Dirk Gerlo: "Superlatieven schieten tekort voor Phelps"

“Wat Phelps hier in Rio heeft laten optekenen is ongezien”, vertelt Gerlo. “Superlatieven schieten tekort om zijn prestatie onder woorden te brengen. Hij won dit nummer voor het eerst in 2004 op de Spelen in Athene en vervolgens doet hij dit over in Peking, Londen en nu ook in Rio. Zijn landgenoot Ryan Lochte was er ook vier keer bij, maar hij kon Phelps nooit een halt toeroepen.”

“Het was al snel duidelijk dat Phelps hier zou gaan winnen. Halverwege de finale klom hij naar de leiding, om in de laatste 50 meter vrije slag weg te zwemmen van zijn tegenstand. Hij tikte aan met een voorsprong van een volledige lichaamslengte, indrukwekkend.”

Zelfs na zijn 22e gouden medaille, zat de zwemavond van Michael Phelps er nog niet op. “Amper 38 minuten na zijn triomftocht moest Phelps opnieuw het water in, voor de halve finales van de 100m vlinderslag. Daarin eindigde hij tweede op amper 1 honderdste van László Cseh, die de hele dag had kunnen rusten. Dit toont aan hoe onwaarschijnlijk het recuperatievermogen van Phelps is.”

“De overwinning van afgelopen nacht brengt hem bovendien nog een tikkeltje hoger in de geschiedenisboeken. Hij is de eerste zwemmer die erin slaagt om vier keer goud te winnen in hetzelfde nummer. Enkel Carl Lewis (verspringen) en Al Oerter (discuswerpen) gingen hem vooraf.”

Een ander opmerkelijk moment was er te zien bij de 100m vrije slag bij de vrouwen, waar de Amerikaanse Simone Manuel en de Canadese Penny Oleksiak samen goud veroverden. “Het gebeurt al eens dat er een ex aequo is voor zilver of brons, maar dat twee zwemmers samen als eerste aantikken, is wel heel uniek.”

“Iedereen verwachtte een tweestrijd tussen de Australische zusjes Campbell, maar in de laatste 20 meter werden ze voorbijgesneld. Simone Manuel leek op weg naar de overwinning, maar moest die uiteindelijk delen met de amper 16-jarige Penny Oleksiak. En zo klonk tijdens de podiumceremonie naast het Amerikaanse dus ook het Canadese volkslied.”

Na afloop vloeiden voornamelijk de tranen bij Manuel. “Met haar olympische titel wordt ze de eerste zwarte Amerikaanse die individueel goud pakt in het zwemmen."

In tegenstelling tot ons land, behoort Nederland tot de vaste waarden van het olympische zwemtoernooi. Maar in het olympische bad van Rio lijkt het voor onze noorderburen maar niet te lukken. “Het is toch wat vreemd. Nederland is normaal altijd goed voor meerdere finaleplaatsen en zelfs medailles, of dat nu individueel is of op de aflossing. Maar tot nu toe blijven de Nederlandse zwemmers sterk onder de verwachtingen presteren.”

Nederland heeft nochtans een roemrijke geschiedenis in de zwemsport, met namen als Pieter van den Hoogenband, Inge de Bruijn en Ranomi Kromowidjojo. “De laatste jaren bouwden de Nederlandse zwemmers toch enige naambekendheid op in Europa, maar in Rio komen ze niet verder dan een halve finale. Het gros spartelt niet eens doorheen de reeksen. Kromowidjojo is naar mijn mening de enige die nog kans maakt op een medaille, al zal ook dit moeilijk zijn. Neen, de prestaties van nu staan in schril contrast met die van vier jaar geleden in Londen.”

Er zijn volgens Gerlo twee redenen voor de malaise. “Enerzijds hadden enkele atleten na de Spelen in Londen te kampen met metaalmoeheid. Zo gaf onder meer Kromowidjojo er een tijdje de brui aan”, legt hij uit. “Maar de belangrijkste reden is het vertrek van topcoach en technisch directeur Jacco Verhaeren. Hij werd voor veel geld weggekaapt door Australië. Zijn vertrek heeft een grote leemte nagelaten. Bovendien is zijn opvolger Joop Alberda niet uit hetzelfde hout gesneden. Er is geen leiding en ook de structuur ontbreekt.”

Met Ronald Gaastra circuleert een opvallende naam om Alberda op te volgen. “Gaastra wordt inderdaad genoemd, maar momenteel houdt hij de boot nog af. Hij wil in de eerste plaats onafhankelijk kunnen werken en verantwoording afleggen aan een hogere instantie hoort daar niet bij. Maar de piste blijft open. Wordt vervolgd.”

Bij een zoveelste medaille voor Michael Phelps dreigt gewenning, maar dat kan niet de bedoeling zijn. “Ik krijg kippenvel als ik Phelps aan het werk zie. Hij schrijft olympische geschiedenis en dat gaan we waarschijnlijk nooit meer te zien krijgen in de zwemsport”, vertelt ex-zwemmer Maene.

Niet zolang geleden zat de Amerikaan nog helemaal aan de grond. “Iedereen heeft wel eens een zwarte periode in zijn leven, maar bij een man als Phelps wordt dit natuurlijk uitvergroot. Ik denk dat zijn entourage een heel duidelijk plan voor ogen had. Phelps is de juiste man die dat plan kon uitvoeren en dat zie je dan ook in zijn resultaten.”

“Het is een combinatie van krachttrainingen, voeding, psychologen en kinesisten. Allen op en top professioneel. Maar hij heeft het in de eerste plaats zelf moeten doen. Phelps brengt de sport in het mooiste daglicht dat er bestaat. Hij heeft een sterke persoonlijkheid en is een man die zijn focus kan leggen op die zaken die belangrijk zijn.”