Ga naar de inhoud

Topdokter over zaak-Semenya: "Deel atleten in volgens testosteroncategorieën"

 do 2 mei 2019 15:57

De beslissing van het Internationale Sporttribunaal TAS in de zaak-Semenya heeft heel wat losgemaakt in de atletiekwereld. Zo zal de hyperandrogyne 800 meter-loopster voortaan een hormonenbehandeling moeten ondergaan, wil ze nog aan officiële wedstrijden deelnemen. Topdokter Guy T’Sjoen is het oneens met die beslissing.

Na jaren van getouwtrek in de zaak tussen Caster Semenya en de internationale atletiekfederatie IAAF, heeft het TAS gisteren een eindbeslissing genomen.

 

De hyperandrogyne atlete – de Zuid-Afrikaanse heeft een abnormaal hoge testosteronspiegel – zal voortaan anti-hormonale medicatie moeten nemen als ze nog als vrouw wil meedoen aan loopwedstrijden.

 

Semenya vindt de maatregel oneerlijk, discriminerend en gevaarlijk voor haar gezondheid. Guy T’Sjoen, endocrinoloog aan het UZ Gent, liet vandaag zijn licht schijnen over de kwestie in Nieuwe Feiten op Radio 1.

"Jammer dat je zo'n zeldzame vrouw wil uitsluiten van sportactiviteiten"

“Semenya is een vrouw met hoge testosteronspiegels. Er is ooit een geslachtstest geweest om te bepalen of ze effectief behoort tot het vrouwelijke geslacht. Volgens de chromosomen blijkt dat zo te zijn, maar hormonaal gezien heeft ze meer testosteron dan de gemiddelde vrouw. In de sport heeft ze daardoor een voordeel."

 

"Testosteron is rechtstreeks verbonden met spiermassa en spierkracht. Semenya is dan ook een stukje groter en gespierder dan de rest. Wat haar achterliggende diagnose is, weten we niet specifiek, dat is nooit publiek gemaakt en ze heeft er zelf nooit uitspraken over gedaan. Dus we hebben er een beetje het raden naar.”

 

T’Sjoen stelt dat hyperandrogenisme uiterst zeldzaam is. Net daarom beklaagt hij de benadeling van Semenya. “Het is een grote zeldzaamheid. Vandaar dat ik het jammer vind dat ze zo’n "zeldzame" vrouw willen uitsluiten van sportactiviteiten."

 

"Het is een uitzonderlijk fenomeen. Het valt onder de categorie van variaties in geslachtsontwikkeling. Een categorie van mensen waarvan de chromosomen of de hormonen wat anders zijn. Zij identificeert zich vooral als vrouw en dat blijkt genetisch ook zo te zijn. De beslissing om Semenya een anti-testosteronbehandeling op te leggen vind ik wat bizar.” 

 

De laatste jaren werd duidelijk dat de concurrentie Semenya liever kwijt dan rijk is. Zij vinden namelijk dat Semenya een groot voordeel heeft als atlete. Iets waar dokter T’Sjoen kan inkomen. “Als je achter haar de nummer twee bent, met veel minder testosteron, dan mag je nog zoveel trainen als je wil, je zal nooit de tijden halen van Semenya.”

“Het is een redeneringsfout en wel degelijk discriminerend”

Caster Semenya vangt dus bot bij het TAS, na jaren van juridisch getouwtrek. Ze vindt de beslissing mensonterend en discriminerend. Ook Guy T’Sjoen is niet akkoord met de beslissing van het IAAF. 

 

"Er zit een fout in de redenering en er is wel degelijk een discriminatie naar vrouwen toe. Laten we het voorbeeld nemen van Usain Bolt. Bolt was altijd groter dan de tegenstand en heeft extra lange benen. Daardoor loopt hij veel sneller. Maar nooit heeft iemand gezegd dat hij eigenlijk te groot is om te mogen lopen. Het behoort gewoon tot de natuurlijke variatie onder mannen of vrouwen.”

 

Semenya klaagde ook over de fysieke en mentale weerslag die de anti-testosteronmedicatie op haar lichaam heeft. Ook hier kiest T’Sjoen de kant van de olympische kampioene.

 

“Mensen met variaties in de geslachtsontwikkeling hebben het meestal niet gemakkelijk. Als je een uitzondering bent dan zijn er heel veel redenen om net niet aan sport te gaan doen. Je wordt overal scheef bekeken."

 

"Ik denk dat het net zo moedig is en dat ze net zo’n voorbeeld is om toch die sportweg op te gaan, ondanks het feit dat ze anders is."

“Deel in volgens testosteroncategorieën in plaats van geslacht”

“Ik weet niet wat de achterliggende diagnose is, dus in dat opzicht weet ik niet of het gezond is voor haar om haar testosteronspiegel te laten dalen", zegt T'Sjoen. "Als je testosteronspiegel dermate hoog is, zoals in haar geval, dan zal een anti-testosteronbehandeling er sowieso voor zorgen dat haar spierkracht en spiermassa zal afnemen."

 

"Op emotioneel vlak zal dat ook heel wat betekenen. Zo’n anti-androgeenbehandeling resulteert niet zelden in vermoeidheidsklachten of depressieklachten. In die zin wordt ze inderdaad met zo’n maatregel gedwongen naar slechtere prestaties. Dat is oneerlijk, want ze heeft er zelf niet voor gekozen en ze heeft ook niets fout gedaan.”

 

T’Sjoen betwijfelt of er met de huidige indeling een goede oplossing mogelijk is. Zelf komt hij daarom met een opmerkelijk voorstel. “Zolang men vasthoudt aan specifieke mannen- en vrouwencategorieën in topsport zullen deze problemen altijd blijven opduiken."

 

"Als men zou indelen volgens testosteroncategorieën is men eigenlijk al een beetje eerlijker. Net zoals men in het boksen atleten indeelt volgens gewichtsklassen, zou zo’n indeling volgens testosterongehalte in loopcompetities veel eerlijker zijn."

 

"Het is geen perfecte oplossing, want er bestaat ook nog zoiets als hormoongevoeligheid. De ene man of vrouw is gevoeliger voor testosteron, dus heeft er minder nodig. Het is dus zeker niet het einde van het verhaal. Maar in alle slechte oplossingen om mensen op te delen, zou dit op sportgebied misschien nog de beste zijn.”