“Wij hebben behoefte aan een pintje!” - Het Belgische succesrecept op het EK 1980

Het EK van 1976 (slechts vier landen en winst voor Tsjechoslovakije) was voor de UEFA een groot sportief succes geworden en smaakte naar meer. Ook organisatorisch en financieel bleek het een voltreffer en bovendien hadden voor het eerst miljoenen mensen naar het EK gekeken. Bij de UEFA hadden ze het adjectief ‘commercieel’ ontdekt.

8 landen, verdeeld over 2 poules, mochten naar Italië waaronder dus België. Bij de loting werden de Rode Duivels gekoppeld aan gastland Italië, Spanje en Engeland. In 2020 haast niet meer voor te stellen dat dergelijke landen bij elkaar in één groep terechtkomen.

In de jaren 70 speelden de Duivels veelal in het wit (een idee van ex bondscoach Goethals omdat in het schemerdonker witte shirts beter zichtbaar waren…) maar nu moest de vaderlandsliefde opnieuw aangewakkerd worden: rode trui, zwarte broek en gele kousen.

Voor Guy Thys maakte de tegenstand niet uit als het maar niet tegen vicewereldkampioen Nederland was. Want de Belgen werden sinds het najaar van 1972 altijd de weg naar een groot toernooi versperd door Oranje.

Na de loting was de voorzitter van de Nederlandse KNVB opgelucht dat de Belgen, ondanks het feit dat Nederland altijd gewonnen had, in een andere poule zaten. Secretaris-generaal Albert Roossens ketste de bal met veel humor terug: “Jullie Hollanders hebben inderdaad altijd geluk.”

In de legende leeft het idee dat Jean-Marie Pfaff in zijn ‘Duivels’periode de onbetwistbare nummer één was maar voor het EK van 1980 was dat allerminst waar. Pfaff mocht dan wel al een Gouden Schoen in zijn kast hebben staan, in de kwalificatie koos Guy Thys voor keeper-in-vorm Theo Custers, de doelman van Antwerp.

Ook in de voorbereidingsmatchen kreeg Custers nog altijd de voorkeur en leek hij de nummer één te blijven. Jean-Marie Pfaff moest zich tevreden stellen met het rugnummer 12. Beide doelmannen trainden samen maar veel woorden wisselden ze niet. Pas in Italië werd Pfaff plots in het doel gezet.

Waren de verwachtingen vooraf niet bijster hoog, later is wel gebleken dat dit toernooi zelfs niet door de huidige generatie geëvenaard zou worden. Jan Ceulemans, nog maar 23 jaar, en Wilfried Van Moer, 35 jaar, werden in het Elftal van het EK opgenomen.

Ceulemans verraste na zijn carrière met de uitspraak: “Als je aan 100 mensen vraagt wat ons sterkste toernooi was, zullen er 99 zeggen: Mexico 86. Maar zo schitterend was dat niet. Italië 80 was veel straffer. Daar waren alle tegenstanders wereldtop en speelden we toch de finale.”

In 1970 kibbelden de Duivels over de premie, 10 jaar later was dat niet anders. Toen de Belgen in de kranten lazen dat Oranje een veelvoud kreeg van hun premie moest Guy Thys zelfs een training skippen omdat er eerst over centen gediscussieerd moest worden. Uiteindelijk, na het verlies van de finale, streken de Belgen een goeie 500.000 frank op, 12.500 euro. Voor dat bedrag bindt een Duivel van vandaag zijn veters nog niet vast. 

In de eerste match tegen Engeland (1-1) toonden de Duivels hun overzettelijkheid en legden ze de Engelsen met spelers van Liverpool en Nottingham Forest (de EC I-winnaars van 77, 78, 79 en 80) zo goed als lam. Toen Ceulemans de gelijkmaker binnentikte en de weinige Belgische fans met de aanwezige Italianen vierden, brak de hel los.

Het Engels voetbal had steeds meer af te rekenen met het hooliganisme. Agressieve zatlappen voerden een charge uit op de Belgische fans, sloegen tot bloedens toe en gooiden bommen en vuurwerk. De ordediensten kwamen in grote getale tussen, knuppelden er zonder onderscheid op los en zetten het traangaskanon in.

De gewonden werden geteld en de wedstrijd lag ruim 4 minuten stil. Engeland had zichzelf in de voet geschoten want scoren kon het niet meer. De Rode Duivels hielden zelfs makkelijk stand.

In de volgende confrontatie wonnen de Belgen zelfs met 2-1 van Spanje en zo hadden ze in de laatste match in Rome tegen thuisland Italië voldoende aan een gelijkspel om de finale te halen. Tot vóór deze match werden de Belgen in de Italiaanse pers nog ‘sympathiek’ genoemd. Maar nu maakten de Rode Duivels voor het eerst kennis met de roddelbladen.

De Belgen werd als ‘Oude Galliers’ voorgesteld die zich aan het zwembad vaak laveloos zopen en vraten als hongerige wolven. En Wilfried Van Moer werd van overspel beticht, want ze hadden hem in de straten van Rome met een blonde dame zien wandelen. Het bleek zijn eigen vrouw te zijn.

De Belgen lachten zich een breuk en waren niet te beroerd om de pers te voeden. “Wij hebben voor en na de match behoefte aan een pintje en het kunnen er ook meer zijn”, liet Walter Meeuws zich ontvallen. De Belgen voelden zich klaar voor een veldslag.

Volgens Rik De Saedeleer was Italië-België één van de brutaalste en meest verderfelijke wedstrijden die hij ooit beleefd had. “Had men op zeker ogenblik de bal uit het spel genomen, dan zouden sommige spelers nog een hele tijd hebben doorgespeeld”, liet de legendarische commentator optekenen.

De Italianen van Enzo Bearzot hadden slechts twee ambities : winnen natuurlijk en spelmaker Van Moer uit de match trappen. Dat lukte aardig. Net voor de rust plantte Benetti vakkundig zijn knie op de kin van Van Moer. Opdracht één was geslaagd. Van Moer moest kort na de pauze vervangen worden.

Maar ook de Belgen beschikten over enkele ‘piraten’. Gerets, Renquin en Terminator René Vandereycken hadden een wraakprogramma ontwikkeld. Toen Vandereycken de Italiaanse spelmaker Antognoni aan de hoekschopvlag definitief omverkegelde, moesten de Italianen hun meerdere erkennen in de ‘Oude Galliërs’. 0-0 en België naar de finale.

Sloten bier en whisky werden na de match in het hotel aangevoerd. Coach Guy Thys liet begaan: “Na momenten van grote spanning, is ontspanning aan een toog een stuk beter dan rusteloos woelen in een bed”, opperde hij. Zou Roberto Martinez daar ook zo over denken?

“België in de finale, wat een mop”, kopte een Nederlandse krant chagrijnig, maar de Belgische ploeg zat zo goed in elkaar dat ook West-Duitsland tot het uiterste moest gaan. De Mannschaft met ondermeer Schumacher, Kaltz, Briegel, Schuster, Stielike en Rummenigge haalde het uiteindelijk met 2-1.

De Belgen waren nog langszij gekomen na een weliswaar onterecht toegekende strafschop, omgezet door René Vandereycken, maar net op het moment dat er verlengingen zaten aan te komen mocht Rummenigge nog een hoekschop trappen.

“Stel je lens af op Hrubesch”, gaf hij een fotograaf aan de cornervlag mee. Hrubesch liep naar de eerste paal en buffelde de bal met het hoofd tegen de touwen. Het bleek niet de beste tussenkomst van Jean Marie Pfaff te zijn. West-Duitsland won net als in 1972 de Europese titel.

Uiteraard dropen de Rode Duivels ontgoocheld af maar anderhalf uur na de match stond iedereen met een glas in de hand na te genieten. Eric Gerets pakte die avond en na heel wat glazen uit met een legendarische quote: “Waar is die Europabeker van ons?”