De muur van Mancini: hoe Italië al meer dan 1.000 minuten geen goal incasseerde

“Attack wins you games, defence wins you titles.”

De quote van Alex Ferguson is ondertussen legendarisch. Het is er eentje die believers van de Italiaanse nationale ploeg dit EK graag bovenhalen.

Geef ze eens ongelijk: de Azzurri vloerden met gemak Turkije (3-0), Zwitserland (3-0) en Wales (1-0) in de groepsfase. Ze verlengden zo hun ongeslagen reeks tot 30 matchen.

Daarvan won Italië zelfs de laatste 11 duels, zonder één tegendoelpunt te slikken. Het maakt dat de teller op 1.055 minuten zonder geïncasseerde goal staat. Nog 88 minuten en het legendarische record uit 1974 is gebroken. 

Eén bemerking moet gemaakt worden: Italië heeft al lang geen grote tegenstander meer ontmoet. Maar toch maken de straffe cijfers Italië één van de topfavorieten op dit EK.

Een wereld van verschil met de deprimerende sfeer die rond de nationale ploeg heerste na de schokkende niet-kwalificatie voor het WK 2018 in Rusland.

Die ommekeer is volledig de verdienste van trainer Roberto Mancini. Sinds de coach in 2018 de fakkel overnam, reanimeerde hij de voetbalnatie. Dankzij een uitgekiende selectiepolitiek en een welgekozen tactisch plan.

Vooral met een onpasseerbare verdediging dus. Hoe Mancini dat deed? Het antwoord is paradoxaal: net door méér voor de aanval te kiezen. Allerminst het befaamde catenaccio. 

Dit Italië presenteert zich niet zoals op het vorige EK in 2016. Onder Antonio Conte lag de focus toen op defensieve zekerheid, met een 5-3-2 opstelling die rekende op de counter.

Herinner u nog de openingsmatch van de Rode Duivels op dat toernooi. De Belgen gingen met 0-2 onderuit na goals van Giaccherini en Pellè. Zelf kregen de Belgen - buiten eentje voor Lukaku - amper een kans.

Mancini pakt het 5 jaar later compleet anders aan. De coach kiest voor een flexibele 4-3-3 met enkele vaste patronen.

Zich ingraven en louter op de tegenaanval speculeren is nooit plan-A, al kan Italië het wel. Mancini legt liever de nadruk op zélf de bal in de ploeg hebben en een snelle balrecuperatie met hoge pressing.

In balbezit schuift één van de flankverdedigers (vanavond wellicht Di Lorenzo en Spinazzola) voortdurend heel hoog mee naar voren. De back wordt zo een vierde aanvaller, die een overtalsituatie moet creëren. 

Wanneer Italië de bal niét heeft, trekt de “Muur van Mancini” zich op. De formatie transformeert dan naar een 4-5-1. De centrale verdedigers (meestal Chiellini en Bonucci) verdedigen dicht bij elkaar om het centrum gesloten te houden.

Voor het duo vormen de 3 middenvelders een eerste afweermuur. Verratti (of Locatelli), Barella en Jorginho gedragen zich daarin als pitbulls die jagen om de bal zo snel mogelijk te veroveren. 

Mocht iemand toch door de dubbele gordel geraken, is er nog altijd Gianluigi Donnarumma. Het nog altijd maar 22-jarige supertalent is de troonopvolger van naamgenoot Gianluigi Buffon. De doelman trekt binnenkort transfervrij naar PSG, waar hij 60 miljoen in 5 jaar zal verdienen.

De structuur van de Italiaanse muur is bijna altijd dezelfde, al kunnen de bakstenen soms verschillen.

Vanavond tegen Oostenrijk zou dat wel eens uit noodzaak kunnen zijn. Normaal zijn gouden oudjes Giorgio Chiellini en Leonardo Bonucci de vaste tandem centraal achterin, net zoals bij Juventus. Alleen liep Chiellini in de partij tegen Zwitserland een dijblessure op, waardoor hij onzeker is voor de 1/8e finale.

Normaal wordt Francesco Acerbi zijn vervanger. De verdediger van Lazio krijgt wellicht de voorkeur op de 22-jarige Alessandro Bastoni. Nochtans was die laatste afgelopen seizoen indrukwekkend bij landskampioen Inter.

Ook op de flanken zal Mancini moeten schuiven. Alessandro Florenzi staat al sinds het openingsduel tegen Turkije aan de kant met een kuitblessure. Napoli-pion Giovanni Di Lorenzo is zijn doublure. 

Op het middenveld ligt de teruggekeerde Marco Verratti in balans met groepsfase-revelatie Manuel Locatelli. Normaal staat de stofzuiger van PSG aan de aftrap.

Maar u merkt: ongeacht de basiself wacht Oostenrijk een helse klus om Italië te verrassen. En mocht dat niet lukken, krijgt Romelu Lukaku (hopelijk) de kans om de muur eindelijk te slopen.