Niet alleen virale infectie kan ontsteking van hartspier veroorzaken: onderzoekers zijn verrast na eerste conclusies
Amateurwielrenners die elk weekend enorm diep gaan en meermaals het volle pond geven, het is geen rariteit. Maar is het ook goed voor het hart? Het team van professor Ghekiere komt met enkele verrassende vaststellingen.
De aanleiding voor dit onderzoek vinden professor Olivier Ghekiere en zijn onderzoeksteam (UHasselt en Jessaziekenhuis) bij enkele recent gestopte profrenners.
Sep Vanmarcke, Niels Albert en Johan Vansummeren: allemaal moesten ze hun carrière vroeger dan verwacht stoppen omdat ze littekenweefsel op hun hartspier hadden ontwikkeld, met mogelijk levensbedreigende hartritmestoornissen tot gevolg.
Voor de oorzaak wordt er steevast gewezen naar virale infecties die een ontsteking kunnen geven op het hart. Vanuit dat herstel ontstaat dan littekenweefsel, net zoals bij een normale spierscheuring.
Maar kan littekenweefsel ook ontstaan zonder virale infectie?
Professor Ghekiere: "Bij verschillende renners zagen we littekens op de hartspier, maar was er geen klinisch verhaal van een hartspierontsteking waardoor we niet helemaal zeker zijn dat ze een virale onsteking hebben gehad."
Daarom ging het onderzoeksteam van Olivier Ghekiere dieper graven: is er ook een ontstekingsreactie mogelijk zonder dat er een virale infectie in het spel is? En wat is de impact van een lange inspanning met intensieve periodes op de hartspier?
De verwachting van de onderzoekers op deze vragen was: "neen", maar het antwoord was: "ja".
Bij verschillende renners zagen we littekens op de hartspier, maar was er geen klinisch verhaal van een hartspierontsteking waardoor we niet helemaal zeker zijn dat ze een virale onsteking hebben gehad.
Uit de scriptie van de onderzoekers:
Tot vandaag is de oorzaak van dit littekenweefsel echter niet duidelijk bij de meeste wielrenners. Een mogelijke oorzaak is een virus (zoals bijvoorbeeld corona) dat een ontsteking van de hartspier kan veroorzaken, wat uiteindelijk kan leiden tot de ontwikkeling van littekenweefsel.
Maar het is niet uitgesloten dat een langdurige en zware inspanning gepaard gaat met een (beperkte) ontsteking op de hartspier.
Met deze studie wilden we dus nagaan of een extensieve inspanning (tijdelijke) structurele en functionele veranderingen op de hartspier kan veroorzaken (zonder klinische symptomen).
Op naar de Franse Alpen voor een fiets- en een ziekenhuistest
Het onderzoeksteam trok voor dit onderzoek met 19 renners naar de Franse Alpen om er een Tour-rit uit 2021 na te bootsen. Een pittige etappe van 175 kilometer met meer dan 3.000 hoogtemeters.
De groep bestond uit zowel goede als minder goed getrainde renners, die tussen de 7 en 10 uur over het traject deden.
Hun bloed en hun hart werden zowel voor als na de etappe gecontroleerd.
"In 80% van de gevallen zagen we een stijging van het enzyme troponine. Dat is een bloedparameter die wijst op hartschade."
"Er is dus duidelijk een reactie die uitgelokt wordt op de hartspier. En dat is straf, want we gingen er eigenlijk van uit dat er geen verandering zou zijn op het hart."
"Wat we ook zagen, was dat renners die goed getraind waren en dieper konden gaan een fellere verhoging hadden van het enzyme troponine. Die groep zette hun hart dus meer onder druk dan de minder goed getrainden."
"Let op. Deze stijging werd meteen na de rit vastgesteld. Geen enkele deelnemer had klinische ongemakken tijdens het studieproject en de "hartschade" was tijdelijk."
Het devies van de professor: "Ook de hartspier heeft rust nodig"
Een verhoogde druk op het hart na langdurige intensieve inspanningen. Moet de modale wielrenner nu gaan panikeren?
"Neen. Zeker niet."
"We moeten sowieso nog onderzoeken of op lange termijn uit die verhoogde waarden ook littekenweefsel zou kunnen ontstaan. Zeker bij herhaalde lange en intensieve inspanningen."
"Daarom werken we aan de UHasselt en in het Jessaziekenhuis mee aan de pro@heart (prospective athlete's heart) studie, een internationaal onderzoek onder leiding van professor Guido Claessen dat atleten 20 jaar volgt."
"Wat wel is: als je een virale infectie hebt, moet je oppassen. We weten dat de ontstekingsreactie op het hart veel groter is voor mensen met griep of virale infectie. Sowieso is het bij een virale infectie onverstandig om zware inspanningen te doen."
"Maar daarnaast is de boodschap: ook de hartspier heeft rust nodig. Net zoals andere spieren in het lichaam. Doe niet elke dag zulke inspanningen."
"En als je dan toch een meerdaagse trip maakt. Luister dan naar je lichaam. Als je voelt dat het minder gaat, begin er dan op 2e en 3e dag toch niet alles uit te halen."