Ongelofelijk of ongeloofwaardig: is nieuw marathonrecord te mooi om waar te zijn? "Dit zou staartje kunnen krijgen"

De Keniaanse Ruth Chepngetich heeft geschiedenis geschreven met haar verbluffende tijd van 2 uur, 9 minuten en 56 seconden tijdens de Chicago Marathon.

Om het in perspectief te plaatsen: ze zou zich met deze tijd voor de Spelen in Tokio van 2021 gewoon hebben kunnen kwalificeren bij de mannen.

Ze is hiermee ook de eerste vrouw ooit die onder de magische grens van 2 uur en 10 minuten duikt. Daarmee verpulvert ze niet alleen haar eigen persoonlijk record met bijna 4,5 minuten, maar loopt ze ook bijna 2 minuten sneller dan het vorige wereldrecord van Tigst Assefa.

Historisch? Waanzinnig? Ongelooflijk? Het zijn allemaal superlatieven die gebruikt zouden kunnen worden om deze prestatie te beschrijven, maar voorlopig is het codewoord vooral: "verdacht".

De buitengewone prestatie roept heel wat argwaan op. Terwijl Chepngetich nu triomfeert, haalde ze eerder dit jaar nog niet de limiet voor de Olympische Spelen van Parijs en strandde in april op een tijd van "slechts" 2 uur en 24 minuten.

Het contrast met haar recente triomftocht doet bij sommigen dan ook de wenkbrauwen fronsen. En daarom rijst de vraag: is deze prestatie het resultaat van puur talent en technologie, of moeten we toch sceptisch zijn?

Het wereldrecord op de marathon bij de vrouwen is in de afgelopen vijf jaar al een handvol keer verbeterd. Dat er een evolutie aan de gang is, is ontegensprekelijk. Maar dat een atlete plots bijna vier minuten sneller loopt dan haar vorige PR, is toch opmerkelijk.

"De progressie die ze plots heeft gemaakt, is moeilijk te geloven", vertelt ook marathoncoach Christophe Roosen. "Kijk, ze liep dezelfde marathon in Chicago al twee keer eerder en boekt nu opeens een sprong van bijna 4,5 minuten in vergelijking met vorig jaar. Dat is moeilijk te geloven, zeker omdat ook de omstandigheden vergelijkbaar waren."

Roosen wijst bovendien op een zorgwekkend gegeven: Chepngetich wordt vertegenwoordigd door Federico Rosa, een manager die in het verleden meerdere atleten bevoorraadde van doping.

Combineer dat met het feit dat 105 Keniaanse atleten momenteel dopingstraffen uitzitten, en de geruchtenmolen ging op volle toeren draaien.

"Er is dit jaar zelfs even discussie geweest om de Keniaanse atleten te weren op de Spelen in Parijs", vertelt Roosen. "Zo ver is het uiteindelijk niet gekomen. Want, er zit heel veel doping in het systeem daar, maar hoe groot is de rol van het individu en de atleet?"

"Maar goed, in Kenia zit je gewoon in een groot land waar het ideaal is om te trainen, maar je anderzijds ook wel zeer ver weg bent van mogelijke controles. Dus hoe langer je daar zit, hoe makkelijker het is geworden om je eventueel te doperen in voorbereidingsperiodes."

Ook Jos Hermens, manager van het fenomeen Sifan Hassan, heeft gemengde gevoelens bij deze recordbreuk.

"We hadden zelf met Sifan plannen om de 2 uur en 10 minuten-grens ooit te doorbreken, maar we zijn op snelheid gepakt. Zo’n verbetering hoort in 10 stappen te gebeuren, maar in één sprong... Het is niet onmogelijk, maar dit had ik toch niet verwacht."

"Kijk, ik heb zelf meegewerkt aan het doorbreken van 106 records. Op een goede dag lopen de atleten er een tiental seconden af, maar dit is toch bizar veel. We hebben dan te maken met een ongelofelijk fenomeen, neem ik aan. Ik moet het alvast nog even laten bezinken."

Chepngetichs wereldrecord roept vragen op en antwoorden zijn er maar gedeeltelijk. Toch gingen wij op zoek naar de verzachtende omstandigheden die deze prestatie zouden kunnen kaderen.

Een van de belangrijkste factoren is de technologie van de befaamde superschoenen, die nog steeds een cruciale rol spelen in de moderne marathonwereld.

"Er komen nog steeds verbeterde prototypes naar voren," legt professor Benedicte Vanwanseele van de KU Leuven uit. "Die schoenen zorgen dat je steeds efficiënter kan lopen en minder kracht- en energieverlies hebt als atleet."

"Met zo’n superschoen aan kun je met dezelfde motor veel sneller gaan als atleet", beaamt Roosen. "Ik draag ze ook zelf. Ik weet nog dat ik een foto stuurde naar mijn ouders met die schoenen aan en schreef: ik weet niet wat er aan de hand is, maar ik vlieg. Als je ze eenmaal aangemeten hebt, is er geen weg meer terug."

Naast de technologie speelt ook voeding tijdens de wedstrijd een steeds grotere rol.

"Bij haar zag je dat ze halverwege nog niet op recordsnelheid was, maar ze kon haar inspanning wel enorm goed doortrekken", vertelt Vanwanseele. "En daar speelt voeding een grote rol in. Wanneer je je koolhydraten goed gespreid kan opnemen, kun je je prestatie veel beter aanhouden."

Daarnaast zijn de trainingen en de begeleiding van atleten ook steeds wetenschappelijker en beter geworden.

"Vooral bij vrouwen", knikt Roosen. "Er is meer inzicht in hoe we rekening moeten houden met hormonale schommelingen tijdens de training. De wetenschap heeft dus zeker een rol gespeeld in de recente progressie bij vrouwelijke marathonlopers."

Vanwanseele bevestigt: "We hebben nu een verbeterd wetenschappelijk kader, zowel qua training als voeding. Dat helpt enorm om prestaties naar een hoger niveau te tillen."

Komt daar nog bij: de genen en achtergrond van Chepngetich hebben haar van kindsbeen af al een voorsprong gegeven als langeafstandsloper. Ze werd namelijk geboren in de beroemde Riftvallei, op 2.000 meter hoogte, een regio waar veel topatleten vandaan komen.

"Ze heeft inderdaad het voordeel om net daar geboren te zijn, net zoals haar ouders en grootouders. Die genen zijn dus compleet aangepast aan het beter opnemen van zuurstof. Dus wanneer je naar zeeniveau komt, heb je wel een groot voordeel", vertelt Roosen.

"Plus, ook fysiologisch hebben Kenianen - die vaak langere benen hebben - toch een mechanisch voordeel. Er wordt ook gezegd dat Kenianen vaak meer trage vezels hebben, genetisch gezien, die vaak meer weerstand bieden tegen vermoeidheid", voegt professor Vanwanseele eraan toe.

Ondanks de vele factoren die bijdragen aan betere prestaties – van superschoenen en voedingsstrategieën tot wetenschap en genetische voordelen – blijft de vraag hangen of deze sprong geloofwaardig is.

Voor Roosen blijft toch vooral de scepsis overheersen: "Ik ben een groot fan van de sport en sta graag versteld van uitzonderlijke prestaties, maar deze keer vind ik het toch ongeloofwaardig."

En ook professor Vanwanseele stelt limieten aan de verdere opgang. "Bij de vrouwen is er zeker nog ruimte voor verbetering, maar een sprong zoals deze zie ik niet snel opnieuw gebeuren."

"Het moet nog bezinken bij mij. Ofwel zijn we getuige van een fenomeen, ofwel krijgt dit verhaal nog een staartje", blijft Hermens zich alvast afvragen.