In deze nieuwe reeks van Sporza @school beantwoorden wij vragen waarvan jij niet wist dat je het antwoord wilde weten. Vandaag plaatsen we onze schijnwerpers op triatlon. Hoe is die loodzware sport ontstaan?
San Diego, de wieg van de triatlonsport
3,8km zwemmen, 180,2km fietsen en 42,195km lopen. En dat allemaal vlak na elkaar. Letterlijk een driekamp dus, ofwel in het Grieks: een triatlon. Maar hoe is die loodzware combinatie van duursporten eigenlijk ontstaan?
De moderne triatlon zag in 1974 het levenslicht. In 1920 en 1930 waren er ook al enkele voorlopers op de sport, maar pas vele jaren later werd in San Diego voor het eerst een wedstrijd georganiseerd die effectief de naam "triatlon" kreeg: de "Mission Bay Triathlon".
De volgorde van de disciplines was toen wel nog anders en er moesten ook heel wat minder kilometers afgewerkt worden. Eerst zo'n 8 km lopen, dan goed 8 km fietsen en tot slot iets meer dan 500m zwemmen.
Hoe Eddy Merckx de Ironman mee vorm gaf
De volledige triatlon zoals wij hem vandaag de dag écht kennen, ontstond 3 jaar later. In 1977 kreeg de bekendheid van de sport een enorme boost door de oprichting van de Ironman van Hawaï. En niemand minder dan wielergrootheid Eddy Merckx zit daar een klein beetje voor iets tussen.
We bevinden ons in 1977 op het eiland Honolulu in de bar "Primo". Marineofficier John Collins, die in 1975 had deelgenomen aan zo'n triatlon in San Diego, vroeg zich af welke sporters de beste conditie hebben: lopers, zwemmers of fietsers?
Collins had namelijk een artikel gelezen over wielrenner Eddy Merckx. Daarin stond dat onze landgenoot het hoogst gemeten maximale zuurstofopnamevermogen (VO2max) van alle atleten ter wereld had. Een indicatie dat wielrenners de beste conditie hebben?
De allereerste Ironman van Hawaï
Om de proef op de som te stellen, besloten Collins en zijn vrouw Judy een wedstrijd te organiseren die alle langeafstandsraces van Honolulu samenbracht. Dat waren de Waikiki Roughwater Swim (3,8km), de Around Oahu Bike Race (185km) en de marathon van Honolulu (42,195km), in die volgorde.
Hoe werd die volgorde bepaald? Dat kwam vooral geografisch het best uit met de vertrek- en startplaatsen van de verschillende onderdelen. Maar zwemmen als startdisicipline zou ook een veiligheidskwestie geweest zijn, omdat er ook mensen bij waren die minder goed konden zwemmen. Zo kon men het best toezien dat niemand verdronk.
In 1978 vond de race effectief plaats. Gordon Haller, een 27-jarige lokale taxichauffeur, kwam als eerste over de finish en mocht zich daarom de allereerste Ironman noemen. De intussen wereldberoemde Ironman van Hawaï was geboren. Eén jaar later deden er voor het eerst ook vrouwen mee. De eerste Ironwoman heette Lyn Lemaire.
Sinds 2000 een olympische discipline
Na een tijd ontdekten de Amerikaanse media de wedstrijd en ging de sport de hele wereld over. Triatlons werden vanaf dan overal georganiseerd.
Sinds de Olympische Spelen van Sydney in 2000 is triatlon ook een olympische discipline, al zijn de afstanden korter (gelijkaardig aan die van een kwarttriatlon): 1,5 km zwemmen, 40 km fietsen en 10 km lopen.
Zo zag de eerste olympische triatlon bij de vrouwen er uit:
Als de Spelen van Tokio volgend jaar kunnen plaatsvinden, zal ook de gemengde estaffette in het triatlon zijn intrede doen op de Spelen. 4 atleten strijden dan samen voor hun land: 2 vrouwen en 2 mannen.
Veel triatleten beginnen trouwens op de olympische afstand om dan uiteindelijk door te groeien naar de Ironman (volledige triatlon).
Hoewel triatlon dus een olympische sport is, blijft de Ironman van Hawaï door z'n heroïsche karakter nog altijd de jaarlijkse hoogmis van de triatlonsport.
Wist-je-datjes:
Belgische winnaars van de Ironman van Hawaï:
- Luc Van Lierde (1996 & 1999)
- Frederik Van Lierde (2013)
Wereldrecordhouder mannen:
- Jan Frodeno (Dui): 7 uur, 35 minuten & 39 seconden
Wereldrecordhouder vrouwen:
- Chrissie Wellington (GBr): 8 uur, 18 minuten & 13 seconden
Luc Van Lierde was de eerste Europeaan die de Ironman van Hawaï kon winnen:
De vroege (Belgische) triatlongeschiedenis op een drafje:
- 1974: Ontstaan van de moderne triatlon in San Diego
- 1978: Eerste Ironman van Hawaï
- 1979: Ook vrouwen doen mee in Hawaï
- 1982: Eerste triatlons in België
- 1983: Wilfried Van Aken neemt als eerste Belg ooit deel aan de Ironman van Hawaï
- 1985: Eerste officiële BK, Karel Blondeel wint in Berlare
- 1989: Eerste WK, in Avignon
- 1996: Luc Van Lierde wint als eerste Belg én als eerste Europeaan ooit de Ironman van Hawaï
- 2000: Triatlon debuteert op de Olympische Spelen van Sydney