Hoe zit het met de macht van renners en teams? Kunnen ze de krachten bundelen om een tegenwicht te bieden tegen de gevestigde machten? In ons dossier over de economische toestand van de wielersport belichten we vandaag de frontvorming in het wielerpeloton.
Lagae: "Alle pogingen tot frontvorming zijn al mislukt"
Lance Armstrong lanceerde 2 weken geleden een oproep: "Renners en ploegen, dit is de kans om jullie te verenigen en om de verhoudingen opnieuw uit te tekenen. Nu zijn jullie een speelbal van sportbonden en organisatoren. Maar deze crisis biedt een kans om een stoel aan de tafel te krijgen en om de macht terug te nemen."
Armstrong roept dus op tot frontvorming. "In het verleden zijn er al diverse pogingen geweest van de teams om zich te verenigen. Maar die pogingen zijn telkens mislukt", zegt sporteconoom Wim Lagae.
"Al in 2007 had Wouter Vandenhaute alle teams verenigd in het "Cycling 2020 Project". Men wou tot een slankere kalender komen van 90 koersdagen per jaar en de mediarechten verkopen. Maar de Italiaanse en Spaanse managers konden niet goed Engels en daardoor zat niet iedereen op dezelfde lijn."
Een front dat (voorlopig) wel standhoudt, is Velon, dat 11 WorldTour-ploegen verenigt: Bora-Hansgrohe, CCC, Deceuninck-Quick Step, EF, Lotto-Soudal, Mitchelton-Scott, Ineos, Jumbo-Visma, Sunweb, Trek-Segafredo en UAE.
"Maar de toekomst van Velon is plots minder zeker en kleinschaliger", zegt Lagae. "Het laatste dieptepunt was op 1 oktober, toen Velon bij de Europese Commissie de UCI is gaan aanklagen omdat de UCI (de internationale wielerunie) zijn monopolie-positie over de kalender zou misbruiken."
"Velon had met de Hammer Series een slank format bedacht. Een klimkoers, een sprintkoers en een ploegentijdrit van elk anderhalf uur, die de teams zelf wilden vermarkten. Maar ook dat is professioneel gefnuikt."
"Virtuele koersen illustreren gebrek aan frontvorming"
Lagae acht de kans klein dat er ooit een succesvol front zal worden gevormd. "Teams durven geen front te vormen uit angst voor sancties van ASO. Die 3 weken Tour zuigen een gigantische media-aandacht naar zich toe. Als ploeg mag je dat niet missen."
Toch ziet Lagae een opportuniteit voor de teams. "De coronacrisis zal zwaar inhakken op het wielrennen, dus het kan misschien een momentum zijn om een nieuwe poging tot frontvorming te ondernemen."
"Maar om je te verenigen, heb je een zekere economische massa nodig. De droom van Velon was om 10 keer per jaar 3 à 5 wedstrijddagen te organiseren. Was zoiets gelukt, dan had Velon economische body gekregen. Velon had dan misschien 16 in plaats van 11 ploegen aan zich kunnen binden."
Lagae illustreert het gebrek aan frontvorming ook nog eens aan de hand van de virtuele wedstrijden. "Die worden allemaal op een ander platform gereden. Daaraan zie je dat het wielrennen toch nog altijd klein is in samenwerking en organisatie."
"Als alle virtuele koersen op een en hetzelfde platform gereden worden, zat daar misschien al een klein beetje een businessmodel achter. Maar vandaag zullen die experimenten elk afzonderlijk moeten bewijzen of ze levensvatbaar zijn. Zo blijven we maar ter plaatse trappelen."
Bakelants: "Iedereen wil zijn stukje grond verdedigen"
Jan Bakelants weet waar het schoentje wringt bij de frontvorming. "Ik denk dat er te veel verschillende partijen zijn en dat er weinig visie is op langere termijn."
"Iedereen wil zijn eigen stukje grond verdedigen. Zijn er dan zoveel haantjes op het erf dat het maar niet wil lukken om samen om de tafel te zitten?"
“ASO zal daarin zeker een rol spelen en dat is begrijpelijk. Ik denk dat zij de enige organisator zijn die momenteel iets verdienen. Dat willen zij zo houden en dat is logisch. Zolang niemand zich daar naast zet, is het moeilijk om iets te veranderen.”
Richard Plugge gelooft toch dat frontvorming mogelijk is bij de ploegen. "Ik wil de strijd blijven voeren", zegt Plugge, die naast algemeen directeur van Jumbo-Visma ook vicevoorzitter is van de AIGCP, de belangenvereniging van professionele wielerteams.
"Ik denk dat we binnen AIGCP heel strak gesloten rijen hebben. Ook de Franse ploegen, zoals AG2R en FDJ, zien dat dit op lange termijn best wel onhoudbaar is of dat we kansen laten liggen als branche."
Van Den Spiegel: "Nieuw model in plaats van frontvorming"
Volgens Tomas Van Den Spiegel (CEO van Flanders Classics) gaat het niet zozeer om frontvorming.
"We moeten veeleer kijken naar een volledig nieuw model waar iedereen zich in kan vinden, dan dat de ploegen een front vormen en geld eisen bij de organisatoren."
"In plaats van de huidige taart in meer stukken of anders te verdelen, moet de taart groter worden. Ze moet niet anders verdeeld worden, dat zal niet lukken.”
Van Den Spiegel zegt dat we moeten durven na te denken over een nieuwe kalender. "Als we de kalender reduceren naar de helft, moet er een grotere taart komen."
"Wielrennen is ook atypisch, want er zijn zodanig veel stakeholders en families die allemaal hun eigen belangen hebben. In voetbal zit je met de FIFA, UEFA, nationale federaties en clubs. In de koers zit je met alle lokale organisatoren met eigen belangen en teams die van links naar rechts gekatapulteerd worden. Die structuur is veel chaotischer en moeilijker te managen."
“Maar ik denk ook dat het af en toe ontbreekt aan moed bij heel veel mensen om te durven te breken met tradities. Het is niet zo dat je morgen tabula rasa kunt doen en kunt beginnen met een wit blad, hoewel dat misschien de enige oplossing is.”