Ooit was hij de "Golden Boy" van de Nederlandse trainersschool. Nu is de vroege EK-uitschakeling van Nederland een zoveelste zwarte vlek op het palmares van Frank de Boer. Reconstructie van hoe dit toernooi eigenlijk op voorhand al verloren was.
"Frank. Gewoon 4-3-3."
Alle ogen keken plots naar boven tijdens de laatste training van Nederland voor de EK-opener tegen Oekraïne. Een vliegtuigje zoefde boven het oefencomplex in Zeist, met een boodschap voor de bondscoach wapperend aan de staart.
De Nederlandse voetbalromantici wilden de heilige 4-3-3-opstelling bij hun nationale ploeg. Niet de defensievere 5-3-2, waar Frank de Boer koppig aan vasthield.
De nationale discussie over het spelsysteem was symbolisch voor de sfeer rond de bondscoach. Álles wat hij besliste of deed, werd in vraag gesteld.
Dat is op zijn minst opvallend te noemen. Zowat 5 jaar geleden was De Boer nog de primus in de geprezen Nederlandse trainerschool. Een coach die in de voetsporen kon treden van grote namen als Louis van Gaal, Guus Hiddink en Dick Advocaat.
Met Ajax speelt de ex-international vier keer op rij kampioen - geen trainer deed het hem ooit voor. Wat hij predikt, wordt (bij velen) voor waarheid aangenomen. Het verschil met nu kan niet groter zijn.
Blitzontslagen bij Inter en Crystal Palace
Alles verandert wanneer De Boer zijn vertrouwde Amsterdam verlaat, om zich in een onzeker avontuur bij Inter te storten. Pas enkele dagen voor de competitiestart neemt de Nederlander over van Roberto Mancini, die na onmin met het bestuur vertrok.
Met zo'n timing kan het bijna alleen maar fout lopen. De Boer, die amper Italiaans spreekt, heeft geen enkele invloed in de transferplannen en treft een selectie aan die fysiek en tactisch niet klaar is voor de competitiestart.
Bovendien blijft de Nederlander trouw vasthouden aan zijn romantische voetbalfilosofie. Zelfmoord met een spelerskern die daar de kwaliteiten niet voor heeft.
Het is alsof je met een vriend voor de allereerste keer gaat padellen. Dan storm je beter niet meteen als een bezetene naar het net, maar begin je eerst met wat voorzichtige balletjes achter de baseline. En hoop je op een fout van de tegenstander.
Na 85 dagen en 11 speeldagen wordt De Boer ontslagen. Inter staat op dat moment op een troosteloze 12e plek.
Frank de Boer is de slechtste trainer uit de geschiedenis van de Premier League.
In het daaropvolgende seizoen trekt De Boer naar Crystal Palace. Analisten waarschuwen meteen voor een complete mismatch. Hun gelijk zou snel bewezen worden.
De koffers van de trainer in Londen zijn amper uitgepakt of hij mag alweer vertrekken. Dit keer na 77 dagen en een seizoensstart met 4 opeenvolgende nederlagen. Weer toonde De Boer zich tactisch niet flexibel genoeg.
Het blitzontslag zorgt voor hoongelach. Zelfs José Mourinho kan niet laten om na te trappen. Hij noemt De Boer "de slechtste trainer uit de geschiedenis van de Premier League". Zo'n uitspraak gaat de wereld rond.
Mislukte American Dream
De twee snelle C4's slaan wonden bij De Boer. De perceptie rond de coach is intussen volledig gekeerd. Hij blijft anderhalf jaar uit de spotlights. Tot er zich eind 2018 een opportuniteit in de Verenigde Staten voordoet.
De voetballegende trekt naar Atlanta United, kampioen in de MLS. Ook daar loopt het in het begin stroef. Al slaagt De Boer erin om de club in zijn eerste seizoen toch nog op de 2e plaats te parkeren. Hij wint er ook twee bekertoernooien.
Toch duurt ook de "American Dream" niet lang. In zijn tweede seizoen laait de kritiek over de afgelikte speelwijze en koele persoonlijkheid van De Boer weer op. Het verschil met het spectaculaire voetbal van zijn gepassioneerde voorganger Gerardo Martino is te groot. Een derde buitenlands avontuur draait op een sisser uit.
De nationale discussie
In september 2020 valt voor De Boer een unieke kans uit de lucht: bondscoach van Nederland, waar Ronald Koeman vertrokken was. Een selectie mét kwaliteit in een omgeving die De Boer kent.
Maar de wisselvallige beginresultaten onder De Boer doen opnieuw snel twijfels rijzen. De littekens van zijn buitenlandse ontslagen blijven hem achtervolgen, de coach heeft weinig krediet.
Ook in de voorbije EK-voorbereiding bouwt hij die niet op. De Boer vergist zich meermaals in de namen van zijn spelers en er was ook de soap rond doelman Jasper Cillessen. De nummer 1 van Oranje wordt zomaar uit de selectie gezet na een positieve coronatest. Hij trapt snoeihard na richting De Boer.
Alsof die nog geen zorgen genoeg had. De nationale discussie of Nederland in een 4-3-3 of 5-3-2 moet spelen, woedt ondertussen volop. Oud-international Rafael van der Vaart gooide net voor de start van het EK nog wat olie op het vuur: "Met 5 verdedigers tegen Oekraïne, Oostenrijk en Macedonië? Dan moeten we het EK niet eens uitzenden."
De Boer hield koppig vast aan zijn overtuiging.
In de groepsfase leverde dat succes op - de perceptie rond de trainer leek zelfs helemaal te keren. Zeker omdat de weg richting de finale open lag, met een eenvoudige tabelhelft.
Maar bij de eerste echte test tegen Tsjechië liep het toch weer mis. Het systeem werkte niet.
Opnieuw geen les geleerd.
Had De Boer maar naar het vliegtuigje gekeken...
