Baantjes trekken beu? Ga deze zomer eens zwemmen in open water
Bij mooi weer ruilen fervente zwemmers het zwembad graag in voor open water. Het zorgt voor een ander decor, meer beleving in de natuur én staat je toe om een lange training te doen zonder dat je elke 25 of 50 meter moet omkeren. Zin om het zelf eens te proberen? Wij laten je veilig te water gaan.
Openwaterzwemmen in Vlaanderen is niet zo vanzelfsprekend. Waar kan het? Mag je alleen gaan? Welke voorzorgen moet je nemen? We klopten aan bij federaties Zwemfed en Triatlon Vlaanderen voor verduidelijking.
Veel water, weinig zwemplekken
"Er zijn jammer genoeg niet zoveel plekken in Vlaanderen waar je in open water mag zwemmen", klinkt Inge Leeten van Zwemfed weinig positief. "In België is het enkel toegestaan op een beperkt aantal plaatsen én moet er bovendien iemand met basiskennis van reddings- en reanimatietechnieken aanwezig zijn."
"Andere Europese landen, zoals Nederland, hebben een heel ander uitgangspunt: ze gaan uit van de eigen verantwoordelijkheid en geven enkel op gevaarlijke plaatsen (bv. door slechte waterkwaliteit) aan dat zwemmen er verboden is. Daardoor zijn er veel meer zwemmogelijkheden in open water"
"Maar bij ons is de situatie dus eerder nijpend. Er zijn wel enkele steden en gemeenten die zwemplassen of -vijvers ter beschikking stellen (incl. redder) tijdens bepaalde tijdstippen. Op de website Kwaliteit Zwemwater vind je een overzicht."
Gelukkig is er volgens Inge Leeten nog een andere optie: "Sinds de coronacrisis zetten meer clubs van Zwemfed in op trainingsmomenten in open water. Je aansluiten bij zo'n club geeft de meeste kans om te kunnen trainen."
Bij Triatlon Vlaanderen (3VL) valt eenzelfde geluid te horen. Algemeen directeur Simon Plasschaert: "Openwaterzwemmen gaat eigenlijk altijd door in georganiseerd verband. Voor wie graag in de natuur zwemt, is een clublidmaatschap dus zeker aangeraden."
"Om het aanbod voor onze leden te vergroten, moedigen wij clubs trouwens aan hun trainingen open te stellen voor andere 3VL-leden. Zo kunnen ze overal in Vlaanderen veilig genieten van open water."
Daarnaast organiseert Sport Vlaanderen Willebroek vanaf mei elke dinsdag en donderdag van 18 tot 21 uur openwatertrainingen. De roeibanen lenen zich perfect voor lange zwemsessies. Je moet wel lid zijn van een zwem- of triatlonclub.
Ook Triatlon Vlaanderen is regelmatig in Willebroek te vinden, zegt Plasschaert: "Vier keer per jaar organiseren we er Training Days. De coaches van de Belgian Hammers, de nationale triatlonploeg, helpen je daar je skills in open water te verbeteren. Het is enkel voor 3VL-leden, maar wel helemaal gratis."
Wat zegt de wet(suit)?
Wie buiten de toegelaten zones gaat zwemmen, riskeert een fikse GAS-boete. Maar wat zegt de wet nog? Inge Leeten: "Er is één basisregel: ga nooit alleen zwemmen, dat is strikt verboden. Er moet minstens iemand aan de kant staan die de reddings- en reanimatietechnieken onder de knie heeft. Het is een extra argument om je aan te sluiten bij een club: tijdens de vaste traingsuren ben je altijd in regel."
Over materiaal is er geen wettelijke kader, maar zowel Zwemfed als 3VL raden het gebruik van een wetsuit en een zwemboei aan. "Je kan er je autosleutels in opbergen, het verhoogt de zichtbaarheid en bij krampen kan je er even steun zoeken", somt Inge Leeten de voornaamste troeven van een boei op. "Ze hinderen ook totaal niet en zijn niet duur. Voor 15 euro heb je er al eentje."
Er is één basisregel: ga nooit alleen zwemmen, dat is strikt verboden
Ook een wetsuit heeft meer voor- dan nadelen, weet Simon Plasschaert: "In de eerste plaats beschermt het je lichaam tegen de kou. Je neemt de watertemperatuur best als indicator. Bij triatlonwedstrijden is een wetsuit verplicht onder de 16°. Tussen 16 en 22* is de keuze vrij, maar boven 22° is het dan weer verboden."
"Daarnaast verkleint een wetsuit de kans op zonnebrand én heeft het een bepaald drijfvermogen. Dat is mooi meegenomen bij lange trainingen."
Nog een materiaaltip: "We raden aan een fel gekleurde badmuts te dragen, ook dat zorgt voor een betere zichtbaarheid."
Een wetsuit heeft tal van voordelen: het beschermt je tegen de kou, verkleint de kans op zonnebrand en heeft een bepaald drijfvermogen
Tips voor beginners
Zin gekregen om het eens in open water te proberen? Ga dan niet onvoorbereid het water in. Met deze tips van Zwemfed en Triatlon Vlaanderen wordt je eerste openzwemtraining vast een leuke ervaring:
- Ga indien mogelijk 's morgens vroeg of 's avonds laat zwemmen. Zo vermijd je de hitte en de drukte.
- Verken de locatie. Check vooraf waar je het water veilig kan ingaan en verlaten.
- Smeerem. Bescherm je huid tegen zonnebrand. Op het water is extra voorzichtigheid geboden door de weerkaatsing van UV-stralen.
- Spring nooit in water dat je niet kent. De koude onderstroom kan een shock veroorzaken met spierkramp en ongecontroleerde admhaling tot gevolg.
- Doe een warming-up. Zo bereid je je spieren voor op de instant actie die het diepe water van je vraagt. Laat je ook best geleidelijk in het water zakken.
- Luister naar je lichaam en vertrouw op je gevoel. Krijg je het koud? Wordt de stroming te sterk? Ga dan uit het water.
- Geniet! Al zijn de beschikbare plaatsen en momenten in Vlaanderen eerder beperkt, toch is er genoeg ruimte om in alle rust en vrijheid van de natuur te genieten.
