In 1996 trok doelman Filip De Wilde van Anderlecht naar Sporting Lissabon. "Dankzij de uitspraak in de zaak van Jean-Marc Bosman", beseft de ex-prof, die destijds ook geld inzamelde voor zijn collega-voetballer. "Wij profiteerden van zijn strijd, terwijl hij dat niet kon."
Het arrest-Bosman heeft het mondiale voetballandschap voorgoed veranderd, maar rijk is de voormalige speler na zijn rechtsgang in de jaren 90 niet geworden.
Na de uitspraak van het Europees Hof van Justitie in 1995 werden er zelfs financiële steunacties op poten gezet.
"De Nederlandse nationale ploeg had zijn premie afgestaan aan Jean-Marc Bosman. Marc Degryse heeft dat opgepikt en ik vond als bezieler van Sporta, de spelersvakbond die we toen probeerden op te richten, dat we niet konden achterblijven", vertelt Filip De Wilde, destijds doelman bij Anderlecht.
"We hebben geprobeerd om fondsen te verzamelen, iedereen naar zijn mogelijkheden en zin. Het is niet zo dat er essentiële sommen zijn gestort."
"Veel spelers hebben iets gedaan, heel veel spelers hebben niets gedaan. Ik weet ook niet meer hoeveel geld er verzameld werd."
"Maar als je weet hoeveel geld er in het voetbal omgaat, zal het waarschijnlijk maar een druppel op een hete plaat geweest zijn."
De Nederlandse ploeg stond destijds zijn premie af aan Jean-Marc Bosman. Ik vond dat we in ons land niet konden achterblijven.
"Solidariteit is altijd moeilijk in het Belgische voetbal"
Niet iedereen surfte mee op de golven van de actie. "Solidariteit is altijd moeilijk in het Belgische voetbal", weet Filip De Wilde.
"Hier wil men zich pas laten syndiceren op het moment waarop men steun nodig heeft. Maar dat is niet de bedoeling van een vakbond."
"Ik voelde me eigenlijk wel verplicht om mee op de kar te springen. Nogmaals: we konden niet achterblijven."
"Wij zouden als profvoetballers mee profiteren van de strijd van Jean-Marc Bosman, terwijl hij er zelf eigenlijk niet van zou profiteren."
"Of ik tegenwind ervaren heb van clubs of de voetbalbond? Als die er al was, dan nam ik die er bij. Ik had ook een bepaald statuut, waardoor ik sterker in mijn schoenen stond en minder vatbaar was voor die druk."
"De invloed was groter in het amateurvoetbal"
Ten tijde van het arrest was Filip De Wilde doelman bij Anderlecht. Had de keeper gelijkaardige problemen zoals Jean-Marc Bosman - die ondanks het aflopen van zijn contract geen transfer kon forceren - meegemaakt?
"Neen", antwoordt De Wilde. "Destijds was mijn overgang van SK Beveren naar Anderlecht vrij probleemloos verlopen. Het voelde zich zelfs vereerd dat ze iemand konden afstaan aan het grote RSCA."
"In het amateurvoetbal was de invloed wel groter. Zo was mijn broer aan handen en voeten gebonden aan de club waar hij als 12-jarige getekend had."
"Hij kon nooit naar een andere club gaan, want zijn team lag altijd dwars. Hij heeft meer problemen gehad dan ik. Voor hem was het een grote verlossing dat hij eindelijk vrij was."
"Transfer naar Sporting Lissabon dankzij arrest"
In 1996 - een jaar na de beruchte uitspraak - maakte Filip De Wilde de overstap van Anderlecht naar Sporting Lissabon. Heeft het arrest-Bosman hem een handje geholpen bij zijn transfer naar Portugal?
De Wilde: "Dat denk ik wel. Voor mij was het als 30-jarige toen nu of nooit. Ik had nog één jaar contract. Dat was voor mij een argument om naar Anderlecht te stappen met de boodschap: als jullie nog iets willen recupereren van mij, dan is dit het moment om mij te verkopen."
"Anderlecht was niet zo happig om me te laten gaan en het heeft heel wat voeten in de aarde gehad, maar uiteindelijk is er toch een compromis uit de bus gekomen."
"Ik heb dus kunnen profiteren van het arrest, ja. Een jaar later zou ik toch vrij geweest zijn. Dat heeft me gemotiveerd om druk te zetten en dat heeft anderzijds ook Anderlecht gemotiveerd om mij te laten gaan."
"De wereldtoppers speelden vroeger bij Anderlecht"
Filip De Wilde stelt vast dat het veelbesproken arrest de macht van de makelaars vergroot heeft en dat de kloof tussen de grote en kleine landen nog uitgebreider geworden is.
"Op een bepaald moment is er een verdienmodel ontstaan: men legde jonge spelers al heel vroeg voor lange tijd vast."
"Het uitgangspunt was: als één van die jongeren doorbreekt, dan kunnen we hem doorverkopen voor veel meer geld. Daardoor kon je zelfs winst maken. Het Belgische voetbal heeft daar ook van geprofiteerd."
"Je zal mij nooit horen zeggen dat het vroegere systeem beter was, zeker niet. Maar het arrest heeft ook perverse gevolgen gehad. Jonge spelers krijgen nu al grote contracten terwijl ze nog niets bewezen hebben. Ze worden betaald op basis van het potentieel dat ze in zich hebben."
"Sommigen tekenen dan al het beste contract van hun carrière. Vroeger kreeg je een contractopwaardering na bepaalde prestaties. Dan had je ook een logische piramide: hoe ouder je werd, hoe meer je zou verdienen. Dat is volledig op zijn kop gezet."
"Het volledige klimaat is veranderd", besluit De Wilde, die ook niet om de tendens kan dat Belgische club in de Europese competities slechts figurant geworden zijn.
"Daar heeft het vrij verkeer van werknemers veel mee te maken. Vroeger had je in elk land een beperking qua buitenlandse spelers. Nu is die beperking weg en natuurlijk gaan de beste spelers naar de meest kapitaalkrachtige landen."
"Vroeger trokken onze Belgische clubs wereldtoppers aan. Anderlecht kocht de beste Nederlanders en goeie Denen. Dat waren eigenlijk allemaal wereldtoppers die je nu alleen in de Engelse competitie zou terugvinden."
Ik zal nooit zeggen dat het vroegere systeem beter was. Maar je had wel een logische piramide qua verdiensten. Dat is nu volledig op zijn kop gezet.
"Mijn werk bij de nationale ploegen staat op een laag pitje"
"Goed, al hoop ik dat mijn coronabaard ooit verdwijnt", lacht Filip De Wilde tot slot op de vraag hoe het met hem gaat.
"Ik werk voor de nationale jeugdploegen, al draait door corona alles op een laag pitje."
"Ik heb alle trainersdiploma's behaald en ik heb mijn ervaring als speler na een profcarrière van 20 jaar. Daar kan geen enkele opleiding tegenop."
