Solidariteit of geen solidariteit, dat is de vraag in de bestuurskamers van de Belgische voetbalclubs op dit moment. Peter Vandenbempt geeft zijn mening.
Een niet te missen voorzet voor open doel
Dat de boodschapper (Anderlecht) en z’n eerste sympathisant (Cercle Brugge) van de roep om solidariteit in het voetbal slecht geplaatst waren om die rol te spelen, dat is wel duidelijk. Het hoongelach van de goegemeente en de verontwaardiging van diegenen die zich aangesproken voelen, waren makkelijk voorspelbaar.
Een niet te missen voorzet voor open doel. Uitgerekend Anderlecht, dat zich de voorbije jaren in grote financiële nesten heeft gewerkt, vraagt zijn veel beter werkende concurrenten nu ineens om geld om zijn problemen op te lossen.
En Cercle Brugge maakt nu al voor de tweede keer in een week een slechte beurt: eerst duwt het zijn spelers naar de sociale zekerheid en nu hebben ze wel oren naar wat extra centen "om rond te komen", terwijl zijn Russische eigenaar Rybolovlev makkelijk een paar miljard euro waard is. Wraakroepend, nietwaar? Maar misschien is het nuttig voor het debat om de vraag los te koppelen van de steller.
Het hoongelach en de verontwaardiging waren makkelijk voorspelbaar.
In voetbal is er geen overheid, maar moet onderhandeld worden
Is het in deze uitzonderlijke tijden een schande om te pleiten voor solidariteit in een poging om ons voetbal zo goed mogelijk door deze crisis te leiden?
Dat clubs als Club Brugge en AA Gent daarbij een deel van hun duur- en welverdiende centen moeten afgeven is pijnlijk, maar wellicht vergelijkbaar met wat u straks als privé-persoon of zaakvoerder zal overkomen eens de overheid zijn zoektocht naar geld heeft ingezet om de enorme kost van de coronacrisis te betalen.
Als u door hard en goed werken overschot heeft, zal u worden aangesproken. En mogelijk vloeit uw geld dan naar mensen of bedrijven die lui zijn geweest, slecht gewerkt hebben of onverantwoorde risico’s hebben genomen. Misschien zelfs naar uw concurrent.
Het verschil is: de overheid zal het u opleggen, in het voetbal moet er over onderhandeld worden. Volgens Het Laatste Nieuws gebruikten ze in Brugge, Gent en Antwerpen de lelijkste woorden in hun reactie op de démarche vanuit Brussel.
In Gent is dat vreemd, want Michel Louwagie vond jarenlang dat deelnemers aan de Champions League (veelal Anderlecht en Brugge toen) een deel van hun vele centen aan de andere clubs moesten geven. Tot Gent zelf CL speelde, toen wilde hij daar niet aan herinnerd worden. En nu dus ook niet.
De Duitse mentaliteit
Er bestaat wel degelijk een vorm van solidariteit in ons voetbal. De kampioen staat een deel van zijn tv-geld af, elk jaar betalen Europees spelende clubs 1,8 miljoen aan de Pro League, minstens 70% daarvan wordt betaald door de kampioen.
Die haalt tegenwoordig 30 miljoen uit de CL, de bijdrage valt dus nog mee. Maar de mentaliteit is niet die van in Duitsland bijvoorbeeld. Twee weken geleden al maakten de vier clubs die dit jaar in de CL spelen (Bayern, Dortmund, Leipzig en Leverkusen) 20 miljoen euro vrij om de andere clubs in de eerste en tweede Bundesliga financieel te steunen.
In Duitsland behoort solidariteit tot de traditie. In 2003 leende Bayern twee miljoen euro aan Borussia Dortmund omdat die de spelerslonen niet meer konden betalen. Die geste kostte Bayern later wat titels en bekers, aan Dortmund. We zien het hier niet meteen gebeuren. Ook in Nederland lijkt een regeling in de maak waarbij Ajax - een voorbeeld toch voor Club Brugge - een forse bijdrage zal leveren aan een solidariteitsfonds om andere clubs voor het faillissement te behoeden. De andere Europees spelende clubs volgen dat voorbeeld.
De corona-crisis is misschien een goed moment voor een noodzakelijke natuurlijke selectie.
Corona en natuurlijke selectie
Het is trouwens niet het Europese geld van de concurrenten dat Anderlecht zal redden. In de enorme saneringsoperatie die in Neerpede moet doorgevoerd worden, zal het aandeel daarvan verwaarloosbaar zijn. Maar voor veel andere clubs kan het mogelijk wel een reddende hand betekenen.
De vraag is natuurlijk of de grote clubs die hand wel wenselijk vinden. De huidige crisis maakt nog eens duidelijk dat er in ons voetbal geen plaats is voor 24 profclubs en dat een aantal van hen artificieel in leven wordt gehouden. Of gewoon geen bestaansreden hebben op het hoogste, professionele niveau. En dat veel van die buitenlandse "investeerders" die eventuele solidariteit van de betere clubs niet verdienen, wat een zeer valabel argument is.
De corona-crisis is misschien een goed moment voor een noodzakelijke natuurlijke selectie. Ook dat is een discussie waard binnen de schoot van de Pro League. Overigens: de verdeling van de Europese inkomsten stond sowieso al op de lijst met vraagstukken die de werkgroep van de Pro League moet behandelen.
Want aanvaarden dat de huidige rangschikking ook de definitieve eindstand is, dat enkele clubs ineens verzekerd zijn van Europees voetbal of een gunstiger Europees ticket (zoals AA Gent) en andere hun kansen niet hebben kunnen verdedigen in POI of POII, dat kan voor enkele clubs niet zonder financiële compensatie van de clubs die er hun voordeel bij gedaan hebben.
Ook dat lijkt geen onredelijke vraag. Net als de bedenking of de stand van het huidige seizoen - voor maar driekwart afgewerkt - vijf jaar lang moet meegenomen worden in de ranking (die de verdeling van het TV geld regelt). Een moeilijke opgave voor de wijzen in de werkgroep van de Pro League en een delicate evenwichtsoefening. Maar als iedereen het uitzonderlijke karakter van de huidige situatie in het achterhoofd houdt, zijn aanvaardbare voorstellen echt wel mogelijk.
Peter Vandenbempt
