"Ivan De Verschrikkelijke" verwelkomt Gent: sigarettenroller wordt "revolverheld" en maatje van Poetin

Kort berichtje 2 weken geleden in het nieuws: Ivan Savvidis, voorzitter van PAOK Saloniki, is veroordeeld tot 2 jaar voorwaardelijk omdat hij het voetbalveld opliep met een pistool, schijnbaar om de scheidsrechter te belagen.

Het nieuws passeerde bijna geruisloos. Savvidis is immers niet aan zijn proefstuk toe en van een vreemde frats meer of minder in het Griekse voetbal kijken we nauwelijks nog op.

Behalve zijn naam heeft Ivan Savvidis niet zoveel met Griekenland. Savvidis is op het platteland van Georgië (ex-Sovjetunie) geboren uit Pontisch-Griekse ouders en heeft tot zijn 40e zijn voorouderlijk vaderland zelden gezien. Pas in 2008 richt hij zijn vizier op de regio rond havenstad Thessaloniki, in het Griekse departement Macedonië.

De financiële crisis die volgde op de wereldwijde recessie van 2008 heeft de economie van het land haast gedecimeerd. Thessaloniki wordt bijzonder hard getroffen en de wrok van het arme noorden richting hoofdstad vormt de ideale voedingsbodem voor Savvidis om zich nog meer te verrijken.

Want Savvidis kan zijn roebels dan al niet meer tellen. Als 15-jarige heeft hij het ouderlijk huis verlaten en begint hij in Rostov als arbeider te werken in een staatstabaksfabriek. Na zijn studie en legerdienst praat hij zich een weg naar de top en wordt hij al snel algemeen directeur van een geprivatiseerde tabaksfabriek.

Zijn firma Donskoy vergeet de medemens en dan vooral het Russische leger niet. Jaarlijks schenkt hij aan de militairen gratis 1 miljard sigaretten weg. Het hoeft geen betoog dat dat bijzonder geapprecieerd wordt bij de Russische leiders. In 2003 levert zoveel barmhartigheid hem een plaats in de Doema op, het Russische parlement. President Poetin heeft zijn naam op een belangrijke plaats in zijn adressenboekje staan. 

Eens in Thessaloniki maakt hij deel uit van een consortium dat de haven heeft gekocht, een strategisch belangrijke plek voor de NAVO en dat door Rusland met argusogen wordt bekeken. Gesuggereerd wordt dat Savvidis het beleid in Moskou informeert over de transacties in en rond de haven.

Savvidis koopt ook kranten, een televisiezender, hotels, strandresorts en veel onroerend goed. Kortom, hij is de economie van de havenstad gaan domineren.

Als hij in 2012 ook de meerderheid van de aandelen van voetbalclub PAOK Thessaloniki verwerft, wordt hij een lokale held. Savvidis wordt gezien als een tegengif. Een rijke buitenstaander, niet afhankelijk van staatssteun en symbool van het verzet tegen de corruptie in het voetbal, dat volledig gedomineerd wordt de clubs uit hoofdstad Athene.

“Gezonde partijen vechten tegen een goed georganiseerd corrupt systeem”, verklaart hij al snel. “Elke dag groeit onze supporterskern. We moeten de krachten bundelen en bewijzen dat eer, gerechtigheid en fatsoen boven de belangen van één enkele club staat”, waarmee hij naar Olympiakos verwijst. Koren op de molen van de agressieve, vaak barbaarse achterban van PAOK.

Met die fanatieke aanhang achter zich wordt de aanval op Athene  - soms letterlijk - ingezet. Savvidis haalt bekende namen uit het Europees voetbal: Huub Stevens, Frank Arnesen, Igor Tudor. Ook Maarten Martens of Dimitar Berbatov maken hun opwachting. Prijzen worden niet meteen gepakt. Pas in 2017 verovert PAOK voor het eerst sinds 2003 de beker.

Savvidis strijdt niet enkel tegen het systeem, ook zijn eigen gedrag leidt tot problemen. "Hij is een emotionele driftkikker", zei ex-Oranje-international Hedwiges Maduro, die enkele jaren bij PAOK speelde. "Als we verloren schold hij ons in de kleedkamer uit voor het vuil van de straat, maar bij winst de week erop kregen we zomaar een bonus. Balans was er niet te vinden."

Succes is (nog) niet te koop en de tegenstand uit Athene weet zich ‘goed’ te verdedigen. In 2016 verbiedt Savvidis zijn ploeg om de terugmatch in de halve finales van de beker te laten spelen. “We doen niet meer mee met dit circus.” In de heenmatch op eigen veld tegen Olympiakos bestormen woedende supporters het veld na een ‘discutabele’ beslissing van de scheidsrechter waarna die de match meteen affluit. 

De rijke zakenman laat zich evenwel niet de mond snoeren, maar heeft de zenuwen niet meer onder controle. In maart 2018 loopt het helemaal uit de hand bij de wedstrijd tussen PAOK en AEK Athene, een match die titelbepalend kan zijn.

In de 90e minuut scoort thuisverdediger Varela de 1-0, maar de treffer, die PAOK aan de leiding zou brengen in de stand, wordt afgekeurd voor buitenspel.

Het bestuur van PAOK met Ivan Savvidis op kop, geflankeerd door zijn lijfwachten, loopt tot twee keer toe het veld op om verhaal te halen bij de scheidsrechter. Op zich niets nieuws in het Griekse voetbal, maar Savvidis heeft een holster met pistool aan zijn broeksriem hangen. “Het is gedaan met jou als scheidsrechter”, getuigen spelers de woorden van Savvidis.

De ref blijkt behoorlijk onder de indruk, want hij keurt het doelpunt alsnog goed. De chaos is compleet. Savvidis wordt afgevoerd en AEK wil uit schrik de match niet meer hernemen. “Zijn we hier misschien in een Clint Eastwood-film terechtgekomen?”, zegt AEK-trainer Jimenez aan de Spaanse pers. Savvidis wordt eensklaps wereldberoemd. Alle media pikken het nieuws op.

Enkele dagen later excuseert Ivan ‘de Verschrikkelijke’ zich. “Ik heb niemand bedreigd en ik wilde erger voorkomen maar die corruptie moet toch stoppen.” De Griekse regering legt de competitie drie weken stil, dieper kan het voetbal niet meer zinken.

Een reactie van de politie blijft uit, Savvidis wordt niet opgeroepen om voor de politie of de rechter te verschijnen. Ook plaatselijke politici keuren het gedrag van de oligarch niet publiekelijk af. Savvidis, die intussen nauwe banden heeft met (toenmalig) premier Tsipras en ook opnieuw de Griekse nationaliteit heeft, blijft in Thessaloniki investeren, zorgt voor werkgelegenheid en steunt de Griekse kerk met dure restauratiewerken.

Volgens het zakentijdschrift Forbes heeft de ‘nieuwe’ Griek door de verkoop van enkele bedrijven intussen de waarde van 1,5 miljard dollar. In een economisch zwaar getroffen plaats jaag je een weldoener niet de stad uit.

Met één van zijn bedrijven, waterbottelarij Souroti is Savvidis sinds 2017 ook de belangrijkste sponsor van de Griekse voetballiga. Savvidis denkt na de titel in 2019, de eerste sinds 1976, de macht van Athene overgenomen te hebben en waagt zich op glad ijs.

In maart 2020 start de tuchtcommissie van de bond een onderzoek naar PAOK en Xanthi, een andere eersteklasser. De PAOK-eigenaar zou via een neef en een directielid van het familiebedrijf aandelen hebben in Xanthi en dat is uiteraard verboden. Pikant detail is dat dat nieuws naar buiten is gebracht door de commerciële tv-zender ONE, die in het bezit is van Vangelis Marinakis, de eigenaar van Olympiakos. Maar ook nu ontsnapt Savvidis aan een straf.

De laatste jaren was het iets stiller rond Savvidis, al zingt zijn naam sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne weer vaker rond. Hoewel zijn banden met Poetin onmiskenbaar zijn, blijft Savvidis voorlopig uit het vizier van de sancties die over de hele wereld aan rijke Russische oligarchen worden opgelegd.

Over de rol van Savvidis in de oorlog kwam nog niet veel naar buiten. De Russische ambassade in Griekenland droeg de Russen in het land op om voor "objectieve" berichtgeving over de oorlog zeker af te stemmen op OPEN TV, een tv-zender die in handen is van Savvidis.

Anderzijds liet Savvidis wel zijn goed hart zien door een van zijn luxehotels vrij te maken om vluchtelingen uit Oekraïne op te vangen. 487 kamers in Porto Carras in Chaldiki staan ter beschikking van Oekraïners, voornamelijk afkomstig uit de streek rond Marioepol.

En zo zet "Ivan de Verschrikkelijke" zijn criticasters toch weer op het verkeerde been. Ongrijpbaar, ook voor de autoriteiten.