Supporters aan de macht: een verrijking of een bedreiging? “Beter koop je een club zónder fans”

De betreurde Yasmine zong ooit "Meisjes aan de macht".

Wel, in het voetbal lijken de fans meer dan ooit tevoren de controle te hebben over clubs. Zou Roger Vanden Stock vroeger geplooid zijn voor een ontevreden achterban?

Na boycots en een dreigende open brief door supportersclubs kon Wouter Vandenhaute nu bijna niet anders dan inbinden.

Voor de topper tussen Club en Anderlecht begrepen analisten Franky Van der Elst en Gert Verheyen het niet. "Ik blijf het jammer vinden dat fans zo ver kunnen en willen gaan", klonk het bij die eerste. "Het is niet aan hen om te bepalen wie voorzitter is, wél aan een Raad van Bestuur."

Verheyen knikte: "Ik kijk daar met verbazing naar. Wat is de verplichting van clubs tegenover supporters uiteindelijk? Ze moeten kunnen aanvaarden dat er geregeld een verkeerde of onpopulaire beslissing wordt genomen. Achteraf is het makkelijk praten..."

Op Twitter deelde podcastmaker en Mechelen-supporter Evert Winkelmans die mening allerminst.

"Ons voetbal heeft nood aan méér georganiseerde supportersinspraak en -participatie", klonkt het. "Gebruik de blutsen niet om alles steeds te begraven."

Het mag duidelijk zijn dat de meningen over de kwestie sterk verschillen - en zoals vaak ligt de waarheid wellicht in het midden. Toch zal niemand ontkennen dat supporters steeds radicaler te werk gaan om hun onvrede te uiten.

Wie daarover mee kan spreken? Roland Duchâtelet.

Enkele jaren geleden stond de ondernemer aan het hoofd van een voetbalimperium dat uit een handvol clubs in binnen- en buitenland bestond. 

Zeker bij Standard en Charlton was zijn voorzitterschap controversieel en ongewenst bij de fans, die op een bepaald moment zelfs zijn bureau bestormden en hem persoonlijk bedreigden.

Hoe kijkt hij naar de supporterscoup bij Anderlecht?

"Het is een sociaal fenomeen geworden", zucht Duchâtelet. 

"Eenmaal je in zo'n situatie belandt, kan je het bijna niet meer managen. Kijk, fans reageren emotioneel, maar vergeten de zakelijke kant. Vaak hebben vertegenwoordigers ook een eigen agenda of profileringsdrang. Het is één van de grote problemen in het moderne voetbal."

Duchâtelet - ondertussen uit het voetbal verdwenen - wijst vooral naar de situatie in Duitsland. Daar zijn de fans hoofdeigenaar van de club door de befaamde 50+1-regel, met steeds een meerderheid van de stemmen.

"Voor veel clubs is dat rampzalig, een drama. Oké, je hebt natuurlijk het oppermachtige Bayern, maar andere ploegen zijn door de regelgeving niet meer in staat om te wedijveren met Engelse of Spaanse clubs. En dat ligt niet aan het management."

Het advies van Duchâtelet is dan ook opmerkelijk: "Een investeerder koopt beter een club zonder fans", lacht hij. "Dan heb je er ook geen last van. Zo zijn er succesvolle voorbeelden genoeg - kijk maar naar de opmars van Red Bull met Leipzig."

Een alleenheerschappij zonder aanhang? Bij podcastmaker en KV Mechelen-fan Evert Winkelmans komen de haren recht. Hij pleit bevlogen voor meer supportersinspraak.

"Aandeelhouderschap zoals in Duitsland is het absolute summum, maar er zijn ook andere vormen mogelijk", meent Winkelmans.

"Door fans te betrekken zouden veel problemen op voorhand vermeden kunnen worden. De situatie op Anderlecht zou in dat geval nooit zo ontvlambaar geweest zijn, want dan heeft iedereen een beter besef van het nieuwe verhaal en de moeilijkheden."

Winkelmans noemt het verhaal van amateurclub Lyra-Lierse, waar fans mede-eigenaar worden van de club, als schoolvoorbeeld. Ook KAA Gent zette volgens hem een stap in de juiste richting door een fanboard op te richten.

Zijn eigen grote liefde KV Mechelen heeft dan weer een verankerde supportersparticipatie met een beperkt aandeel aandelen in de NV.

"Ondanks onze aanwezigheid gebeuren er nog altijd fouten, maar daartegenover staan honderd zaken die beter lopen", aldus Winkelmans.

"Weet je, welke bevolkingen zijn de gelukkigste in de wereld? Niet de landen waar het volk niet gehoord wordt. Voor bedrijven geldt hetzelfde. Waarom zou het voetbal dan anders in elkaar zitten? Wij-tegen-zij werkt niet, je moet het sámen doen."

Volgens de podcastmaker hebben veel clubleiders ook nog een foutief beeld van een overleg met supporters.

"Ze vrezen dan dat er mannen met bivakmutsen de vergaderzaal binnenstormen", lacht hij. "Evenmin is het de bedoeling dat fans gaan bepalen welke spits er gekocht moet worden of het tijd is om de trainer te ontslaan. Daar stel je vakmensen voor aan."

Bij Anderlecht hopen de fans dat toch.