationaliteit of de sector waarin ze werken", aldus Tunon. "Dat loon moet op een bankrekening worden gestort, waardoor de regering kan controleren dat niemand onder het minimum wordt betaald."
"We krijgen weinig klachten van de arbeiders over te lange werkdagen. De wet is duidelijk: een werkdag duurt 8 uur en er zijn 2 overuren mogelijk. Maar de overuren moeten vrijwillig zijn en beter betaald worden. Veel arbeiders kiezen ervoor om langer te werken om hun loon aan te dikken."
Over het aantal doden durft Tunon zich niet uit te spreken. "We proberen een analyse te maken van de data om correct in te schatten waar dodelijke slachtoffers vallen. Daarna moeten we het proberen te vermijden via arbeidsinspecteurs en een betere opleiding van de arbeiders. Het is duidelijk: elke dode is er één te veel."
