"Zijn we geen goeie supporters meer, als we elkaar niet naar het leven staan?"

Devisch was gisteren 1 van de 10.000 toeschouwers bij de bekerfinales in het volleybal in het Sportpaleis. Het contrast met wat in Brugge gebeurde, kon niet groter zijn. "Het is inderdaad opvallend dat dat negatieve zich vooral in het voetbal voordoet, al zou ik niet zeggen uitsluitend", stelt Devisch - net als wij - vast.

"Gisteren in Antwerpen zaten supporters van beide ploegen naast elkaar. Er wordt ook geroepen en gejoeld, maar je ziet op geen enkele manier spelers op het terrein of mensen uit de entourage die provocatief tekeergaan."

"Na de match bedankte de aanvoerder van winnaar Roeselare eerst de supporters van tegenstander Aalst voor hun fair en sportief gedrag. Dat zie ik in het voetbal nog niet meteen gebeuren."

Devisch meent te weten waarom: "Het gaat er in het voetbal een beetje ruwer aan toe en de emoties zijn een stuk intenser. Ik denk dat bij heel wat supporters de band met de voetbalploeg heel sterk is: in die zin dat het echt een deel uitmaakt van hun identiteit. Zeker als het gaat over 2 clans uit dezelfde stad, zoals bij een derby, wordt de intensiteit heel groot."

De professor filosofie en ethiek aan de UGent ziet de laatste jaren een verschuiving: "Die intensiteit is er altijd al geweest, maar we zien nu toch al een aantal jaren dat de hele voorbereiding van zo'n wedstrijd door onder meer mensen van het bestuur of uit de entourage van de club dermate wordt opgeklopt, dat je in feite al een zeer agressieve sfeer krijgt in het stadion nog voor de match is begonnen."

"En dan heb je spelers die opgenaaid zijn, zichzelf wat gaan verliezen en dingen doen die ze in andere omstandigheden wellicht nooit zullen doen. Ze gaan dan wel behoorlijk over de schreef. Ik denk dat wat Luyindama deed, zich in de orde van de strafbaarheid situeert."

Devisch stelt zich daarbij volgende vraag: "Hoe ga je als sportclub op een sportieve manier om met je streven naar succes?" Aan sommigen matchen hangt zo'n geladenheid vast, dat spelers van Cercle die Monaco-huurlingen zijn, daar ook in meegaan. Terwijl ze tot voor dit jaar welicht nog nooit van de Brugse derby hadden gehoord."

"Het wordt hen aangepraat om dan inderdaad te doen dat je elkaars vijand moet zijn om elkaar sportief te bekampen."

"Ik herinner me ook nog dat spandoek met dat verschrikkelijke beeld van Steven Defour bij Standard-Anderlecht enkele jaren geleden. Die zaken komen toch voort uit minstens het gevoel bij supporters van "we moeten redeneren in termen van vijandschap, elkaar geweld aandoen, de ander naar het leven staan, of we zijn geen goeie supporter meer"."

"Mijn vraag is een beetje: waar komt dat gevoel vandaan dat je eerst een keiharde vijand moet hebben om er dan tegen te keer te gaan? Dan denk ik toch dat mensen vanuit het bestuur en supportersfederaties toch ook eens in de spiegel mogen kijken of ze er wel goed aan doen om dat zo sterk op te kloppen."

De onvoorspelbaarheid van voetbal maakt de sport mooi: "Omdat de kleinsten soms ook kunnen winnen van de grootsten. Ik denk dat dat ook de reden is van de intensiteit van de emotie. Maar hoe laad je spelers op om het beste van zichzelf te geven? Door een sterk vijandbeeld te creëren of door uit te gaan van eigen kwaliteit en sportief te strijden voor het beste?"

"Ik kijk daarbij naar iedereen om en rond het voetbal: naar supporters, supportersfederaties, maar ook naar hoe een coach zich gedraagt langs de lijn, hoe bestuurders omgaan met andere bestuurders. Daar kan een bepaalde atmosfeer uit weerklinken die voor supporters ook een rol gaat spelen."

"Waarom is Gent-Brugge bijvoorbeeld de laatste jaren zo beladen geworden? Er is de term "Slag om Vlaanderen" opgekleefd. Alsof je inderdaad terug moet naar Jan Breydel en Pieter de Coninck om dan te bepalen wie de moerasdampen overleefd heeft. Er zit daar iets overbodigs in. Ik zou zeggen: focus je op het sportieve, dat is fijn en daarom kijken we. Laat het duel op het scherp van de snee verlopen, maar schrap alle symboliek die alleen maar dient om te provoceren."

Wat ziet Devisch als oplossing? "Ik denk dat zowel sporters, bestuurders, coaches als supporters toch af en toe een stukje meer op hun grenzen gewezen moeten worden. Probeer er als club een soort gedragscode op na te houden. Leef dan ook zelf die grenzen na en stel het voorbeeld voor de rest van de buitenwereld."

"Terwijl nu supporters in een voetbalstadion toch vaak de indruk krijgen: “Oké, hier kan ik eens alles doen wat ik in het dagelijkse leven niet kan, en dan ga ik mezelf maar te buiten.” En ze vinden het nog jolig ook. Alcohol speelt daar wellicht ook een rol in."

"Voetbal is natuurlijk een zeer gemediatiseerde sport. En die koppeling van “mijn voetbalploeg maakt ook mijn identiteit uit” speelt daar wel heel sterk een rol in. Dan krijg je inderdaad bijna een tribale twist van “neem onze grond niet af”. Waarom plant je anders een vlag? Het is een kwestie van hoe de agressieve symboliek te proberen vermijden en vooral het sportieve te laten primeren. Dat is volgens mij toch de kern van sport.”

In vergelijking met enkele decennia geleden, lijkt er nu ook meer spelbederf te zijn: onsportief gedrag, tijd winnen, fouten simuleren,... Devisch is dezelfde mening toegedaan: "Bij voetballers heb ik vaak de neiging om te zeggen dat ze eerst een theateropleiding hebben gevolgd en dan leren voetballen. De wijze waarop ze na een lichte tackle in de lucht vliegen is voor een podium vatbaar."

"Waardoor de scheidsrechter alle druk op zich krijgt om het juiste van het verkeerde te onderscheiden. Je merkt ook duidelijk dat coaches heel sterk in bepaalde wedstrijden hun spelers als enige richtlijn meegeven om de ander het spelen te beletten. Ballen weggooien, gaan liggen, een tergend trage vervanging..."

"Op dat moment neemt de irritatie in het stadion toe. Het gaat dan ook niet meer om voetbal, maar om strijd en het misbruiken van de spelregels. Men zegt altijd: het doel heiligt de middelen, maar daar zijn toch ook grenzen aan."

"Daarom bestaan er spelregels. Maar als bepaalde ploegen op het plein proberen alle spelregels uit te hollen, dan roep je om nog meer controle en rigiditeit. Terwijl het voetbal toch leeft van zijn creativiteit. Als dan de ene ploeg op de meest destructieve manier de andere probeert tegen te gaan, delf je op termijn een beetje je eigen graf. Alleen kom je er soms mee weg met hier en daar een puntje."

"Dat is het vervelende van het voetbalspel: het is soms zeer onrechtvaardig. In andere sporten, zoals volleybal en basketbal, gebeurt het bijna nooit dat de slechtere ploeg wint. Je moet immers blijven scoren."

Devisch geeft een voorbeeld van hoe het wel kan: "Bij Club-Antwerp werd Refaelov (ex-Club, nu Antwerp, red) op applaus onthaald. Ook dat kan. Terwijl het meestal alleen om fluitconcerten gaat, was de waardering in het stadion bij dat huldemoment bijzonder groot. Als je als Brugge-bestuur dat signaal geeft aan het stadion, zeg je eigenlijk ook dat vijandigheid niet hoort."

Voor Devisch is er dus een belangrijke taak weggelegd voor clubbestuurders om provocaties tegen te gaan, maar zeker ook voor de voetbalbond: "De bond heeft er een zekere verantwoordelijkheid in om supporters en clubs over heel België, zeker die aan de top, mee te responsabiliseren in dat verhaal waar voetbal moet voor staan."

"We hadden ooit de slogan "Voetbal is een feest". Daar is toen heel hard om gelachen, maar in feite zou het dat wel moeten zijn. Voetbal brengt onwaarschijnlijk veel mensen op de been, er wordt heel veel over gepraat, het staat voorop in het nieuws."

"Als het dan alleen maar iets wordt waar je de ander probeert zoveel mogelijk te pijnigen, moet je je als verantwoordelijke organisatie toch de vraag stellen: "Wat is de toekomst van onze sport, welk voorbeeld willen we geven aan jeugdspelers, welke waarden willen we uitdragen?""

"In alles waar die sport om draait, zou dat aanwezig moeten zijn: op training, bij de ouder die langs de kant zijn kind iets toeschreeuwt, de verantwoordelijke, de supporter, enz... Sport is geen vrijplaats om je op een gewelddadige manier te buiten te gaan. Ik vrees dat dat voor sommigen nog altijd het geval is."