Sportarts over hartstilstand bij jonge sporters: "Kinderen in school leren reanimeren"

Jaarlijks zouden tientallen jonge sporters een hartstilstand krijgen, maar hoe groot het probleem is, is voorlopig onduidelijk. Na de dood van de 15-jarige renner Jarne Lemmens in zijn slaap vorige maand kreeg de SKA heel veel vragen over hartproblemen bij jonge sporters. Hoe vaak komt het voor? Wie loopt een verhoogd risico? Wat valt eraan te doen? Op het symposium vanmiddag in Antwerpen zoekt SKA samen met Gezond Sporten Vlaanderen naar antwoorden en maatregelen.

Ook sportarts Tom Teulingkx weet niet om hoeveel gevallen het gaat. "Dat is zeer moeilijk in te schatten omdat we een slechte registratie bijhouden in Vlaanderen en België. Sportgerelateerd overlijden valt een beetje tussen 2 zaken in: enerzijds spreken we over een natuurlijk overlijden. Maar als we echt de doodsoorzaak willen opzoeken en een autopsie moeten uitvoeren, dan moeten we dat beschouwen als een niet-natuurlijk overlijden. Dan komt er een hele structuur in actie en volgt er een gerechtelijk onderzoek. Dan is het natuurlijk zeer moeilijk voor ouders en nabestaanden. Dat is voor hen heel belastend."

Een hartstilstand gebeurt ook niet altijd op een sportterrein, zegt Teulingkx. "Als het daar gebeurt en onder de camera's, is het evident. Maar als iemand gaan sporten is, gedoucht en aangekleed is en in zijn zetel overlijdt, spreken we ook van een sportgerelateerd overlijden. Er zijn veel overlijdens die door de mazen van het net glippen."

"We schatten dat het gaat over een aantal tientallen. Maar als het over een 30, 40 of 50 jonge mensen gaat, is het toch een maatschappelijk probleem waar we toch meer zicht op willen krijgen."

Vanwaar moeten nu de antwoorden op de problematiek komen? "We willen om te beginnen een goeie registratie van deze overlijdens. Dat begint met een vorm van meldpunt. We willen bij een overlijden een systeem in werking zetten met enkele medische experts - geen gerechtelijke, want we willen het uit de gerechtelijke sfeer halen - die een onderzoek starten", stelt Teulingkx voor.

"Dat kan gaan over de omstandigheden van het overlijden, getuigenissen, sportmedische onderzoeken vooraf, maar ook de autopsie. Dat laatste is zeer belangrijk, omdat er toch wel ergens een blinde vlek is in onze kennis."

"We weten niet juist wat het mechanisme is. We hebben wel een aantal hypotheses, maar door doorgedreven medische autopsies met ook genetisch onderzoek kunnen we enerzijds oorzaken gaan zoeken en anderzijds ook nagaan of nabestaanden niet hetzelfde risico lopen."

Er is nog geen meldpunt in ons land. "Maar er is wel al een wetgeving gestemd. De invulling van dat kader moet nog gebeuren. In het ideale scenario komt er een Europees meldpunt, zodat we over meer data beschikken. Wij moeten de aanzet geven en hopelijk volgen dan de andere landen."

Teulingkx ziet de conclusies van het congres vanmiddag op 3 pijlers steunen: "Enerzijds preventie. We moeten sportmedische onderzoeken meer kenbaar maken naar sporters, omdat we preventief toch al 85 procent van de hartaandoeningen kunnen opzoeken."

"Anderzijds willen we meer inzetten op reanimatie en AED-toestellen of hartstarters. Iedereen moet kunnen reanimeren. We pleiten ervoor dat kinderen van 12 jaar dit aanleren in scholen of in sportclubs. Dat is perfect mogelijk op een simpele manier."

"Ten derde moeten we werk maken van de invulling van de belangrijke wetgeving die gestemd is. We moeten een kader scheppen om deze cases grondig te onderzoeken."