Nieuwe competitieformule in 1A en 1B? Sporza zet alles op een rij

Vraag fans, spelers en journalisten wat ze na 8,5 seizoen van het huidige play-offs-systeem vinden en de argumenten voor en tegen vliegen alle kanten op.

Min of meer hetzelfde verhaal geldt voor de 24 profclubs uit 1A en 1B. Nochtans zullen zij beslissen over het competitieformat. En dus heeft de CEO van de Pro League, Pierre François, de profclubs samengeroepen. Zijn bedoeling is om alle meningen te horen en 2 of 3 formules over te houden om voort te bestuderen.

Geen enkele club was officieel bereid om interviews te geven. Iedereen wacht de vergadering met de Pro League af. Maar uit onze informatie vallen wel de belangrijkste agendapunten af te leiden. Belangrijk daarbij is te weten dat niet elke club dezelfde prioriteiten heeft.

Flashback naar het seizoen 2010-2011: Standard begint als 6e aan Play-off I met een achterstand van 16 punten op leider Anderlecht. Door de halvering van de punten en fantastische play-offs spelen de Luikenaars op de laatste speeldag voor de titel tegen Genk. Anderlecht eindigde pas derde.

"Competitievervalsing" zullen tegenstanders van het huidige format zeggen. "Een meerwaarde voor de spankracht en een economisch verkoopargument", volgens de voorstanders.

De halvering van de punten afschaffen of alle ploegen in PO I laten beginnen met 0 punten zijn twee mogelijke, maar tegengestelde aanpassingen. Het hele play-off-systeem afschaffen is een 3e optie.

Niet alleen PO I staat ter discussie. PO II is voor alle clubs toe aan hervorming, omdat er zo goed als niets op het spel staat. Spelers zijn minder gemotiveerd en stadions zitten maar halfvol, terwijl de kosten van de clubs dezelfde blijven.

De vraag stellen is ze beantwoorden. Westerlo is de enige club die momenteel niet gesteund wordt door buitenlands kapitaal en dat is enkel omdat de onderhandelingen met Chinese investeerders vorig jaar misliepen in de Kempen. Alle andere clubs hebben hun toevlucht genomen tot buitenlands geld. Omdat het nodig is.

Sportief is de ontevredenheid in 1B groot. Wat Lierse vorig seizoen meemaakte (lees: het hoogste puntentotaal behalen, maar niet promoveren omdat het geen periodekampioen werd), stuit tegen de borst.

Sinds vorig seizoen telt ons land nog maar 24 profclubs: 16 in 1A en 8 in 1B. Vooral voor een aantal grote clubs ligt dat aantal economisch en sportief nog altijd te hoog. De kleinere clubs daarentegen hebben hard gevochten voor hun statuut van prof. Het behoud van 24 profclubs wordt voor hen het belangrijkste argument om voor of tegen een hervorming te stemmen.

"Wie een verandering in de Pro League wil realiseren, moet beseffen dat daar altijd geld voor op tafel moet komen." Het zijn de woorden van iemand die zelf vaak aan de onderhandelingstafel zat.

Op dit moment krijgt een club uit 1B 500.000 tot 700.000 euro van de tv-zenders, een ploeg uit 1A krijgt zo'n 2,5 miljoen euro. Een verschuiving in de verdeling van de tv-gelden is al vaker de sleutel geweest om kleinere clubs te overtuigen van een hervorming. Maar grote clubs houden een slag om de arm: zij kunnen hun tv-rechten individueel verkopen en de solidariteit opheffen.

1. Bart Verhaeghe. De voorzitter van Club Brugge heeft in het verleden gezegd dat hij de play-offs wil afschaffen en terugkeren naar een reguliere competitie met een heen- en terugronde. Verhaeghe vindt dat Belgische clubs Europees niet meer concurrentieel zijn, omdat het zwaartepunt van de competitie in de slotmaanden ligt. Ook de Beker van België zou opgewaardeerd worden zonder play-offs. Verhaeghe heeft medestanders in 1A en 1B, maar de vraag is of hij voldoende compromissen wil sluiten om aan het nodige aantal stemmen te komen.

2. Ivan De Witte. De voorzitter van AA Gent en ex-voorzitter van de Pro League zit in het andere kamp: hij wil de play-offs behouden. De Witte is de geestelijke vader van de huidige competitieformule, die naar zijn mening het voetbal spannender maakt en aantrekkelijk is voor tv-zenders. Hij krijgt de steun van Racing Genk. Gent en Genk staan wel open voor aanpassingen, zeker in POII. Bijvoorbeeld een competitie met 14 ploegen in 1A en 10 in 1B. Maar willen clubs die nu onderaan 1A bengelen dat?

3. Herman Wijnants. De sterke man van Westerlo is gepokt en gemazeld in de onderhandelingen binnen de Pro League. Hij zou wel eens de spreekbuis van de clubs uit 1B kunnen worden. Jaren geleden deed hij een voorstel voor een competitie met 2 reeksen van elk 12 clubs, die na 22 speeldagen uit elkaar vallen in 3 reeksen van 8. Hoewel het plan vandaag nog weinig levensvatbaarheid lijkt te hebben, heeft het nog altijd de steun van de ploegen uit 1B. Bovendien verzet Wijnants, een gewiekste onderhandelaar, zich met hand en tand tegen een vermindering van de 24 ploegen: muziek in de oren van de clubs uit 1B.

4. Marc Coucke. De huidige voorzitter van KV Oostende en toekomstige voorzitter van Anderlecht zit in een bijzondere positie. De vergadering van de Pro League is 4 dagen voor Coucke voorzitter wordt in de hoofdstad. Is het standpunt dat Anderlecht en KVO woensdag verdedigen nog hetzelfde na 21 februari? Coucke wou niet reageren op onze vragen.

De kans dat er op 21 februari een algemeen akkoord bereikt wordt, is bijzonder klein. De meeste clubs gaan ervan uit dat een competitiehervorming een werk van lange adem wordt. Als er uiteindelijk gestemd wordt, is het belangrijk te weten dat niet iedereen evenveel gewicht in de schaal te werpen heeft.

6 clubs (verwarrend genoeg G5 genoemd) hebben 3 stemmen: Anderlecht, Club Brugge, Standard, Racing Genk, AA Gent en Zulte Waregem. De andere 10 clubs uit 1A hebben elk 2 stemmen. Clubs uit 1B hebben elk 1 stem. In totaal zijn er dus 46 stemmen binnen de Pro League.

Op dit moment is voor competitiewijzigingen 80% van de stemmen nodig (= 37 stemmen). Dat aantal verandert voor wijzigingen die pas ingaan vanaf het seizoen 2020-2021. Dan volstaat een tweederdemeerderheid (= 31 stemmen). Als er een hervorming komt, mag die naar alle waarschijnlijkheid ten vroegste over 2,5 jaar verwacht worden.

Door de tegenvallende prestaties van de Belgische en Nederlandse clubs in Europa duikt de laatste weken het idee van een BeNe-Liga opnieuw op in verschillende media. Een gezamenlijke Belgisch-Nederlandse voetbalcompetitie is in principe ook een mogelijkheid om de competitie te hervormen, maar bij de Belgische profclubs valt duidelijk te horen dat die piste op dit moment onrealistisch is. De agenda van 21 februari zal de BeNe-Liga waarschijnlijk dus niet halen.