Gedaan met miljoenentransfers? Rechtszaak dreigt voetbalwereld te doen daveren: "Dramatisch voor België"

Hij speelde bij Chelsea, Arsenal en Real Madrid, maar een grote naam in het voetbal was Lassana Diarra nooit. Vijf jaar na zijn voetbalpensioen kan de Fransman daar verandering in brengen in een rechtszaal in Luxemburg.

Morgen doet het Europees Hof van Justitie daar namelijk uitspraak in een zaak die Diarra 10 jaar geleden heeft aangespannen tegen de wereldvoetbalbond FIFA.

Als de Franse voetballer gelijk krijgt, dreigt het huidige transfersysteem in duigen te vallen. Kan een voetballer binnenkort ontslag nemen zoals elke andere werknemer in de Europese Unie? En komt er zo een einde aan de miljoenentransfers?

Een sprong van 10 jaar terug in de tijd brengt ons bij de kern van de zaak. Lassana Diarra is goed begonnen aan zijn eerste seizoen bij Lokomotiv Moskou, maar na de winterbreak is de middenvelder maar een schim van zichzelf.

In Moskou hadden ze wel wat meer verwacht van een transfer van 20 miljoen euro, dus vinden ze een verlaging van zijn salaris gerechtvaardigd. Diarra, die dan al overhoop ligt met de coach, weigert.

Als de Franse middenvelder ook nog eens enkele trainingen mist - volgens de club zonder geldige reden - is voor Lokomotiv de kous af. Ze verscheuren zijn vierjarige contract en klagen Diarra aan voor contractbreuk.

Het arbitragehof voor sport én de FIFA geven de Russische club gelijk: Diarra moet 10,5 miljoen euro ophoesten, de helft van zijn transfersom, en wordt 15 maanden geschorst.

"Ik zal de situatie accepteren zoals ik dat in het verleden altijd heb gedaan", zegt hij in 2014 nog. Maar zo snel legt Diarra er zich niet bij neer.

Charleroi heeft wel interesse om de Franse international naar de Jupiler Pro League te halen, maar de sancties van de FIFA doen de Belgische profclub terugdeinzen.

Niet alleen dreigt Charleroi op te draaien voor de boete van Diarra, het riskeert ook nog sportieve sancties, zoals een transferverbod van twee jaar. En daar wil het zijn vingers niet aan verbranden.

Na een jaar werkloosheid kan Diarra in 2015 bij Olympique Marseille aan de slag, maar ook naast het veld is hij nog strijdlustig. Hij stapt naar Jean-Louis
Dupont en Martin Hissel om de FIFA-regels aan te vechten die hem verhinderden bij Charleroi aan de slag te gaan.

Twee advocaten die hij niet zomaar in de gouden gids heeft gevonden. Dupont en Hissel hielpen in de zomer van 1990 Jean-Marc Bosman al aan het langste eind te trekken in zijn rechtszaak die de voetbalwereld op haar kop zette.

Bosman was begin jaren 90 einde contract bij RC Luik, maar toch vroeg zijn club nog een transfersom aan de Franse tweedeklasser USL Dunkerque om hem in te lijven.

De Belg vocht het aan bij het Hof van Justitie en verkreeg zo dat spelers die einde contract zijn, vrij zijn om naar een andere club te vertrekken. De geboorte van het huidige transfersysteem, met de steeds hoger oplopende transfersommen.

Bosman stelde in 1990 dat een voetballer na het aflopen van zijn contract vrij is. Diarra vindt dat een voetballer ontslag moet kunnen nemen, net zoals iedere andere werknemer in de Europese Unie. 

"Een logisch gevolg van het arrest-Bosman", stelt Sven Demeulemeester, expert sportrecht bij Atfield. "Het is eigenlijk raar dat het nog zo lang geduurd heeft. Er zijn veel pogingen geweest, maar die werden telkens afgeblokt."

Maakt Diarra eigenlijk een kans? Advocaat-generaal Maciej Szpunar was in april in zijn opinie alvast vernietigend voor het transfersysteem van de FIFA. Hij noemde de sancties bij contractbreuk "draconisch". 

"Ze zijn zo draconisch dat geen enkele speler deze weg zal bewandelen", schreef hij. "De straffen zijn zo ontworpen dat ze een afschrikkend effect hebben en dat bij elke speler de rillingen over de rug lopen."

Maar wat houden de straffen van de FIFA nu eigenlijk in als een speler eenzijdig zijn contract verbreekt? Dit zijn de regels:
 

• Een speler moet een schadevergoeding betalen aan zijn oude club en de nieuwe club kan daar aansprakelijk voor worden gesteld.
• Een speler die in strijd met zijn contract handelt, kan een schorsing van minimaal 4 maanden krijgen.
• Een club die een speler aantrekt die contractbreuk heeft gepleegd, mag twee transferperiodes geen transfers doen.    

Vaak neemt het Hof van Justitie het advies van de advocaat-generaal over. "En ook nu is het gevoel dat het advies gevolgd zal worden", zegt Sven Demeulemeester van Atfield. 

"Het is dus de verwachting dat het FIFA-reglement en het sanctiemechanisme voor een speler die eenzijdig zijn contract verbreekt op de schop gaan. Dat zou een verschuiving betekenen van de machtsverhoudingen binnen het voetbal."

"Een speler zal nu zijn contract niet verbreken, want hij riskeert een speelverbod en een zware boete. Als die sancties wegvallen, ligt die optie er plots wel."

"Club Brugge vraagt bijvoorbeeld 20 miljoen euro voor Skov Olsen. Als hij evenwel zijn contract verbreekt, moet hij volgens het Belgisch arbeidsrecht een bepaalde vergoeding betalen, gebaseerd op zijn loon en contracttermijn. In plaats van 20 miljoen euro kan hij dan weg voor een paar miljoen euro."

Een bedrag dat topclubs liever zullen neertellen dan de transfersom die Club Brugge vraagt. "Zo verschuift de macht meer naar de topspelers en de topcompetities", aldus Demeulemeester.

Waarom zou een club nog astronomische bedragen betalen voor een voetballer, die zomaar zijn contract kan beëindigen? De uitspraak in Luxemburg kan morgen dus een einde maken aan de miljoenentransfers.

Voor de Belgische competitie, traditioneel een verkoophuis, zou het verdwijnen van het transfersysteem slecht nieuws zijn. "Het is dramatisch voor de Belgische competitie", beaamt Demeulemeester.

"België, Nederland en Portugal zijn de drie competities die het meest gaan afzien, omdat ze netto het meest verdienen aan de import en export van spelers. Het is ook het businessmodel van Genk, Club Brugge, Anderlecht... Spelers goedkoop aantrekken en met winst verkopen."

"Als het Hof zich uitspreekt in het voordeel van Diarra, dreigt dat businessmodel weg te vallen. De marge op een transfersom wordt een pak kleiner."

Bovendien verschilt het arbeidsrecht per land. "In België geldt de Wet van '78", aldus Demeulemeester. "Die is vrij flexibel: als je betaalt, kan je weg. In andere landen is dat moeilijker. In Italië moet je bijvoorbeeld naar een arbitragecommissie, wat het een pak moeilijker maakt om je contract te verbreken."

"Dat is dus nog een concurrentieel nadeel voor de Belgische voetbalclubs. In België zal het contract sneller verbroken worden."