Finalist op élk toernooi, van U16 tot seniors: wat is het geheim van basketbalnatie Spanje?
Voor Spanje was 2022 een grand cru basketbaljaar, waarin het op elk belangrijk toernooi de finale haalde, van U16 tot bij de seniors, met als orgelpunt de Europese titel van de Spaanse mannen. Wat is het geheim van het Spaanse basketbal? Sporza legde zijn oor te luister bij de Belg Pascal Meurs, professioneel basketbalcoach in het Spaanse Valencia.
Eén kleine nuance om te beginnen: Spanje zal op het komende WK bij de vrouwen niét de finale spelen, simpelweg omdat de Spaanse dames zich niet konden kwalificeren.
Voor de rest is de Spaanse basketbalzomer er eentje voor de geschiedenisboeken. Hou u vast: goud op het EK bij de mannen, goud op het EK U20 bij de mannen en de vrouwen en ook goud op het EK U18 mannen. Voorts waren er zilveren medailles op het EK U18 vrouwen, de WK's U17 (mannen en vrouwen) en de EK's U16 (mannen en vrouwen).
In totaal dus 9 finales, waarvan er 4 gewonnen werden. Een indrukwekkende medailleoogst, waar andere landen alleen maar van kunnen dromen. Coach Pascal Meurs werkt zelf in Spanje en weet als geen ander waarom het Spaanse basketbal zo succesvol is. Hij ziet verschillende redenen: de cultuur, de coaching en de filosofie en ook de sterke eigen competitie.
De cultuur: "Spanje is een echt basketballand"
Eén dag na de Spaanse triomf loopt Pascal Meurs met een brede glimlach rond in Valencia. "Want Spanje heeft op dit EK één keer verloren en dat was tegen België. Het is hier dus aangenaam vertoeven op dit moment. Ik kan hier iedereen recht in de ogen kijken", opent de Belg met een knipoog.
"Iedereen praat vandaag wel over de Europese titel. De kranten staan er vol van en dan bedoel ik ook echt de voorpagina's, niet ergens achteraan in het sportkatern. Op zo'n moment besef je dat je in een echt basketballand, een echt sportland bent."
"Iedereen kan hier meepraten over basketbal. Van jong tot oud hebben ze een mening over basketbal en ze begrijpen ook allemaal tot op zeker niveau het spelletje, de tactische zaken. Dat is toch heel anders dan bij ons."
"Nog een concreet voorbeeld: hier in de jeugdacadamie bij Valencia heb je de "Wall of Dreams", waarop de naam van elke jeugdspeler staat die het ooit tot de 1e ploeg geschopt heeft. Elke dag zie je hier honderden kinderen met de glimlach binnenkomen, allemaal in dezelfde uitrusting en allemaal met dezelfde droom: hun naam op de Wall of Dreams."
De coaching en de filosofie: "Iedereen op dezelfde lijn"
Pascal Meurs looft naast de Spaanse basketbalcultuur ook het niveau van coaching in Spanje. "Dat ligt echt ontzettend hoog", stelt hij elke dag vast. "Ik denk dat de voorwaarden om als jeugdcoach aan de slag te gaan nergens ter wereld zo streng zijn als hier. Je moet echt al een heel pakket studies en cursussen onder de knie hebben voor je samen met kinderen op het terrein mag stappen."
"Het is ook niet alleen de coaching, maar er zit ook een heel duidelijk lijn in", gaat Pascal Meurs voort. "Er is een duidelijke filosofie en je herkent de speelstijl van Spanje. In de EK-finale zag je gisteren bepaalde plays die je 2 maanden geleden al zag bij de U16."
"Het is natuurlijk niet zo dat wanneer je 1e ploeg zo'n play loopt dat de U16 daar ook meteen succes mee zullen hebben, maar het is wel een voorbeeld van hoe die filosofie en die lijn aan de oppervlakte komen."
"Alle coaches en alle selecties zitten op dezelfde lijn en volgen dezelfde filosofie. Bondscoach Sergio Scariolo zit ook vaak samen met de staf van de verschillende nationale jeugdteams en bovendien zit ook binnen de clubs iedereen nog eens op dezelfde lijn. Dat wordt hier van binnenuit heel strikt opgevolgd en uitgevoerd."
Er is een duidelijke filosofie en je herkent de speelstijl van Spanje.
De naam is gevallen: Sergio Scariolo. Hoe groot is het aandeel van de Italiaanse topcoach in de Spaanse successen? "Op dit EK heel groot, hij heeft heel straf gecoacht", zag Pascal Meurs.
En in het bredere plaatje? "De successen van het Spaanse basketbal zijn natuurlijk een werk van jaren. Maar dat er veel overleg is tussen de verschillende jeugdcategorieën en dat iedereen dezelfde spelfilosofie hanteert, is wel een van de stokpaardjes van Scariolo. Hij heeft het niet uitgevonden, maar legt er wel de nadruk op."
Wat is er typisch Spaans in basketbal? "Onder meer de looplijnen in transitie en de intensiteit van spelen en verdedigen, altijd met veel druk op de bal. En dat doen ze nagenoeg de hele wedstrijd lang, over het hele veld. Spanjaarden worden ook opgeleid om "ballen" te hebben: ze durven risico's te nemen, terwijl in andere landen meer voor zekerheid gekozen wordt."
De competitie: "Het niveau in Spanje is belachelijk hoog"
Een laatste belangrijke pijler van het Spaanse succes: de sterke eigen competitie. De hoog aangeschreven ACB is wellicht de sterkste clubcompetitie na de NBA. "Het niveau van de ACB is gewoon belachelijk", vindt Pascal Meurs.
"Alle spelers die gisteren Europees kampioen geworden zijn, spelen in de ACB, met uitzondering van de NBA-spelers en de genaturaliseerde Lorenzo Brown."
"Om een idee te geven hoe hoog het niveau is: het voorbije seizoen zijn Andorra en Burgos gedegradeerd, terwijl Andorra wel de halve finales van de EuroCup speelde en Burgos de voorbije jaren 2x de Champions League won. Dat illustreert wel hoe hoog het niveau in de Spaanse competitie is."
"Planning, hard werken en een tikkeltje geluk"
Alle ingrediënten lijken dus aanwezig voor Spanje om nog jaren mee te draaien aan de basketbaltop. Kunnen andere landen de kloof nog ooit dichtgefietst krijgen?
"Het succes van Spanje is niet genetisch bepaald. Het is niet zo dat ze hier andere fysieke kwaliteiten hebben. In dat geval was het onmogelijk geweest om die kloof te dichten", zegt Meurs.
"Planning en hard werken: dat is het geheim van het Spaanse basketbal. De jeugdopleiding minutieus inplannen en keihard werken met een zo groot mogelijke vijver om uit te vissen."
"Daarvoor moet je natuurlijk ook zorgen dat de sport zo populair mogelijk is, zodat ook de meest sportieve kinderen voor basketbal kiezen. Er is niks wat niet in te halen is, al spreken we dan natuurlijk wel over een termijn van enkele jaren."
"Vergeet ten slotte ook niet dat die successen van deze zomer ook wel uitzonderlijk zijn. Daar is ook wel wat geluk mee gemoeid. Op het voorbije EK had Spanje net zo goed kunnen verliezen van Litouwen in de kwartfinales. En dan was er vandaag geen vreugde geweest, wel kritiek", besluit Pascal Meurs.
